Câhil âlimlerden sakınmak
15.05.2003 00:00:00
Dünden devam..
c) Bazı alimler ise bu kötü huyların kötülüğünü ve bunlardan temizlenmenin lüzumunu kabul eder. Ancak kendisindeki halin bu kötü huyların eseri olduğunu kabul etmez. Kendini o kadar beğenmiştir ki, kendisinde kibir gibi görünen şey güya dinin ve ilmin izzet ve şerefini korumak için gösterdiği gayret-i diniyyedir. Sözlerini kabul etmeyen veya kendini tenkid eden birini duyduğu zaman ona düşman kesilir de bunu hakkı savunmak ve batıla karşı koymak olarak düşünür. Halbuki, akranından başkaları kendi yanında kötülerince hiç kızmaz, ses çıkarmaz. Dışından kızmış görünse bile için için sevinir. İcabetmediği halde şöhret için ilmini izhar eder, fakat bunu insanların faydalanması için yaptığını söyler. Halbuki yanında başka bir akanı övülse bundan rahatsız olur. Bu tür alimler nüfuz sahibi kimselere yağcılık yaparlar da bunu Müslümanların faydalanması ve zarar görmemesi için yaptıklarını söylerler. Halbuki o kimselerin yanında başka bir alimi görseler rahatsız olurlar. Makam ve mal sahibi kimselerin verdiği malları almakta mahzur görmezler. Kendilerinin dinde imam olduklarını, aslında burdan daha fazlasına layık olduklarını, çünkü her şeylerinin, dinin kıyamı (ayakta durması) için olduğunu düşünürler.
d) Bazı alimler, ilimlerini güzelce tahsil ederler, azalarını günahlardan temizleyip taatla süslerler. Görünen günahlardan sakındıkları gibi nefsin, rezil sıfatlarından kurtulmak için mücadele ve mücahede ederler. Kalplerinden kötü huyları büyük ölçüde söküp atarlar. Ancak kalanlara ehemmiyet vermeyip kendilerini selamete ulaştığını düşünürler de nefislerinden emin olarak gaflete düşerler. Bu gafleti fırsat bilen kötü ahlakın kalan kısmı derinde kalan ayrık kökleri gibi bir müddet sonra ortaya çıkar. Kötü huylar başgösterir. Bu kimselerin hatalarını görmeleri ve düzeltilmeleri çok zordur. Çünkü bunlar kendilerini iyi ve üstün görmeye alışmışlardır. İnsanları beğenmezler ve onların arasına karışmazlar. İkaz edilecek olsalar çok zorlarına gider ve kabul etmezler.
e) Bazı alimler ilimlerden mühim olanları terkedip sadece, idari meseleler, münakaşa mevzuları ve dünyevi muameleler gibi menfaatle yakın (nefsin hoşlandığı) mevzularla alakadar olup kendilerini "dinde fakih" (din alimi) olarak tanıtmaya çalışırlar.
f) Bazı alimler tasavvuf ilimleri ile meşgul olurlar. Ancak tasavvufu yaşamadıkları halde sırf bu ilimlerle meşgul olmakla kendilerinin abid, zahid, müttaki, muhlis ve muhlas ibadet eden, dünyadan yüz çeviren, Allah'tan korkan, ihlasa ermiş ve ihlasa erdirilmiş olduklarını zannederler. Halbuki kalpleri dünya ve masiva (Allah'dan gayri şey) sevgisi ile doludur. Nefisleri besli ve rahattır.
g) Aldanan alimlerden bazıları da dinde mühim olan hususları yerine, insanları hislendirecek mevzuları süslü ve tesirli bir üslup ile anlatıp onları ağlatmaya çalışırlar. Böylece kendilerinin çok üstün insanlar olduklarını, Allah aşkı ile dolup taştıklarını, insanları da bu aşk ile doldurduklarını düşünürler.
h) Bazı alimler ise lüzumundan fazla derine dalıp, sarf, nahiv, belagat ve mantık gibi ilimlerin incelikleri ile uğraşırken ali ilimlerden istifadeye imkan bulamazlar. Bununla birlikte kendilerinin dinde büyük alim olduklarını zannederler. Halbuki bu ilimlerden kitap ve sünneti iyi bir şekilde anlayacak kadarı kafidir. Fazlası malayanidir, faydasızdır. İmam-ı Gazali hazretlerinin el keşfu ve'l-tebyin... adlı eserinden hulasa ettiğimiz yukarıdaki maddeler, alimlerin yanıldıkları hususların tamamı değildir. Sadece bazı numune misaller verilmiştir. Şüphesiz alimler için daha nice tuzaklar vardır.
Bu tuzaklardan ve hilelerden selamete erebilmek ancak nefsi, "mutmainne" haline getirmekle mümkündür. Bu olmadan tahsil edilen ilim tehlike demektir.
c) Bazı alimler ise bu kötü huyların kötülüğünü ve bunlardan temizlenmenin lüzumunu kabul eder. Ancak kendisindeki halin bu kötü huyların eseri olduğunu kabul etmez. Kendini o kadar beğenmiştir ki, kendisinde kibir gibi görünen şey güya dinin ve ilmin izzet ve şerefini korumak için gösterdiği gayret-i diniyyedir. Sözlerini kabul etmeyen veya kendini tenkid eden birini duyduğu zaman ona düşman kesilir de bunu hakkı savunmak ve batıla karşı koymak olarak düşünür. Halbuki, akranından başkaları kendi yanında kötülerince hiç kızmaz, ses çıkarmaz. Dışından kızmış görünse bile için için sevinir. İcabetmediği halde şöhret için ilmini izhar eder, fakat bunu insanların faydalanması için yaptığını söyler. Halbuki yanında başka bir akanı övülse bundan rahatsız olur. Bu tür alimler nüfuz sahibi kimselere yağcılık yaparlar da bunu Müslümanların faydalanması ve zarar görmemesi için yaptıklarını söylerler. Halbuki o kimselerin yanında başka bir alimi görseler rahatsız olurlar. Makam ve mal sahibi kimselerin verdiği malları almakta mahzur görmezler. Kendilerinin dinde imam olduklarını, aslında burdan daha fazlasına layık olduklarını, çünkü her şeylerinin, dinin kıyamı (ayakta durması) için olduğunu düşünürler.
d) Bazı alimler, ilimlerini güzelce tahsil ederler, azalarını günahlardan temizleyip taatla süslerler. Görünen günahlardan sakındıkları gibi nefsin, rezil sıfatlarından kurtulmak için mücadele ve mücahede ederler. Kalplerinden kötü huyları büyük ölçüde söküp atarlar. Ancak kalanlara ehemmiyet vermeyip kendilerini selamete ulaştığını düşünürler de nefislerinden emin olarak gaflete düşerler. Bu gafleti fırsat bilen kötü ahlakın kalan kısmı derinde kalan ayrık kökleri gibi bir müddet sonra ortaya çıkar. Kötü huylar başgösterir. Bu kimselerin hatalarını görmeleri ve düzeltilmeleri çok zordur. Çünkü bunlar kendilerini iyi ve üstün görmeye alışmışlardır. İnsanları beğenmezler ve onların arasına karışmazlar. İkaz edilecek olsalar çok zorlarına gider ve kabul etmezler.
e) Bazı alimler ilimlerden mühim olanları terkedip sadece, idari meseleler, münakaşa mevzuları ve dünyevi muameleler gibi menfaatle yakın (nefsin hoşlandığı) mevzularla alakadar olup kendilerini "dinde fakih" (din alimi) olarak tanıtmaya çalışırlar.
f) Bazı alimler tasavvuf ilimleri ile meşgul olurlar. Ancak tasavvufu yaşamadıkları halde sırf bu ilimlerle meşgul olmakla kendilerinin abid, zahid, müttaki, muhlis ve muhlas ibadet eden, dünyadan yüz çeviren, Allah'tan korkan, ihlasa ermiş ve ihlasa erdirilmiş olduklarını zannederler. Halbuki kalpleri dünya ve masiva (Allah'dan gayri şey) sevgisi ile doludur. Nefisleri besli ve rahattır.
g) Aldanan alimlerden bazıları da dinde mühim olan hususları yerine, insanları hislendirecek mevzuları süslü ve tesirli bir üslup ile anlatıp onları ağlatmaya çalışırlar. Böylece kendilerinin çok üstün insanlar olduklarını, Allah aşkı ile dolup taştıklarını, insanları da bu aşk ile doldurduklarını düşünürler.
h) Bazı alimler ise lüzumundan fazla derine dalıp, sarf, nahiv, belagat ve mantık gibi ilimlerin incelikleri ile uğraşırken ali ilimlerden istifadeye imkan bulamazlar. Bununla birlikte kendilerinin dinde büyük alim olduklarını zannederler. Halbuki bu ilimlerden kitap ve sünneti iyi bir şekilde anlayacak kadarı kafidir. Fazlası malayanidir, faydasızdır. İmam-ı Gazali hazretlerinin el keşfu ve'l-tebyin... adlı eserinden hulasa ettiğimiz yukarıdaki maddeler, alimlerin yanıldıkları hususların tamamı değildir. Sadece bazı numune misaller verilmiştir. Şüphesiz alimler için daha nice tuzaklar vardır.
Bu tuzaklardan ve hilelerden selamete erebilmek ancak nefsi, "mutmainne" haline getirmekle mümkündür. Bu olmadan tahsil edilen ilim tehlike demektir.
