Brezilya lideri Lula’dan Milli Ekonomi Modeli çağrısı

2018 yılında yolsuzluk iddialarıyla hapse atılan ve hakkındaki tüm suçlamalar düştüğü için 580 gün sonra hapisten çıkan Luiz Inacio Lula da Silva, Kasım 2022'de üçüncü kez Latin Amerika'nın en büyük ülkesi olan Brezilya'nın devlet başkanı seçildi. Seçim zaferinden sonraki konuşmasında, "Beni diri diri gömmeye çalıştılar ve işte buradayım" ifadelerini kullanmıştı. 

1 Ocak 2023'te resmen görevi devralan Brezilya'nın yeni lideri kalabalık bir heyetle birlikte 12-15 Nisan tarihlerinde Çin'e resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. 

İlgili olanların eminim dikkatini çekmiştir, Pekin ziyaretinde Lula da Silva, ABD dolarının küresel hegemonyasına karşı –Yeni Mesaj okurlarının hepsine aşina olduğu- güçlü mesajlar verdi. 

Çin ziyaretinde Brezilya lideri Lula, gelişmekte olan ülkelere uluslararası ticarette doları terk ederek ulusal para birimleriyle ticaret yapma çağrısı yaptı.

Söz konusu konuşmasında Lula da Silva, "Her gece kendime şu soruyu soruyorum; Neden tüm ülkeler ticaretlerini dolara dayandırmak zorunda? Neden kendi para birimimizle ticaret yapamıyoruz? Altın standardının ortadan kalkmasından sonra doların rezerv para birimi olduğuna kim karar verdi? Tüm ülkeler tek bir para birimine bağımlı durumda. Bugün ülkeler, kendi para birimleriyle ihracat yapabilecekken, neden ihracat yapmak için dolar peşinde koşmak zorunda kalıyor" dedi.

Brezilya liderinin bu açıklamaları aslında, Prof. Dr. Haydar Baş Hocamın 2005 yılında kaleme aldığı Milli Ekonomi Modeli'nde Milli Paralarla Ticaret formülünü hayata geçirme çağrısıdır.

14 Nisan'da vefatının üçüncü yıl dönümünü idrak ettiğimiz Prof. Dr. Haydar Baş, 27 Şubat 2013'te resmi davetle gittiği Rusya Parlamentosu Duma'da yaptığı 6 saatlik Milli Ekonomi Modeli sunumunda, 'Dış Ticarette Milli Para' başlıklı bölümünde şunları ifade etmişti: "Türkiye gibi gelişmekte olan veya az gelişmiş ülkeler, ihracat yaparken kendi paraları yerine yabancı paraları (hard currency) kabul ettikleri için ihracat yapmaya çalışırken sömürülürler. İhraç mallar karşılığında, örneğin ABD doları iç piyasada dolaşırsa, o takdirde verilen ürünün karşılığında gerçekte ABD'nin karşılıksız doları alınmış demektir ki, bunun adı sömürülmektir."

Yabancı paralarla Türkiye ve Brezilya gibi ülkelerin bu şekilde sömürülmesine dur denebilmesi ancak Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli'ndeki milli paralarla ticaret formülünün uygulanmasıyla mümkün olabilir.  

Ancak ülkelerin birbirleriyle milli paralarla ticaret yapabilmesi için de Haydar Baş Hocamın sık sık dikkat çektiği gibi öncelikle ülkelerin paralarının milli olması gerekmektedir.

Prof. Dr. Haydar Baş, bir konuşmasında bu gerçeğe şöyle dikkat çekmişti: "Türkiye'nin maalesef milli parası yok. Milli parası olmayan bir ülke milli parasıyla iş yapabilir mi? Üzerinde TL yazılan paranın adına 'milli para' diyorlar. Bu para milli değildir. Çünkü günümüzde TL borç olarak alınan ABD dolarına karşılık basılıyor. Gayri safi milli hâsılanın karşılığında, yani emek ve üretimin karşılığında basılan paranın adıdır, milli para. Türkiye'de böyle bir şey yok."

Yani sözün özü şu; 'Milli paralarla ticaret yapalım' sözünün temenniden öteye gidebilmesi için Prof. Dr. Haydar Baş'ın tezinde ifade ettiği milli paranın tedavülde olması gerekmektedir. Bu olmadan milli paralarla ticaret yapıldığı zannedilse de gerçekte yine kazanan o sözde milli para basılırken borç alınan ülke olacaktır.