Astana’da 11. buluşma

DIŞ HABERLER

 

Suriye krizinde garantör ülkeler olan Türkiye, Rusya ve İran temsilcileri bugün Kazakistan'ın başkenti Astana'da buluşuyor. Bu toplantı garantör ülkeler arasında gerçekleşen 11. buluşma. Daha önceki görüşmelerde olduğu gibi bugün başlayan toplantıda Türkiye, Rusya ve İran'dan uzmanlar, kendi aralarında teknik görüşmeler yapacak.
Birleşmiş Milletler (BM) ve Ürdün de toplantılara gözlemci olarak katılacak. Suriye'nin meşru hükümetini temsilen Suriye heyeti ve ülkedeki muhaliflerin temsilcileri garantörler ve gözlemci heyetlerle ayrı ayrı görüşmeler gerçekleştirecek. Tüm tarafların bir araya geleceği ve sonuç bildirisinin okunacağı ana oturum ise 29 Kasım'da, heyet başkanlarının katılımıyla yapılan ikili ve üçlü toplantıların ardından düzenlenecek.

Ana oturuma kadar düzenlenen her görüşme, basına kapalı olacak. Türk heyetini Dışişleri Bakanı Yardımcısı Sedat Önal, İran'ı Önal'ın mevkidaşı Hüseyin Ensari ve Rusya'yı ise Putin'in Suriye Özel Temsilcisi Aleksandır Lavrentyev temsil ediyor. ABD son iki toplantıya temsilci göndermemişti. Suriye muhalefet heyetini Ahmet Tuma, Suriye hükümetini ise Suriye'nin BM Daimi Temsilcisi Beşar Caferi temsil ediyor.
Ocak 2017'de başlatılan Astana formatının ikinci yılı dolarken bugün yapılan toplantıda taraflar, iki yıllık iş birliğini değerlendirecek. İdlib'deki ateşkes ihlallerinin yanı sıra, 150 kişilik anayasa komitesini oluşturacak son 50 kişilik gruba ilişkin müzakerelerin de gündemde olması bekleniyor. Ayrıca Alıkonulanlar Çalışma Grubu'nun da 6. toplantısını yapması öngörülüyor. 

Önceki buluşma Soçi'deydi 

Toplantıların onuncusu Rusya'nın teklifi üzerine, Soçi kentinde 30-31 Temmuz'da gerçekleştirilmişti. Toplantıda garantörler, Suriye'nin bütünlüğüne bağlılıklarını ve komşu ülkelerin güvenliği tehdit eden ayrılıkçı gündemlere karşı ortak duruşlarını vurgulamıştı. Taraflar, mülteci ve yerinden edilenlerin güvenli ve gönüllülük esasına dayalı dönüşleri için koşulların sağlanması gerektiğine işaret etmişti.
Toplantıdan ayrıca, Suriye'de alıkonulan kişilerden küçük bir grubun karşılıklı olarak serbest bırakılacağı "pilot proje" için mutabakat çıkmış, takas ise 24 Kasım'da gerçekleşmişti. Soçi'deki toplantıdan bu yana garantör ülkelerin teknik heyetleri, İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi'ndeki ateşkese ilişkin son durum, mültecilerin geri dönüşü, alıkonulanların serbest bırakılması ve anayasa komitesi çalışmaları konusunda birçok toplantı gerçekleştirdi. Türkiye, Rusya ve İran liderleri, Tahran'da 7 Eylül'de bir araya geldi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Tahran Zirve'si'nde İdlib'de ateşkesin güvenceye alınmasına vurgu yapmıştı. Bunun üzerine, Erdoğan ve Putin 17 Eylül'de bir araya gelerek, ateşkesin sağlamlaştırılması için Soçi Mutabakatı olarak anılan bildiriye imza attılar. Mutabakat gereği, askeri muhalifler, oluşturulan silahsızlanma bölgesinden ağır silahlarını büyük ölçüde çekmiş durumda.