Çocuk işçi dramı sürüyor

12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü'nde dünya genelinde artışı bir türlü önlenemeyen çocuk işçiliği yeniden gündeme geldi. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Çocuk İşçiliği Yetkilisi Benjamin Smith'in açıklamalarına göre bu yılın sonuna doğru dünyada çocuk işçilerin arasına yaklaşık 9 milyon çocuk daha eklenecek. Veriler koronavirüs salgınının da dünya genelinde çocuk işçiliğini artırdığını gösteriyor. Salgın öncesi döneme ait ILO'nun yaptığı araştırmalara göre dünya genelinde çalışan 160 milyon civarında çocuk bulunuyor. Bu sayı, her 10 çocuktan birinin çalıştığını ortaya koyuyor. ILO ile UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu) tarafından Haziran 2021'de yayınlanan rapora göre, çocuk işçi olarak çalışan çocukların sayısı son 4 yılda 8.4 milyon arttı. Milyonlarca çocuk ise tehlikeli işlerde çalışmak zorunda bırakılıyor. ILO ve UNICEF'in 2020'de ortak hazırladığı rapora göre dünya genelinde yaşları 5 ila 17 olan ve tehlikeli işlerde çalışan 79 milyon çocuk bulunuyor. Çocuk işçiliği oranı Asya ve Pasifik bölgesinde yüzde 13.3'ten 5.6'ya, Latin Amerika ve Karayipler'de yüzde 10'dan 6'ya düşerken, Sahraaltı Afrika bölgesinde ise 2008-2012 döneminde düşüş olsa da 2012'de yüzde 21.4 olan oran 23.9'a yükseldi. Sahraaltı Afrika, çocuk işçilerin en yoğun olduğu bölge olarak dikkati çekiyor.

Türkiye'de 2 milyon çocuk işçi var

Dünya genelinde çocuk işçi verileri böyle. Peki, Türkiye'de durum ne? CHP Tekirdağ Milletvekili Candan Yüceer'in hazırladığı rapora göre ülkemizdeki 23 milyon çocuktan 2 milyonu çalışma yaşamının içinde. TÜİK'e göre ise bu sayı 720 bin civarında. Ülkemizde çocuk işçilerin yüzde 30.8'i tarım, yüzde 23.7'si sanayi, yüzde 45.5'i ise hizmet sektöründe çalıştırılıyor. Çocuk işçiler, çocuk işçiliğinin en acımasız biçimleri arasında olan sokakta çalışma, küçük ve orta ölçekli işletmelerde çalışma, aile işleri dışında, ücret karşılığında gezici ve geçici tarım işlerinde çalıştırılıyor. Tarım, Türkiye'de ücretli ya da ücretsiz aile işçisi çocuk işçiliğin en yoğun olduğu iş kolu. Tarım işçisi çocukların yüzde 64'ü 5-14 yaş arasında. Türkiye'de son yıllarda çocuk işçi dramına sığınmacı çocuklar da eklendi. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü verilerine göre, ülkemizde 10-18 yaş aralığındaki Suriyeli çocuk sayısı yaklaşık 660 bin. Türkiye'de Suriyeli çocuk işçi sayısının ise 200 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Ancak gayri resmi veriler bu rakamın çok daha fazla olduğunu gösteriyor. Sığınmacı çocuk işçiler kayıt dışı sektörlerde ve çok daha kötü koşullarda çalıştırılıyor.

Son 9 yılda 571 çocuk işçi öldü

Çocuk işçi dramının büyüklüğünü ortaya koyan bir diğer veri ise çocuk işçilerin ölüm sayısı. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) verilerine göre, ülkemizde 2013'te 59, 2014'te 54, 2015'te 63, 2016'da 56, 2017'de 60, 2018'de 67, 2019'da 67, 2020'de 68, 2021'de 62, 2022'nin ilk beş ayında ise 15 çocuk olmak üzere, son 9 yılda en az 571 çocuk çalışırken yaşamını yitirdi. Çocuk işçilerin can kaybı en fazla tarım alanında yoğunlaşıyor.