Bütçede dev açık

EYÜP KABİL / DETAY HABER

Merkezi yönetim bütçesinde 2022 yılı eylül ayında 78.6 milyar TL ile bu yılın en fazla açığı verildi. Bu yılın eylül ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 285.6 milyar TL, bütçe gelirleri ise 206.9 milyar TL olarak gerçekleşti.

Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 252.5 milyar TL ve faiz dışı açık ise 45.5 milyar TL oldu.

Merkezi yönetim bütçesi 2021 yılı eylül ayında 23.5 milyar TL açık vermişti.

2022 yılı eylül ayında ise açık 78 milyar 627 milyon TL'ye yükseldi.

2021 yılı eylül ayında 9.4 milyar TL faiz dışı açık verilmiş iken 2022 yılı eylül ayında 45 milyar 511 milyon TL faiz dışı açık verilmiş oldu. Bütçe gelirlerine baktığımızda eylül ayında yüzde 75.5 artarak 206 milyar 940 milyon liraya çıktığını görüyoruz ancak bütçe giderlerindeki artış çok daha yüksek. Geçen ay bütçe giderleri yüzde 101.8 artışla 285 milyar 567 milyon liraya yükseldi.

Faize harcanan para 33.1 milyar TL

Bütçeden faize yapılan harcamalar ise eylül ayında 33.1 milyar TL olarak kaydedildi. Böylelikle şubat ayındaki 43.7 milyar TL'lik aylık faiz harcamasından bu yana en yüksek faiz harcaması izlenmiş oldu. Vergi gelirleri tahsilatı da eylülde, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 81.4 artarak 173 milyar 468 milyon liraya ulaştı.

Diğer yandan bu yılın ilk 9 ayına bakıldığında 9 aylık açık 45.5 milyar lira oldu. Merkezi yönetim bütçe giderleri Ocak-Eylül döneminde yüzde 92.2 artışla 2 trilyon 20 milyar 760 milyon liraya yükseldi. 9 aylık bütçe gelirleri de yüzde 99.4 artışla 1 trilyon 975 milyar 260 milyon liraya çıktı.

Geçen yılın ocak-eylül döneminde bütçe 81 milyar 180 milyon lira faiz dışı fazla verirken bu yılın aynı döneminde 161 milyar 611 milyon lira faiz dışı fazla oluştu. Merkezi yönetim bütçesi, ocak-eylül 2021 döneminde 61.9 milyar lira açık verirken bu yılın aynı döneminde 45.5 milyar lira açık verdi.

2021'in 9 aylık dönemine göre bütçe açığının azalmasındaki en büyük etkenlerden biri vergi gelirleri tahsilatı. 2022 yılı ocak-eylül dönemi vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 103.8 oranında artarak 1 trilyon 647 milyar 965 milyon TL oldu.

KKM'nin yükü 88.4 milyar TL'ye çıktı

Öte yandan Kur Korumalı Mevduatın (KKM) eylül ayında bütçeye doğrudan getirdiği maliyet 9.3 milyar TL oldu.

Kur korumalı mevduatın bütçeye doğrudan maliyeti eylülde 4 ayın en düşük seviyesinde gerçekleşirken toplam maliyet de 88.4 milyar TL'ye dayandı.

KKM'nin bütçe yükü Temmuz'da 23.4 milyar TL ile rekor kırmıştı.

Mart başından bu yana verilen veriler dikkate alındığında kur korumalı mevduatın toplam maliyeti 88.4 milyar TL oldu.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre ise 7 Ekim haftası itibariyle kur korumalı mevduatta toplamda 1.42 trilyon TL toplandı.

2023'te 659 milyar TL bütçe açığı bekleniyor

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, 2023 yılı bütçe büyüklüklerine ilişkin basın toplantısı düzenledi.

Bütçe kanun teklifine yönelik hazırlanan bilgi notuna göre 2023 yılında bütçe büyüklüğü 4 trilyon 469 milyar lira olarak öngörülürken, 659 milyar liralık bütçe açığı bekleniyor.

2023'te faiz gideri 565 milyar lira olarak öngörülürken, reel sektöre 145 milyar liralık destek planlanıyor.

2023'te bütçenin en büyük kalemini 1 trilyon 682 milyar lira ile cari transferler oluştururken, bunu 1 trilyon 102 milyar lire ile personel ve SGK'ya devlet primi giderleri, 565 milyar lirayla faiz giderleri takip etti. Mal ve hizmet alım gideri 318.7 milyar lira, sermaye gideri 315.8 milyar lira, sermaye transferi için ise 37.3 milyar lira ayrıldı. 2022 yılı büyüme tahmini yüzde 5 olarak belirlenirken, 2023 yılı büyüme hedefi yüzde 5 olarak yer aldı.

Bu yıl 255 milyar dolara çıkması beklenen ihracat, 2023 yılı için 265 milyar lira olarak öngörülürken, ithalat 2022 için 360 milyar dolar bekleniyor.

Önümüzdeki yıl ithalatın bu yıla göre 10 milyar dolar azalarak 350 milyar dolara ineceği hesaplanıyor.

2022 yılında ek bütçe dahil 389 milyar lira olarak öngörülen eğitim harcamaları 2023'te 649 milyar 833 milyon liraya yükselecek.

Sağlık harcamaları 463 milyar 931 milyon liradan, 696 milyar 810 milyon liraya, sosyal yardım harcamaları 148 milyar 962 milyon liradan, 258 milyar 437 milyon liraya çıkacak.