Avrupa nükleer anlaşmayı sattı

ABD Başkanı Donald Trump, İngiltere, Fransa ve Almanya'yı, İran'a yönelik Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini tetikleyecek İhtilaf Çözüm Mekanizması'nın devreye sokulmasından günler önce tehdit ettiği iddia edildi. Trump yönetimi, İran'a karşı söz konusu mekanizmayı devreye sokmamaları halinde, Avrupa'dan ithal edilen otomobillere yüzde 25'lik gümrük tarifesi uygulayacağını bildirdi. Avrupalı üst düzey bir yetkili, Trump'ın tehdit mesajının Washington'daki büyükelçilikler yoluyla değil, doğrudan Londra, Paris ve Berlin'deki makamlara iletildiğini açıkladı. İngiltere, Fransa ve Almanyalı yetkililer, mekanizmayı işletme kararının alındığını ancak Trump'ın tehdidinden sonra olayın basına yansıması halinde, "Washington'un yardakçısı" olarak görülmekten endişe duyulduğu için, karardan vazgeçme noktasına gelindiğini belirtti. Konuyla ilgili bir Avrupalı yetkilinin, "Güçsüz görünmek istemedik. Bu yüzden (Trump'ın) tehdidini sakladık" ifadleri basına yansıdı. Avrupa Konseyi Dış İlişkiler Araştırma Direktörü Jeremy Shapiro da konuyla ilgili olarak, "Gümrük tarifesi uygulama tehditleri, mafyavari taktiklerdir. Müttefikler arasındaki ilişkiler, genellikle böyle işlemez" değerlendirmesinde bulundu.

'Trump'ın iştahını açıyorsunuz'

Avrupa'yı Trump'ın tehditlerine boyun eğmekle suçlayan İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Avrupa'yı "nükleer anlaşmayı satmakla" suçladı. Zarif, Twitter hesabından paylaştığı mesajında, E3 olarak bilinen İngiltere, Fransa ve Almanya tarafından İhtilaf Çözüm Mekanizması'nın devreye sokulmasından günler önce ABD Başkanı Donald Trump'ın Avrupa'yı tehdit ettiğine dair haberlere atıfta bulundu. Avrupa'nın Trump'ın tehditlerini yatıştırmaya çalıştığını ifade eden Zarif, "E3, Trump'ın tarifelerinden kaçınmak için nükleer anlaşmadan geriye kalanları da sattı. Böyle işlemez arkadaşlar. Siz sadece onun iştahını açıyorsunuz. Lisedeki zorba arkadaşınızı hatırladınız mı? Bütünlüğünüzü satmak istiyorsanız devam edin ancak yüksek ahlak ve hukuk zemininden söz etmeyin. Ona sahip değilsiniz" ifadelerini kullandı.

İş bu noktaya nasıl geldi?

İran ile ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa, Almanya (P5+1) arasında 2015'te, Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı. Trump'ın göreve gelmesinin ardından Washington, anlaşmadan tek taraflı çekilerek, İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlamıştı. Anlaşmanın diğer taraflarından Washington'u durdurmasını isteyen ancak bunda başarılı olamayan Tahran, Temmuz 2019'da nükleer anlaşmanın bazı maddelerini, 5 Ocak'ta da anlaşmadan kaynaklanan tüm taahhütleri askıya aldığını açıklamıştı. Tahran yönetimi, yaptırımların kalkması ve menfaatlerinin temin edilmesi halinde yeniden anlaşmaya dönmeye hazır olduğunu ifade etmişti. İngiltere, Almanya ve Fransa'nın dışişleri bakanlarının 14 Ocak'ta yayımladığı ortak açıklamada, "İran'ın eylemleri göz önüne alındığında, KOEP kapsamındaki taahhütlerini yerine getirmediği yönündeki endişelerimizi kayda geçirmek ve bu konuyu paragraf 36'da belirtilen İhtilaf Çözüm Mekanizması altındaki Ortak Komisyona taşımaktan başka seçeneğimiz kalmadı" denilmişti.

AŞAĞIDAKİ VİDEO İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: