RECEP BAHAR / ÖZEL HABER
Avrupa ülkeleri ile ABD ve Kanada, 24 Şubat'tan bu yana Ukrayna'yı işgal eden Rusya'ya karşı tarihte görülmemiş yaptırımlar uygulamaya başladı. Ancak yaptırımlar Rusya ekonomisini pek de etkilemiyor. Hatta şaha kaldırdı! Nitekim 24 Şubat öncesinde 80 olan Dolar/ Ruble kuru dün 56.45'e kadar geriledi. Oysa 25 Şubat 120'ye kadar çıkmıştı. Dahası Rusya
Merkez Bankası, savaşın başlamasının ardından yüzde 10'dan yüzde 20'ye çıkardığı politika faizini yüzde 9.5'e çekti. Buna rağmen Dolar/Ruble kuru artmadı, bilakis düştü! Rusya'nın temel ihraç ürünleri olan petrol, doğal gaz, maden, buğday ve ay çiçek yağında yüksek fiyatlar Rus ekonomisindeki çarkların daha da hızlı dönmesine yol açtı.
Çıkan şirketler çare peşinde
Ancak yaptırımların etkisiyle çok sayıda Amerikan ve Avrupalı şirket Rusya pazarından çıktı. Şimdi bu şirketlerin bazıları Türkiye ve Özbekistan üzerinden Rusya'ya tekrar açılma hesapları yapıyor. Nitekim Yeni Mesaj'ın 20 yıldır Özbekistan'da iş yapan bir kaynaktan edindiği bilgiye göre, son 2 ayda 150'ye yakın Amerikan ve Avrupa şirketi Özbekistan'da şube açtı. Bu arada çok sayıda Rus şirketi de operasyonlarını Özbekistan'a taşıdı. Son dönemde Özbekistan'ın yaptırımları delmek için üs olarak kullanıldığına işaret eden kaynak, "Son 2 ayda 150'ye yakın Amerikan ve Avrupa şirketi Özbekistan'da şube açtı. Benzer şekilde Rus şirketleri de burada şube açıyor. Özbekistan dünyanın 5. pamuk üreticisi. Rusya'nın en büyük zenginlerinden Özbek asıllı Alişar Usmanov son iki ayda Özbekistan'a 5 milyar dolar aktardı. Türkiye üzerinden Özbekistan'a lojistik köprü kuruluyor" şeklinde konuştu. THY'nin bu dönemde Özbekistan operasyonlarını yoğunlaştırması da dikkatlerden kaçmıyor.
Rusya'dan ham madde alıyor musunuz?
Öte yandan Türkiye'de üretim yapan ve ürünlerini Avrupa ülkelerinin yanı sıra ABD'ye ihraç eden şirketlere muhataplarının son dönemde yönelttikleri soruların başında "Rusya'dan ham madde alıyor musunuz?" yer alıyor. Yeni Mesaj'a konuşan bir kaynak Siemens gibi büyük şirketlerin "Rusya'ya ihracat yapmayacaksınız" diye kendilerine baskıda bulunduğunu ancak bu tarz dev şirketlerin 'bir yol bulup' Rusya'ya ürünlerini sattıklarını dile getirdi. Kaynak, "Mallar başka ülkeler üzerinden bir formülle satılıyor! Borsaya açık değilse şirketiniz, uluslararası ortaklığınız yoksa Rusya'ya mal satmada zaten sıkıntınız olmuyor. Ortada böyle bir fırsat varken Türkiye olarak bunu değerlendirelim" diye konuştu.
Ruslar İran örneğini merceklerine aldı
Öte yandan Rus iş adamları, yaklaşık 43 yıldır Amerikan yaptırımlarına tabi olan İran'ı incelemeye aldı. Rus işadamları özellikle yaptırımlara rağmen Batılı firmaların ürünlerinin İran'da bulunabirliğine odaklanmış durumda. Nitekim Apple'ın doğrudan ya da yetkili dağıtıcı (distribütör) kanalıyla satışı olmamasına rağmen, iPhone telefonları İran'da yoğun şekilde kullanılıyor. Yine İranlılar Philips, Bosch gibi Batılı şirketlerin ürünlerine de rahatlıkla ulaşabiliyor. Batılı ülkelerin şirketlerinin ürünleri resmi kanallardan İran'a ihraç edilmiyor. Nasıl İran'da tezgâhlarda yer aldığına dair de resmi bir açıklama yok. Ancak bilinen şu ki, bu ürünler Türkiye, Ermenistan ve özellikle de Kuzey Irak üzerinden İran'a ulaşıyor.
Türkiye'de kurulan Rus şirketi sayısı artıyor
Öte yandan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) Mayıs ayına ilişkin kurulan ve kapanan şirket istatistiklerine göre, geçen ay Türkiye'de kurulan 1614 yabancı ortak sermayeli şirketin 116'sı Rus sermayeli. Rusya'yı 99 şirketle İran ortaklılar izliyor. İşbaşı yapan yabancı ortak sermayeli şirketlerin 139'u anonim, 1475'i limited şirket statüsünde faaliyet gösteriyor. 
