Avrupa Konseyi İmralı'dan memnun

Strazburg'da bulunan, Türkiye'nin de üyesi olduğu Avrupa Konseyi'nin İşkenceyi Önleme Komitesi 2017 ve 2019 yıllarında Türkiye'nin çok sayıda şehir ve kırsalına yaptığı ziyaretlere ve incelemelere ait raporları yayınladı. Türkiye'nin bu raporlara yönelik hazırladığı cevap metinlerini de dahil eden Komite, önemli sayıda keyfi uygulama, kötü muamele, sağlıksız koşullar, işkence ve taciz şikayetlerinin devam ettiğini belirtiyor. Her iki raporda da bu yönde iddialar kişi, olay ve mekanlara ilişkin detaylarla örneklendiriliyor. Başta gözaltı şekli ve sağlık muayenesi olmak üzere sürecin baştan sona hatalı şekilde gerçekleştiğine değinen bu raporlarda, daha önce yapılan incelemeler sonucu hükümete iletilen öneri ve çağrıların da uygulanmadığına dikkat çekiliyor.

Hapishaneler aşırı kalabalık

Her iki raporda da Türkiye'ye bazı çağrılarda bulunuluyor. Türkiye'de hapishanelerin genel olarak aşırı kalabalık durumda olduğuna dikkat çekilen raporda, insanların aşırı kalabalık hücrelerde bir arada tutulması uygulamasının sona erdirilmesi gerektiğine vurgu yapıldı. Raporda başlıca şu tespit ve çağrılara yer verildi: "Hapiste bulunan insanların açık havada egzersiz yapması için yeterli alt yapı ve alan yok. Birkaç istisna dışında gözaltı nezarethanelerinde doğal ışık ve temiz hava alan oda neredeyse hiç yok. Yeterli doktor, hemşire ve psikiyatri desteği mevcut değil. Emniyet güçleri ve hapishane görevlileri orantısız güç kullanmamak konusunda eğitimlere tabi tutulmalı. Kötü muamele yaşandığına yönelik verilen ifade ve bazı raporlarda polis gözetimi altında olan kişiye bazen kelepçeli dahi olsa tokat, tekme ve yumruk atıldığı anlaşılıyor. Güç kullanılarak gözaltına veya kontrol altına alındığı andan itibaren bir kişi artık herhangi bir darbeye maruz kalmamalı. Türk yetkililer gözaltına alınan kişilerin avukatlarıyla özel görüşme yapabilme hakkını, yasal adımlar da dahil olmak üzere gerekli her yöntem ile garanti altına almalı.

İmralı 5 yıldız konforunda!

Raporlarda dikkat çeken bir nokta bölücübaşı Abdullah Öcalan'ın tutulduğu İmralı cezaevi hakkındaki ayrıntılar oldu. Avrupa Konseyi İşkenceyi Önleme Komitesi'nin hazırladığı raporda Türkiye'deki pek çok hapishanenin olumsuzluklarından ve eksikliklerinden bahsedilirken İmralı'daki F-tipi cezaevindeki durumun ise 'son derece iyi' olduğu ifade edildi. Abdullah Öcalan dahil burada bulunan 4 mahkumun da hapishane görevlileri tarafından iyi muamele gördüklerini belirttikleri kaydeden delegasyon ayrıca, buradaki sağlık ve bakım hizmetinin de memnun edici olduğunu açıkladı. Rapora göre İmralı'da tam zamanlı ve dönüşümlü olarak çalışan doktorlar tutukluları haftada bir rutin kontrollerden gerçiriyor.

Türkiye'nin raporlara ilişkin cevabı

Türkiye her iki rapora yönelik, biri 30, biri 60 civarı ve biri de 7 sayfadan oluşan yazılı cevaplar verdi. Bu cevaplar içerisinde raporda yer alan özel olaylara da ayrı ayrı değinilirken, kalabalık hapishanelerin sadece Türkiye'nin değil Avrupa Konseyi üyesi çok sayıda ülkenin var olan bir problemi olduğuna dikkat çekti. Toplam kapasiteye yakınlık konusunda ikinci sırada olan Türkiye, buna rağmen alan konusunda benzer sorunları yaşayan ülkeler ortalamasında olduğuna vurgu yapıldı.