Aşağıdaki vasıfları taşıyan yöneticiler aranıyor

Dün Peygamberimizden bildiği kadarı ile örnekler verdim. Bugün Peygamberimizin, 'bildiğim her şeyi öğrettim' dediği, Peygamberimizin vasisi, halifesi, ilim şehrinin kapısı İmam Ali'den örnekler aktarayım:

Hz. Ali'nin, vali olarak atadığı Malik el-Eşter'e yazdığı Ahidname bir yöneticide olması gereken vasıfları ve görevin önemini, yetki alanlarını, sorumluluklarını ve de maddi-manevi akıbetin sınırlarını çizer.

Ülkemizin ve İslam devletlerinin bu vasıflara sahip yöneticilere ihtiyaçları vardır. Beraber inceleyelim:

Bismillahirrahmanirrahim

Bu, Allah'ın kulu Ali b. Ebi Talib'in, Malik b. Hâris el-Eşter'e, onu Mısır valiliğine atadığında yazdığı ahidnamedir.

Bu ahidname, halkın işlerini düzenlemek, düşmanlara karşı ülkeyi korumak, halkın refahını sağlamak ve şehirleri imar etmek için bir talimattır.

Allah'a hamd olsun ki, O, her şeyin yaratıcısıdır ve her iş O'nun iradesiyle tamamlanır. Kullarına takvayı emreder; takva, nefsin arzularına karşı en büyük kalkandır.

Sana, Allah'tan korkmanı, O'nun emirlerine uymanı, Kur'an ve Peygamber'in (s.a.v.) sünnetine bağlı kalmanı emrederim. Çünkü Allah'ın emirlerine uymak, seni kurtarır; onlara karşı gelmek ise helak eder.

1. Adalet ve halka merhamet

Ey Malik! Bil ki, seni, Allah'ın kullarının yaşadığı bir bölgeye vali olarak gönderiyorum. Halkın arasında adaletle hükmet; zengin-fakir, güçlü-zayıf ayrımı yapma. Zira adalet, devletin temelidir; zulüm ise onu yıkar.

Halka karşı merhametli ol; çünkü onlar ya dinde kardeşin ya da yaratılışta yoldaşındır. Onlara sevgiyle yaklaş, kibir ve sertlikten uzak dur. Halkı, hayvanlarını otlattığın gibi otlat; onları koru, refahlarını sağla ve ihtiyaçlarını gider.

2. Halkın ihtiyaçlarına öncelik

Vergi toplarken halkı ezme; onların rızkını gasp etme. Vergiler, halkın refahı için kullanılmalı, onların geçimini zorlaştırmamalıdır.

Fakirlere, yetimlere, dullara ve ihtiyaç sahiplerine yardım et. Onların duasını al; çünkü mazlumun duası Allah'a ulaşır.

Devlet hazinesini, kişisel çıkarların için değil, halkın iyiliği için kullan.

3. Gayrimüslimlere adalet

Mısır'da yaşayan gayrimüslimlere karşı adil ol. Onların canını, malını ve ibadet özgürlüğünü koru. Onlar da Allah'ın kullarıdır; onlara zulmetmek, sana zulmetmek gibidir.

İslam'ın antlaşmalarına sadık kal; zimmîlerle yaptığın anlaşmaları bozma. Onlara merhamet göster ki, Allah da sana merhamet etsin.

4. İstişare ve danışma

Kararlarında yalnız hareket etme; ehil ve dürüst kişilerle istişare et.

Danışmanlarını, bilgili, ahlaklı ve Allah'tan korkan kimselerden seç.

Kibir ve kendini beğenmişlikten sakın; çünkü kibir, aklı köreltir ve hata yaptırır.

Halkın farklı kesimlerinden gelen görüşleri dinle ki, kararların adil ve kapsayıcı olsun.

5. Yolsuzluk ve rüşvete karşı duruş

Rüşvet, yolsuzluk ve akraba kayırmadan uzak dur.

Devlet mallarını kişisel çıkarların için kullanma.

Rüşvet alan, Allah'ın gazabına uğrar; haksız kazanç peşinde koşan, halkın güvenini kaybeder.

Memurlarını sıkı denetle; haksızlık yapanları cezalandır, ama adaletten şaşma.

6. Ordu ve güvenlik yönetimi

Ordunu disiplinli ve adil bir şekilde yönet. Askerlerin maaşlarını zamanında öde, ihtiyaçlarını karşıla.

Onları, halka karşı bir baskı aracı olarak kullanma; aksine, halkı korumak için hazır tut.

Düşman casuslarına karşı uyanık ol; devletin güvenliğini sağla, ama halkı korkutma.

Ordu, adaletin koruyucusu olmalıdır, zulmün değil.

7. Yöneticinin örnek davranışı

Halk, seni izler; sen doğru ol ki, onlar da doğru olsun.

Lüks, israf ve gösterişten uzak dur. Sade ve mütevazı bir yaşam sür; çünkü yöneticinin ahlakı, halkın ahlakını şekillendirir.

Allah'a karşı sorumluluğunu unutma; her hareketin kaydedilir ve ahirette sorgulanır.

8. Halkla doğrudan iletişim

Halkın, sana ulaşmasını kolaylaştır; kapılarını onlara aç. Şikayetlerini bizzat dinle; memurların veya aracıların haksızlık yapmasına izin verme.

Halkın derdini anlamak için onlarla bir arada ol; uzak durma, yoksa gerçekleri göremezsin. Halkın güvenini kazanmak, yönetimin en büyük sermayesidir.

9. Haksız yere kan dökülmesini önleme

Masumların kanını dökmekten sakın. Bir masumu cezalandırmak, bin suçluyu serbest bırakmaktan daha kötüdür.

Cezalar, kesin delillere dayanmalı; öfke veya aceleyle karar verme. Haksız yere kan döken, Allah'ın gazabına uğrar ve halkın nefretini kazanır.

10. Yöneticinin hesap verebilirliği

Hatalarını görürsen tevbe et; halka karşı dürüst ol. Allah'a ve halka karşı hesap vereceğini unutma. Haksızlık yaptıysan özür dile ve hatanı düzelt.

Yönetici, nefsini kontrol etmeli; kibir ve gurur, seni helake sürükler.

11. Halkın eğitimi ve refahı

Halkın cehaleti, devletin düşmanıdır. Onların dini ve ahlaki eğitimine önem ver; camiler, okullar ve ilim merkezleri kur.

Toplumun refahı için yollar, köprüler, su kanalları gibi altyapı projelerine öncelik ver. Halkın refahı, devletin gücünü artırır.

12. Devletin gücünü korumak

Devleti, adaletle güçlendir; çünkü adaletsiz bir devlet çöker.

Güç, halka baskı yapmak için değil, onları korumak için kullanılmalıdır.

Zayıf bir yönetim, halkı tehlikeye atar; bu yüzden devletin otoritesini koru, ama bunu adaletle yap.

13. Ahde vefa

Bu ahdime sadık kal; verdiğin sözleri tut. Allah'ın emirlerine ve halka verdiğin sözlere ihanet etme. Eğer bu ahidnameye uyarsan, Allah'ın rızasını kazanırsın ve cennet senindir. Ama ona karşı gelirsen, hem dünyada hem ahirette hesabını verirsin.

Ey Malik! Allah seni muvaffak kılsın. Bu talimatları uygula ki, hem dünya hem ahiret saadetine eresin. Allah'a hamd olsun ki, seni bu göreve layık gördü. O'na sığın ve O'ndan yardım dile. Allah'ın rahmeti, bereketi üzerine olsun."