Cari açık dövizi patlatabilir

YENİ MESAJ - İSTANBUL

Türkiye'nin cari açığı yüksek seyretmeye devam ediyor. Merkez Bankası'nın açıkladığı verilere göre, cari açık olarak da bilinen döviz açığı Ocak - Nisan 2012 döneminde 21 milyar 209 milyon dolar olarak gerçekleşti. Türkiye 2012 yılının ilk 4 ayında 50 milyar 889 milyon dolarlık ihracat yaparken, 72 milyar 861 milyon dolarlık ithalat yaptı. Söz konusu dönemde 21 milyar 992 milyon dolarlık dış ticaret açığı verildi. Mal, hizmet ve gelir dengesi dikkate alındığında cari açık 21.2 milyar dolar olarak gerçekleşti.

AKP döneminde hep açık verildi

Türkiye'nin 1975 yılından bu yana 'cari işlemler hesabı' analiz edildiğinde AKP iktidarının rekor yılları olduğu dikkat çekiyor. 1980 öncesinde 1-3 milyar dolar bandında setreden cari açık, askeri yönetim zamanında, 1982'de 954 milyon dolara geriledi. Türkiye, 1988, 1989, 1991, 1994, 1998 ve 2001 yıllarında 'cari fazla yani döviz fazlası' verdi. En fazla cari fazla verilen yıl ise 3 milyar 760 milyon dolarla büyük ekonomik krizin çıktığı 2001 yılı oldu. AKP'nin son döneminde iktidara geldiği 2002 yılında sadece 626 milyon dolar cari açık veren Türkiye, 2003 yılından itibaren 'yüksek cari açık' döngüsüne girdi.

2003 yılından bu yana gerçekleşen cari açık verileri ise şöyle:

2003: 7 milyar 515 milyon dolar

2004: 14 milyar 431 milyon dolar

2005: 22 milyar 309 milyon dolar

2006: 32 milyar 249 milyon dolar

2007: 38 milyar 434 milyon dolar

2008: 41 milyar 524 milyon dolar

2009: 13 milyar 370 milyon dolar

2010: 46 milyar 643 milyon dolar

2011: 77 milyar 238 milyon dolar

Bu yıl hariç AKP'nin 9 yıllık iktidarı döneminde verilen cari açık toplamı ise 293 milyar 713 milyon dolara ulaştı. 2012 yılının ilk 4 ayı dikkate alındığında AKP'nin iktidarda olduğu 113 ay sonunda 315 milyar 972 milyon dolara ulaşıyor.

Dolar 3.5 TL'yi aşabilir

Türkiye son 10 yılda verdiği 315 milyar dolarlık cari açığı kapatmak için özelleştirmeye ağırlık verdi. Bunun yanı sıra çok sayıda yerli şirketin yabancılara satılması da cari açığın kapanmasında etkili oldu. Öte yandan Arap ülkelerinden gelen sermaye, bankaların özellikle Avrupa'dan sağladığı sendikasyon kredileri Türkiye'nin döviz açığını finanse etmede katkı sağladı. Peki devran nereye ve ne zamana kadar sürecek? Özelleştirilecek kamu yatırımı ve yabancıların satın almak için istekli olduğu yerli şirket kalmayınca, Arap sermayesinin arkası kesilince Türkiye nasıl bir netice ile yüzleşecek? Türkiye'de ekonominin direksiyonunda olanlar, ortaya çıkacak riski ne kadar düşünüyordur, bilinmez ama sonuç muhtemelen 1994 ve 2001'de olduğu gibi tezahür edecek. 1994'te o zamanın parasıyla 21 bin olan bir ABD Doları 36 bin liraya; 21 Şubat 2001 krizi sonrasında ise bugünkü parayla 68 Kuruş olan dolar 1.69 TL'ye çıkmıştı. Döviz piyasasının içinde olanlar cari açığın kapanmasında etkili olan enstrümanların (özelleştirme, yabancılara firma ve mülk satışı ve Arap sermayesi ile sendikasyon kredileri) devre dışı kalmasıyla 1 ABD Dolarının 3.5 TL'yi aşabileceğini savunuyor.