Ankara-Moskova-Tahran ekseni

RECEP BAHAR/HABER-ANALİZ

9 Ağustos'taki Erdoğan-Putin zirvesi bölge dinamiklerini derinden etkileme potansiyeli taşıyor.

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, 11 Ağustos'ta İranlı mevkidaşı Cevad Zarif'i Ankara'da son derece sıcak bir şekilde karşılamıştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 9 Ağustos'ta St. Petersburg'da Rusya Devlet Başkanı Putin ile görüşmesinin ardından iki ülke arasında Suriye sorununa ilişkin "ordu, istihbarat ve dışişleri bakanlığı" yetkililerinin katılımıyla oluşturulan üçlü mekanizmaya İran da dahil ediliyor. Tahran, Rusya ile birlikte Suriye krizinde Esad yönetimi lehine aktif rol oynuyor.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Kremlin Ortadoğu Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov, konuya ilişkin Tahran'da yaptığı açıklamada, "Türkiye, Rusya ve İran"ın Suriye konusunda üçlü görüşme gerçekleştirebileceğini söyledi. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif'le görüşmesinin ardından Rus İnterfax ajansına konuşan Bogdanov, "Rusya ve İran Türkiye ile Suriye ve Ortadoğu konularında aktif ikili görüşmeler gerçekleştirme kararı aldı. Türk ortaklarımızla yapacağımız bu temasların bakanlıklar seviyesinde üçlü görüşmelere dönüşmesi gayet mümkün" dedi.
Bogdanov, önümüzdeki günlerde Körfez ülkelerine ziyarette bulunacağını belirterek, burada Suriye muhalefetinin bazı temsilcileriyle görüşeceğini ifade etti.
Zarif'in ziyareti kilit rol oynadı

Türkiye, Rusya ve İran'ın Suriye konusunda işbirliğine gitmesinde Putin-Erdoğan görüşmesinin yanı sıra İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif'in geçtiğimiz Cuma günü Ankara'ya yaptığı ziyaret de etkili oldu.
15 Temmuz darbe girişiminde bombalanan TBMM'yi ziyaret eden, Türk mevkidaşı ile birlikte cuma namazı kılan Zarif, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile 3 saat 15 dakika süren bir görüşme gerçekleştirmişti. Darbe girişimi sonrası yapılan kritik önemdeki Temmuz MGK'sının bile 4.5 saat sürdüğü dikkate alındığında Erdoğan'ın Zarif'i kabulünün mühim meselelerinin ele alındığı bir görüşme olduğunu ortaya koyuyor.
Cevad Zarif, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile birlikte düzenlediği basın toplantısında da, "Türkiye'nin güvenliğini kendi güvenliğimiz olarak görüyoruz. Darbe girişimi sırasında da bunu aynı şekilde gösterdik. Türkiye ve Rusya'nın yeni iş birliğinin başlamasından çok memnunuz. Bu alanda iş birliği yapmaya ve yardım etmeye hazırız. Bu üç ülkenin, diğer ülkelerle beraber, bölgenin barış ve huzura erişmesi ve aşırıcılıkla savaşması için birlikte çalışması lazım" şeklinde konuşmuştu.
Rusya, PYD'ye desteğini geri çekecek
Öte yandan Ankara-Moskova yakınlaşmasının Suriye'den Türkiye'ye yönelen tehditlerin bertaraf edilmesi açısından da olumlu sonuçlar doğurması bekleniyor.
Gözlemciler, 24 Kasım'daki uçak krizinin akabinde Rusya'nın ABD gibi PYD/YPG'ye destek vermeye başladığını ancak Putin-Erdoğan zirvesinin ardından Rusya'nın verdiği desteği geri çekebileceğini seslendiriyor.
İran'ın Suriye pozisyonunda değişiklik yok


İran'ın dini lideri Ali Hamaney'in Başdanışmanı Ali Ekber Velayeti, ülkesinin Suriye ve Beşşar Esad'a yaklaşımında bir değişiklik olmadığını, rejimi desteklemeye devam edeceklerini belirtti.
Velayeti, Suriye'nin geleceği hakkında karar verecek tarafın 'halk' olduğunu belirterek, "Suriye'nin geleceği hakkında karar alma hakkı, onlarındır (Suriyelilerindir). Suriye'nin iç işlerine karışmak o ülkenin meşru devletinin bakış açısına göre olmalıdır. Suudi Arabistan ve ABD'nin kanun dışı müdahaleleri gibi olmamalıdır" dedi.
Velayeti, Suriye'de rejimin 5 yıldır yönetimde kalmasının 'halkın desteği'nin bir göstergesi olduğunu iddia ederek, "Suriye devletinin 5 yıldır süren direnişi, halkı tarafından desteklendiğinin bir göstergesidir. İran devlet ve milletinin Suriye'ye bakış açısı değişmemiştir. İran, Esad'ın meşru devletini desteklemektedir" ifadelerini kullandı.
Bu arada Rus uçakları Salı gününden itibaren İran'ın Hamedan Hava Üssü'nü Suriye operasyonları bağlamında kullanmaya başladı.