Deve kuşu deva kuşu

Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Çiftliği'nde üretilen deve kuşları 150 ila 1500 dolardan yetiştiricilere satılıyor. Yumurtası, 24 tavuk yumurtasına eşdeğer olan deve kuşunun, timsahınki kadar kıymetli derisi, ayakkabı, ceket, çanta ve cüzdan yapımında kullanılıyor.

Türkiye'de önceleri sadece hayvanat bahçelerinde görmeye alıştığımız, son yıllarda özel çiftliklerde üretimine başlanan deve kuşları, Uludağ Üniversitesi'nin de gelir kaynağı oldu. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nin Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi'nde (Fakülte Çiftliği) üretilerek, büyüklüğüne göre 150 ila 1500 dolar arasında değişen fiyatlarla satılan damızlık deve kuşları, hem üreticilerin ihtiyacını karşılıyor hem de üniversiteye maddi destek sağlıyor.

"Damızlık deve kuşu Üretim Birimi" Koordinatörü, Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Ak, yaptığı açıklamada, Türkiye'de 1995 yılında Antalya'da başlayan deve kuşu yetiştiriciliğinin, halen irili ufaklı 200'ü aşkın işletmede yapıldığını, ancak damızlık civciv üreten işletme sayısının yaklaşık 20 olduğunu bildirdi. Uludağ Üniversitesi'nin de 1997 yılında eğitim, üretim ve araştırma amaçlı olarak deve kuşu yetiştiriciliğine giriştiğine işaret eden Prof. Dr. Ak, önceki yıllarda üretilen tüm deve kuşlarının satıldığını, bu yıl da 120 tane deve kuşunun satılacağını söyledi.

Prof. Dr. Ak, 22 damızlık deve kuşunun ise üretim amaçlı kullanılacağını belirterek, "Her yıl yetiştiricilere 150-200 deve kuşu satıyoruz, elimizde bir önceki yıldan deve kuşu kalmıyor. Bu şekilde hem yetiştiricilerin damızlık deve kuşu ihtiyacı karşılanıyor hem de Döner Sermaye'ye para giriyor" dedi.

Devekuşunun binbir çeşit faydaları

Prof. Dr. Ak, dünya piyasalarında derisi 200-300, etinin kilosu 9- 12, yumurtası 35 dolardan alıcı bulan deve kuşunun "etinden yumurtasına" kadar her şeyinin kullanıldığını vurguladı. Prof. Dr. Ak'ın verdiği bilgiye göre, deve kuşu verim özellikleriyle sığır ve koyundan daha fazla gelir getirici özelliklere sahip bulunuyor.

Yılda, sığır 1, koyun 2 yavru verirken, deve kuşu ortalama 40-80 yumurta üretiyor ve bu yumurtalardan 20-30 yavru elde ediliyor. Koyunun 5, sığırın 10 yıl olan damızlık ömrü deve kuşunda 30-40 yıla kadar çıkıyor. Damızlık bir devekuşundan dölleri aracılığıyla bir yılda 800-1300 kilogram arasında et elde edilirken, bu rakam sığırda 250, koyunda 40 kiloya kadar düşüyor.

Deve kuşunun derisi ise, timsah ve fil derisi gibi kaliteli deriler sınıfında değerlendirilirken, dünyada birçok modaevi tarafından ayakkabı, ceket, el çantası ve cüzdan gibi ürünlerin yapımında kullanılıyor. Ortalama 1,5 kilogram ağırlığındaki deve kuşu yumurtası ise 24 adet tavuk yumurtasına eşdeğer kabul ediliyor. Genelde yemeklik olarak kullanılan deve kuşu yumurtaları, içleri boşaltıldıktan sonra dekoratif eşya olarak da değerlendirilebiliyor.

Yılda yaklaşık bir kilogram tüy elde edilen deve kuşunun özellikle beyaz tüyleri daha çok alıcı buluyor. Bu tüyler süs eşyası olarak şapkaları ve giysileri süslerken, antistatik özelliği nedeniyle de mikro elektronik aletlerin temizliğinde kullanılıyor. Deve kuşunun gözleri, göz enstitülerinde katarakt tedavisinde kullanılırken, yağı, gagası, tırnakları da çeşitli alanlarda değerlendiriliyor.