Denizli: Tarımsal potansiyel, yetişen ürünler ve karşılaşılan sorunlar

Denizli, Ege ve Akdeniz bölgeleri arasında geçiş noktasında yer alan, verimli toprakları ve uygun iklim koşullarıyla Türkiye'nin tarımsal üretimde önemli merkezlerinden biridir.

Zengin tarım arazileri, su kaynakları ve jeotermal enerji gibi yenilikçi imkanlarla Denizli, hem yerel hem de uluslararası pazarlarda dikkat çeken bir tarım şehridir. Ancak, tarım sektörü bazı çevresel ve yapısal sorunlarla karşı karşıya.

Denizli'nin Tarımsal Potansiyeli

Denizli, yüzölçümünün yaklaşık %28-30'unu oluşturan tarım arazileri, %4,9 çayır ve meralar ile tarımsal üretim için elverişli bir coğrafyaya sahiptir. Büyük Menderes ve Çürüksu vadileri gibi verimli havzalar, sulama imkanlarıyla tarımı destekler.

İl, Akdeniz ikliminin ılıman özelliklerini taşıyan kıyı kesimleriyle, iç kesimlerde daha karasal bir iklim etkisi gösterir. Bu çeşitlilik, farklı tarım ürünlerinin yetiştirilmesine olanak tanır. Denizli'nin tarımsal potansiyelini güçlendiren başlıca unsurlar:

Verimli Topraklar ve Sulama: Büyük Menderes Nehri ve sulama kanalları, ekili arazilerin büyük bir kısmının sulanmasını sağlar.
İklim Çeşitliliği: Kıyı kesimlerinde Akdeniz iklimi, iç kesimlerde karasal iklim özellikleri, geniş bir ürün yelpazesine imkan tanır.

Jeotermal Enerji: Denizli, jeotermal kaynaklarla desteklenen sera tarımında öncüdür. Sarayköy Jeotermal Isıtmalı Sera Bölgesi, yılda 15 bin ton sebze-meyve üretimiyle dikkat çeker.

Yetişen Ürünler

Denizli'de tarımsal üretim, hububat, endüstri bitkileri, meyve, sebze ve tıbbi-aromatik bitkiler gibi geniş bir yelpazeyi kapsar. Başlıca ürünler şunlardır:

Hububat ve Baklagiller: Buğday, arpa, mısır ve nohut, Denizli'nin temel tarım ürünleridir. 2025'te Sarayköy'de buğday hasadı başlamış, bölge ekonomisine katkı sağlamıştır.

Endüstri Bitkileri: Pamuk, tütün, haşhaş ve ayçiçeği, Denizli'nin sanayiyle entegre tarımında önemli bir yer tutar. Pamuk, özellikle tekstil sektörüyle bağlantılı olarak öne çıkar.

Meyve Üretimi: Üzüm, incir, elma, nar, şeftali, kiraz, vişne, armut, badem, ceviz ve antepfıstığı yaygın olarak yetiştirilir. Denizli, şeftali üretiminde Türkiye'de 4., Ege'de 1. sıradadır.

Çivril ilçesi, elma üretiminde liderdir; 54.650 dekar alanda 1.6 milyon meyve veren elma ağacı bulunur.

Sebze Üretimi: Yıllık 250 bin ton sebze üretimiyle domates, biber, patates ve salatalık gibi ürünler öne çıkar. Seracılık, özellikle Sarayköy'de jeotermal enerjiyle desteklenerek domates üretimini artırır.

Tıbbi ve Aromatik Bitkiler: Kekik, Türkiye'nin ihracatında önemli bir yer tutar ve Denizli, kekik üretiminde lider illerden biridir.

Zeytin ve Zeytinyağı: 120.000 zeytin ağacından yılda yaklaşık 1000 ton zeytin elde edilir.

Organik Ürünler: Çivril'de elma ve üzüm sirkesi, pekmez gibi organik ürünler üretilir.

Tarımsal Sorunlar

Denizli'nin tarım sektörü, potansiyeline rağmen bazı zorluklarla karşı karşıyadır:

İklim Değişikliği ve Kuraklık: Artan sıcaklıklar ve düzensiz yağışlar, su kaynaklarını tehdit ediyor. Özellikle Büyük Menderes Nehri'nde su seviyesinin düşmesi, sulama imkanlarını kısıtlayabilir.

Pazarlama ve Lojistik: Üreticiler, ürünlerini uygun fiyatlarla pazarlamada zorlanıyor. Buldan'da kiraz üretiminde yaşanan %50'ye varan verim düşüşü, pazarlama sorunlarını daha da görünür kıldı.

Arazi Parçalanması: Miras yoluyla arazilerin bölünmesi, verimliliği düşürüyor ve makineli tarımı zorlaştırıyor.

Maliyet Artışları: Girdi maliyetlerindeki (tohum, gübre, mazot) yükseliş, çiftçilerin kar marjını azaltıyor. Devlet destekleri (ör. mazot ve gübre desteği) bu sorunu hafifletse de yeterli değil.

Fungal ve Hastalık Sorunları: Özellikle meyve ve sebze üretiminde fungal hastalıklar, verim kayıplarına neden oluyor.