Çip krizinin nedeni ABD-Çin rekabeti

 

İstanbul Medipol Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Doğan, çip krizinin her ne kadar otomotiv endüstrisi gibi spesifik alanlarda daha yoğun hissedilse de aslında oto endüstriden akıllı telefonlara, oyun konsollarından elektrik enerjisi çeviricilerine kadar tüm elektronik alanlarda etkili olduğunu söyledi. Krizin, sadece spesifik bir ürün gamı veya elektronik alan ile sınırlı olmadığını belirten Doğan, "Oto endüstrisinde daha fazla hissedilmesinin temel sebebi pandemi başlangıcında araba üreticilerinin talebin azalacağını düşünerek siparişleri azaltması ve iptal etmesi sonucu üretimin yavaşlaması ancak gerçek hayatta talebin yüksek kalmasıdır. Çip krizinin son kullanıcıya en belirgin etkisi, arz talep dengesinin bozulması nedeniyle fiyatların artacak olmasıdır ve bu artış çoktan başlamıştır" diye konuştu.

 

Çok sayıda sebebi var

 

Çip krizinin birçok sebebi bulunduğuna işaret eden Doğan, bu önemli nedenlerden bir tanesinin, salgından dolayı evden çalışmanın yaygınlaşması ve bunun sağlanabilmesi için bilgisayar ve diğer tüketici elektroniği çözümlerinin daha çok talep edilmesi olduğunu belirtti. ABD ve Çin arasında yaşanan anlaşmazlıklara da değinen Doğan, "ABD ve Çin arasındaki politik kriz ve ABD'nin SMIC gibi Çin menşeli üreticileri yasaklaması nedeniyle TSMC ve Samsung gibi Tayvan ve Güney Kore üreticilerine yönelme ve bu üreticilerin halihazırda doluluklarının yüksek olması arzın talebi karşılayamamasına neden olmuştur. Aynı politik sebeplerden Çin bazlı teknoloji firmaları, yasaklar başlamadan taleplerini artırmış ve çip envanterlerini doldurmaya çalışmıştır. Bu da yine çip arzının talebi karşılayamamasını sağlamıştır. Son yıllarda Tayvan'da olan kuraklık ve çip üretiminde çok fazla miktarda su kullanılması da üretimin yavaşlamasına sebep olmuştur" ifadelerini kullandı.

 

Sorun kısa sürede çözülmeyecek

 

Doç. Dr. Hakan Doğan, çip krizinin çözülmesi için söz konusu sebeplerin ortadan kalkmasının yanı sıra arzı karşılamak için yeni yatırımların yapılması gerektiğini belirterek, bu sebeplerin birçoğunun 1-2 yıl gibi bir zaman diliminde çözüleceğini söyledi. Yeni yatırımların başladığını ifade eden Doğan, Intel'in, 20 milyar dolar harcayarak iki üretim tesisi yapmayı planladığını ve yatırıma başladığını anlattı. 

 

Faturanın büyüğü otomotiv sektörüne çıkacak

 

Küresel Covid-19 salgını nedeniyle çip arz-talep dengesindeki değişim ve çiplerin ham maddesi olan silisyumun en büyük üreticisi olan Çin'de yaşanan kuraklık, teknoloji ile ilgili birçok sektörde çip krizini gündeme getirmişti. ABD'li danışmanlık firması AlixPartners'ın son verilerine göre, çip krizinin otomotiv sektöründe neden olacağı hasarın bu yıl için 110 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor. Otomotivde başlayarak elektronik sektörüne sıçrayan küresel çip tedariki sorunu giderek büyürken, çip talebinin karşılanması için gelecek 10 yılda Ar-Ge ve sermaye harcamalarına yaklaşık 3 trilyon dolarlık yatırım yapılması gerektiği belirtiliyor.