"Çiftçilerimizin yaş ortalaması 59'a yükseldi"

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Tarım ve Orman Bakanlığı, bağlı ve ilgili kuruluşların 2026 yılı bütçesi ve kesin hesabının görüşmeleri tamamlandı. Milletvekillerin geneli üzerine konuşmalarının ardından Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, milletvekillerinin sorularını yanıtladı. Bakan Yumaklı, Tarım Kanunu'nun 21'inci maddesinde yer alan "Bütçeden ayrılacak kaynak, gayrisafi millî hasılanın yüzde birinden az olamaz" ifadelerine yönelik soruya ilişkin şu yanıtı verdi:

"Gayrisafi millî hasılanın yüzde 1'inden daha az destek verilmesi konusu her sene gündeme geliyor. Siz söylüyorsunuz, ben de bir kez daha tekrar edeyim. Geçmiş yıllarda açıkladığımız üzere sadece üreticilere doğrudan verilen desteklerle sınırlı değil. Yani tarım sektörü için yatırım ödenekleri var, tarımsal kit ve ihracat destekleri var ki bunlar da yine üretici için yapılan hususlar. Toplam itibarıyla 1,14'e denk gelir. Bu da 888 milyar lira."

Yumaklı, mera alanlarına ilişkin şunları söyledi:

"İstatistik Kurumu'nun 1991 yılı tarım sayımında bu 12,6 milyon hektar. En son tarım sayımı 2001 yılında burada da 14,6 milyon hektar. Bakanlığımız Mera Kanunu kapsamında yerinde tespit çalışmaları ki son dönemde uzaktan algılama sistemleriyle sağlanan veriler ve kadastro verileriyle bu rakamın 13,4 milyon hektar olduğunu söylemek istiyorum. Bu tespitler sadece bizim metin olarak söylediğimiz şeyler değil. Mera alanlarının tamamını koordinatlarıyla birlikte dijital ortamda mera bilgi sisteminde kayıt altında tutuyoruz. Bu alanların yüzde 88'i köylerdeki üreticilerimize tahsis edilmiştir. Yani dolayısıyla burada herhangi bir beis yok. Bunun dışında kadastro çalışmalarında tescil harici bırakılmış alanlar var. Buradaki tespitlerimiz de devam ediyor.

"Çiftçilerimizin yaş ortalaması 59'a yükseldi"

Yumaklı, Türkiye'de çiftçilerin yaş ortalamasının artmasına ilişkin şunları söyledi:

"Çiftçilerimizin yaş ortalaması 59'a yükseldi. Çok doğru. Avrupa Birliği'nde ortalama çiftçi yaşı 2013'te 51 iken onlarda da günümüzde 57'ye yükseldi. Amerika Birleşik Devletleri'nde yine 2022 verisi daha sonrasına ulaşamadık ama 58. Ülkemizde de 57. Elbette bu bütün dünyanın üzerinde durduğu ve çözmeye çalıştığı bir husus. Çiftçilerin yüzde 14'ünü hayvansal üretimle ilgili kayıtlı çiftçilerin yüzde 23'ünü genç kardeşlerimiz oluşturuyor. Tarımsal desteklerden yararlanan genç çiftçi oranı ise 2023 yılında yüzde 12,6'ydı. 2024 yılında yüzde 13,5, 2025 yılında yüzde 14,7'ye çıktı."

"Uygunsuz ürünleri imha ediyoruz"

Yumaklı, pestisit sorununa ilişkin gelen sorulara şu yanıtı verdi:

"Pestisitlerin hiç piyasada denetlenmediğine dair bir eleştiri vardı. Ben sadece üretim miktarlarını söylemek istiyorum. Dünyada pestisit kullanımı Japonya'da hektara 10 kilogram. Hollanda'da 7 kilogram. İtalya'da 4.2 kilogram. Ülkemizde 2.4 kilogram. Elbette hem pestisit kalıntısının çıkmaması hem de tavsiye dışı kullanımın olmaması için arkadaşlarımız mümkün olduğu kadar risk bazlı denetimlerle ve istatistiksel metotlarla bu pestisit denetimlerini yürütüyorlar. Uygunsuz ürünleri imha ediyoruz."

"Mazot maliyetinin tamamını destek olarak ödüyoruz"

Yumaklı, mazot ve gübre maliyetlerine ilişkin de şöyle konuştu:

"Yeni destekleme modelinde, özellikle ürünlerin mazot ve gübre maliyetleri ile ilişkilendirilmiş olduğunu tekrar ifade etmek isterim. Özellikle üretimin yapılacağı dönemde kullanılacak olan mazot ve gübre fiyatlarını öngörerek bu destek kartı sayıları belirleniyor. Buğday üretiminde yaklaşık 6 litre mazot, 25 kilogram taban gübresi ve 15 kilogram üst gübre kullanılıyor. Buğday için dekara toplam mazot ve gübre maliyeti 822 lira. Temel ve planlama desteği kapsamında ödenecek olan rakam da 806 lira. Yani dolayısıyla mazot maliyetinin tamamını ve gübre maliyetinin yarısını destek olarak ödüyoruz."

Bakan Yumaklı, süt tozu ithal edildiğine ilişkin iddiaları reddederek, "Et Süt Kurumu'nun stoklarında 15 bin 208 ton süt tozu, 820 ton tereyağı ve 84 ton krema var. Burada dahilde işleme rejimi de dahil olmak üzere süt tozu, krema ve tereyağı ithalatları sene sonuna kadar kısıtlama getirilmiş durumda" dedi.

Kahverengi kokarca

Karadeniz'de kahverengi kokarcayla mücadele için düzenlenen "Bil, tanı, topla, kazan" projesi kapsamında ilkokul öğrencilerinin böcek toplamasının teşvik edilmesine yönelik gelen eleştirilere de Bakan Yumaklı şöyle yanıt verdi:

"Kahverengi kokarcanın insan sağlığına zararı ile ilgili eleştiriler oldu. Sağlık Bakanlığımızda da bu konuyu sorduk. Burada herhangi bir olumsuz bildirim yok. Buradaki amacımız çocukları elbette bu konuya alet etmek değildi. Birçok mücadele yöntemi var, bu da onlardan bir tanesi özellikle farkındalığı oluşturmakla alakalı husustu. Amerika Birleşik Devletleri 1996'dan bu yana, Avrupa 2004'ten bu yana, Rusya 2013'ten bu yana, Gürcistan da 2015'ten bu yana yoğun bir şekilde mücadele ediyor. Halen yüksek popülasyon oralarda da var.

Türkiye'de ilk defa 2017'de görülmüş. Bu uzun soluklu bir mücadele.  Bu dönemde 1.3 milyon sahada, kırsalda bina ilaçladık. İlaçlamaya da devam ediyoruz. Burada doğal dengenin oluşması için doğal düşmanlarının üretimi ve salınması önemli."