İniş çıkışlarla dolu Türkiye'nin 54 yıllık Avrupa Birliği (AB) serüveni yine bir kriz dönemi yaşıyor. Yaşanan tüm gerilimlere rağmen Türkiye AB'den vazgeçemiyor, AB de Türkiye üzerindeki çıkarlarının zarar görmesini istemiyor.

Bu bağlamda AB cephesi Türkiye'yi istedikleri kulvara getirebilmek için bir takım adımlar atmaya hazırlanıyor. Bu bağlamda Avrupa Parlamentosu (AP), Türkiye için öngörülen tam üyelik öncesi katılım fonlarında 80 milyon Euro tutarında kesintiye gitmeye hazırlanıyor. Brüksel'de 19-20 Ekim'de toplanan Avrupa Birliği liderler zirvesinde Türkiye'ye sağlanan katılım öncesi AB destek fonlarında kesintiye gidilmesi kararı çıkmıştı.

Avrupalı liderlerin üzerinde anlaşma sağladığı kesinti kararını zirveye Almanya Başbakanı Angela Merkel taşımıştı. Sözkonusu karar sonrası Merkel, "İki yönde karar verdik; ilki, katılım öncesi yapılan destek fonları azaltılmalı. İkincisi de sadece Türkiye hakkında konuşamayız, Türkiye'nin kendisi ile de konuşmalıyız. Türkiye ile üyelik müzakerelerine devam etmeliyiz. Ancak bunun hangi bağlamda ve nasıl devam edeceğini de tartışacağız" ifadelerini kullanmıştı.

Dün tartışıldı bugün oylanacak

Türkiye'ye sağlanan fonlardan kesintiye gidilmesi konusu dün Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu'nda gündeme geldi. Genel Kurul'da dün tartışılan Avrupa Birliği 2018 yılı bütçe taslağı, bugün oylanacak.

Türkiye'ye verilmesi planlanan katılım fonlarında 80 milyon Euro tutarında kesintiye gidilmesine kesin gözüyle bakılıyor. Bütçe raportörü Romen parlamenter Siegfried Mureşan, Türkiye'ye verilecek katılım öncesi fonlarda 2018 yılı bütçesinde 50 milyon euro doğrudan kesintiye gidilmesini, 30 milyon euronun ise belirli şartlarda kullanılmak üzere bekletilmesini talep edeceklerini duyurmuştu.

Mureşen, yaptığı açıklamada, Türkiye'nin giderek Avrupa Birliği'nden uzaklaştığı gerekçesiyle AB onlarından kesintiye gidilmesini önereceklerini bildirdi. Avrupa Birliği Konseyi, son zirvede Türkiye'ye yapılacak fonlarda 20 milyo euro kısıntıya gidilmesini talep etmişti. Konsey, Türkiye'ye verilecek fonlarda demokratikleşme ve ifade özgürlüğü gibi konularda sivil toplum kuruluşlarına verilecek payın oranının ise artılmasını isteyeceklerini açıklamıştı.

Bu paralar nerelere gidiyor?

Normal şartlar altında Türkiye, 2018'de, AB'nin ortak bütçesinden 500 milyon euro destek alacaktı. Bu tutar, 2014-2020 dönemi için tahsis edilen Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Fonları'nın, yani 4.5 milyar euronun bir kısmı.

Her sene de aşağı yukarı 500 milyon euro'luk bir bütçe, Türkiye'nin kullanımına açılıyor; ama, nitelikli proje bulunamadığı için zaten bu meblağın önemli bir kısmı geri gidiyor. Olası bir AB üyeliği öncesinde tam üyelik müzakereleri yürüten Türkiye'ye yapılan mali ödemeler dört ana alanı kapsıyor.

Ödemelerin en yoğun yapıldığı alan, AB'ye üyelik hazırlığı kapsamındaki reformlar için. Bu kapsamda 1 milyar 580 bin Euro taahhüt ediliyor. Buna, örneğin enerji ya da ulaşım alanında olmak üzere sosyoekonomik ve bölgesel kalkınmaya destek verecek 1 milyar 530 bin Euro'luk ödeme ekleniyor. Kırsal kesimlerin gelişimi ve tarım faaliyetleri için de 912 milyon Euro ayrılıyor.

Son olarak da istihdam, sosyal politikalar, eğitim ve cinsiyet eşitliği için 435 milyon Euro'luk ödeme öngörülüyor. Avrupa Birliği'nin Türkiye'ye mali ödeme taahhüdü 2014-2020 yıllarını kapsıyor.

Bu ödemeler 2020 yılına kadar ödenmediği takdirde kendiliğinden zaman aşımına uğramayacak. Bu yardımların 2020 sonrasında da iki ila üç yıla kadar ödenmesi mümkün.