Büyük Selçuklu İmparatorluğu kuruluşu ve tarihi mirası

Büyük Selçuklu İmparatorluğu, 1037 yılında Oğuz Türklerinin Kınık boyu tarafından kurulmuştur.

Tuğrul Bey ve Çağrı Bey liderliğindeki bu devlet, kısa sürede geniş bir coğrafyaya yayılarak güçlü bir imparatorluk haline gelmiştir.

Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun en ünlü hükümdarı Alparslan'dır. Alparslan, 1029'da doğmuş ve Selçuklu Devleti'nin en önemli liderlerinden biri olarak tarih sahnesinde yerini almıştır.

Asıl adı Muhammed bin Dağburı olan Alparslan, "cesur aslan" anlamına gelmektedir. Malazgirt Zaferi ile tanınan Alparslan, Bizans İmparatorluğu'na karşı büyük bir zafer kazanmış ve Türk tarihinde önemli bir rol oynamıştır.

İmparatorluğun ekonomisi, tarım, hayvancılık ve özellikle İpek Yolu üzerinden yapılan ticaret ile canlıydı. İktisat sistemi, üretimi artırarak devletin ekonomik yapısını güçlendirmiştir.

Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun bu kültürel mirası

Büyük Selçuklu İmparatorluğu, zengin bir kültür ve medeniyet mirası bırakmıştır. İşte bu büyük imparatorluğun kültürel ve sanatsal yönlerinden bazıları:

Mimari: Büyük Selçuklu döneminde camiler, medreseler, kütüphaneler, darü'ş-şifa ve kervansaraylar gibi birçok mimari eser inşa edilmiştir. Özellikle Selçuklu camileri, kubbe ve minareleriyle tanınır. Zavere Camii, Mescid-i Cuma, Diyarbakır Ulu Camii, Gülpayegan Camii gibi önemli yapılar bu dönemde inşa edilmiştir.

Edebiyat ve Şiir: Büyük Selçuklu İmparatorluğu, edebiyat, müzik, şiir ve hikaye anlatıcılığı gibi alanlarda büyük başarılar elde etmiştir. Şairler ve yazarlar, bu dönemde önemli eserler üretmişlerdir.

Eğitim ve Bilim: Selçuklu Devleti, medreseler ve kütüphaneler aracılığıyla eğitimi teşvik etmiştir. Bilim, matematik, tıp ve astronomi alanlarında da önemli ilerlemeler kaydedilmiştir.

Sanat ve El Sanatları: Selçuklu dönemi sanatı, İslam öncesi İran sanatı ile İslam sanatının birleşmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Minyatür, hat sanatı, taş işçiliği ve ahşap oymacılığı gibi alanlarda büyük ustalar yetişmiştir.

Türbeler ve Kümbetler: Büyük Selçuklu İmparatorluğu döneminde önemli hükümdarlar ve bilim insanları için türbeler ve kümbetler inşa edilmiştir. Sultan Sencer Türbesi, Tuğrul Bey Türbesi, Hoca Ahmet Yesevi Türbesi gibi yapılar bu kültürel mirası yansıtmaktadır.

Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun bu kültürel mirası, Orta Asya'dan Anadolu'ya kadar uzanan geniş coğrafyada etkisini sürdürmüş ve tarih boyunca önemini korumuştur.

Resmi işlerde ve edebiyatta Farsça, medrese eğitiminde Arapça, orduda ise Türkçe kullanılmıştır. Farklı kültürel etkileşimlerin yaşandığı bu dönemde, İran, Türk ve Arap kültürleri bir araya gelerek benzersiz bir sentez oluşturmuştur.

Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun yıkılışında; taht kavgaları, atabeylerin bağımsız hareket etmeleri, Oğuz isyanları, Haçlı Seferleri'nin yarattığı baskı ve Batınilik hareketlerinin yıkıcı etkileri gibi birçok faktör etkili olmuştur.