ABD'de Obama'nın başkanlığı döneminde, 2015 yılında BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi olan ABD, Çin, Rusya, Fransa ve İngiltere ile Almanya ve İran arasında imzalanan anlaşma ile İran, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında tartışmalı nükleer faaliyetlerini sınırlandırmayı kabul etti.
Aradan geçen zaman zarfında İran üstüne sorumluluklarını yerine getirdi.
İran'ın sorumluluklarını yerine getirdiğini, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve da bilumum uluslararası kurum ve devletler kabul ediyor.
Ama gelin görün ki, seçim kampanyası döneminde nükleer anlaşmadan çekileceğini vaad eden ABD Başkanı Donald Trump, göreve başlamasının ardından da "İran'la yapılan felaket anlaşmadan çekileceğim" açıklamasında bulundu.
İlk aşama yaptırımlar Trump'ın kararıyla 7 Ağustos'ta devreye girdi.
ABD Başkanı Trump'ın kararıyla, ikinci aşama yaptırımları ABD yarından itibaren tümüyle devreye sokacak.
Devreye girecek yaptırımlar nakliye, gemi yapımı, finans ve enerji alanlarını kapsıyor.
Aralarında büyük bankaların, petrol ihracatı şirketlerinin ve deniz taşımacılığı şirketlerinin de bulunduğu İran'la bağlantılı 700 gerçek kişi, tüzel kişilik, gemi ve uçağa yaptırım gelecek.
Bu bağlamda, uluslararası bankacılık işlemlerinde döviz cinsinden elektronik fon transferini sağlayan bir kod sistemi olan Swift'in de İran bankacılık sistemi ile ilişkilerinin kesilmesi gerekiyor.
Muafiyet göstermelik
ABD'nin İran'a yaptırımlarından büyük ticari kayba uğrayacak aralarında Türkiye'nin de olduğu bazı ülkelerin tepkileri söz konusuydu. Bu tepkileri dindirmek isteyen Washington 8 ülkenin İran'la yaptırımlara katılma konusunda muaf olacağını açıkladı. 2 Kasım'da 8 ülkenin muaf tutulacağını açıklayan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, bu ülkelerin hangileri olduğunu paylaşmadı. Ancak, bu ülkeler arasında Hindistan, Japonya, Güney Kore ve Çin'in olabileceği tahmin ediliyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez önceki gün, ABD'nin İran yaptırımlarında istisna uygulayacağı sekiz ülke arasında Türkiye'nin de olduğu duyumunu aldıklarını açıkladı.
Buraya kadar güzel.
Yarın Türkiye'nin bu muafiyet listesinde olup olmadığını göreceğiz. Bir aksilik yaşanmazsa Türkiye bu listede olacak, ama.
Ama'sı ne?
Muafiyet imtiyazı sadece 6 ay geçerli olacak? Yani işe yaramayacak, göstermelik bir muafiyet bu.
Yani 5 Mayıs 2019'da Türkiye ve diğer 7 ülke İran'la tüm ticari faaliyetlerini sona erdirmek zorunda kalacak.
Türkiye'nin konumu diğer ülkeler gibi değil. İran'ın en yakın komşusu.
2017 yılında Türkiye'nin İran ile ticaret hacmi 11 milyar dolara yaklaştı. Bu yılın 9 ayında ise 7.4 milyar dolar ticaret yaptık İran'la.
Batılı ülkelerin safında yer aldığı için Suriye ile 7 yıldır köprüleri atan ve milyarlarca dolar ticari kayba uğrayan Türkiye, şimdi de İran'la ticaretini bitirmek zorunda kalacak.
Bu durum, ABD'nin İran'la olan kavgasından en büyük darbeyi İran'dan sonra zaten sıkıntılı günler geçiren Türkiye ekonomisinin alacağını gösteriyor. Bu gerçek Washington'un hanesine 'bir taşla iki kuş vurmak' olarak yazılabilir. Ancak Türkiye'nin hanesine telafisi imkansız bir zarar olarak yazılacağı kesin.
Sözün özü 2019'da ülkemizi tozpembe günler beklemiyor.
Orhan Dede / diğer yazıları
- İslam ülkeleri Endülüs’ün hâline düştü / 19.03.2024
- İktidardakiler sazan avına mı çıktı? / 14.03.2024
- Değişim istiyorsan önce sen değişmelisin! / 11.03.2024
- Hiçbir şey yapamıyorsanız ABD’nin istemediğini yapın / 20.09.2023
- Türkiye’ye göç etmek çok kolay! / 29.08.2023
- AKP beceremedi diye nas yok olmaz! / 26.08.2023
- Gerçek itibar ormanı yanmaktan korumaktır / 24.08.2023
- Aynı insanlarla değişim olmaz / 22.08.2023
- Oylar AKP’ye zoraki gitmiş! / 12.08.2023
- Ya o rüzgâr hiç esmezse… / 11.08.2023
- İktidardakiler sazan avına mı çıktı? / 14.03.2024
- Değişim istiyorsan önce sen değişmelisin! / 11.03.2024
- Hiçbir şey yapamıyorsanız ABD’nin istemediğini yapın / 20.09.2023
- Türkiye’ye göç etmek çok kolay! / 29.08.2023
- AKP beceremedi diye nas yok olmaz! / 26.08.2023
- Gerçek itibar ormanı yanmaktan korumaktır / 24.08.2023
- Aynı insanlarla değişim olmaz / 22.08.2023
- Oylar AKP’ye zoraki gitmiş! / 12.08.2023
- Ya o rüzgâr hiç esmezse… / 11.08.2023