logo
07 HAZİRAN 2025

Devletin çöktüğünü gösteren 5 işaret

20.11.2021 00:00:00

Mukaddime'sinde devletlerin çöküşünü 5 aşamada gerçekleştiğini kaydeden İbn-i Haldun, bu aşamaları; 'zafer, hâkimiyet (istibdat), rahatlık (ferağ), huzur ve israf' şekilde sıralamış.

İbn-i Haldun çöküşe doğru giden devletlerin geçirdiği bu aşamaların temel özelliklerini şu şekilde anlatıyor:

1- Zafer aşaması

Bu aşamada rakiplerin yenilerek hâkimiyetin ele geçirildiği fakat devlet teşkilatlanmasının henüz tamamlanmadığı devredir. Bu devrede aile ve din bağları güçlüdür. 

Bizdeki siyasiler bu aşamayı 'çıraklık dönemi' olarak adlandırmışlardı.

2- Hakimiyet aşaması

Bu aşamada iktidardakilerin yönetimde kontrolü tamamen kendi eline aldığı, iktidarı kimseyle paylaşmadığı, iktidar gücünü tekellerine almaya başladığı dönemdir. Burada artık kurum ve kurallarıyla bir devletin oluşmaya başladığı dönemdir.

Bizde bu aşamayı 'kalfalık dönemi' şeklinde adlandırılmıştı.

3- Rahatlık aşaması

İktidarın gücünü iyice pekiştirmiş olduğu bu üçüncü devrede İbn-i Haldun'a göre artık iktidarın imkânlarından yararlanılmaya başlanılmaktadır. Bu dönem rahatlık ve sükûnet çağıdır. Bir yandan da yönetim tarafından gösterişin, şatafatın, lüks ve debdebenin öğrenildiği dönemdir. 

İbn-i Haldun, iktidardakilerin bu aşamada şatafatı kendi otoritesini ve kişisel gereksinimlerini karşılamak için kullandıklarını kaydediyor. Genellikle iktidardakiler kendi otoritesini koruyacak paralı askerlere bu aşamada başvurdukları da ifade ediliyor.

4- Huzur aşaması

Devletlerin çöküşündeki dördüncü devre olan huzur aşamasında önceki düzen aynen devam ettirilir. Bu aşama, doyum, tatmin, kendini beğenme ve kibir ile geçmektedir. Lüks, rahat yaşama ve kibrin artık bir alışkanlık ve yaşam biçimi halini aldığı bu aşamada İbn-i Haldun'a göre iktidar sahipleri ve çevresindekiler bu durumun sonsuza değin süreceği inancındadırlar.

Bu aşamanın bizdeki izdüşümünü iktidardaki siyasiler 'ustalık dönemi' olarak ifade etmişlerdi.

5- İsraf aşaması

İbn-i Haldun'a göre devletlerin çöküşünde son aşama olan israf döneminde ise devlet bir sona doğru ilerlemeye başlar. Bu son aşama sefahat, israf ve çöküş aşamasıdır. 

Bu aşamada iktidardakilerin ekonomik ve toplumsal olayları kişisel arzularına göre yönetmeye çalışmasıyla, devlette telafisi imkânsız sorunlar ortaya çıkar.

Bu aşamada iktidardakiler şatafatlarını, çevresindekilerin ve bürokrasinin desteğini sürdürebilmesi için vergileri artırması gerekir. 

Artan vergi oranları iktidarın amacının tersine devlet gelirlerinin daha da azalmasına neden olur.

Halkın devlete olan güveni sarsılır ve umutsuzluk artar. 

Ekonomik faaliyetler durur. 

Kalabalık şehirlerde nüfus ve çevre sorunları ortaya çıkar. 

İktidardakiler, önceki yönetimlerin biriktirdiği serveti de israf edip, tüketirler. 

Liyakat devreden tamamen çıkarılır ve görevlere ehil olmayanlar getirilir. 

Ordu bozulur. 

Şatafata olan düşkünlük arttığı için devletin gelirler giderleri karşılayamaz duruma gelir. 

İbn-i Haldun'a göre devletlerin çöküşündeki son aşama olan israf dönemi

Bu aşama aynı zamanda iktidara gelirken sağlanan ittifakların ve işbirliklerin de tahrip edildiği dönemdir. Aynı zamanda toplumda dayanışma da bu aşamada biter. 

Ve çöküşün artık geri döndürülemeyeceği bu aşamayı İbn-i Haldun, 

'kendi içinde çözülmeye başlayan devlet yağı bitmiş bir lambanın fitiline benzer şekilde söner gider' diye tarif eder.

Bizde bu aşama 'itibardan tasarruf olmaz' cümlesiyle vasıflandırılmıştı.

İbn-i Haldun'a göre bu beş aşamada gerçekleşen çöküş 20-25 yıl gibi kısa bir süre devam ediyor. 

1335'li yıllarda yaşamış olan modern sosyoloji ve iktisadın öncülerinden kabul edilen İbn-i Haldun, devletin çöküyor olduğunu ortaya koyan göstergeleri yüzlerce yıl önce işte bu şekilde sıralamış.

Üzerinde düşünmemiz gerek soru şu:

Biz Türkiye olarak acaba hangi aşamadayız?

Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
 
Orhan Dede / diğer yazıları
Bahçeli'den yeni anayasa çağrısı
CHP'ye dikkat çekici mesajlar verdi
Macron'dan Trump'a mesaj!
Grönland'ı ziyaret edecek
MHP geçmişi mi telafi etmeye çalışıyor?
MHP ve DEM Parti ikinci kez bayramlaştı
İslam dünyasında kanlı bayram
İsrail, bayramın ilk gününde en az 42 kişiyi öldürdü
İlk günün kurban kesim bilançosu
14 bin 372 kişi yaralandı
Gaziantep'te anne ve kızı ölü bulundu
Kilitli odada şüpheli ölüm!
Manisa Belediye Başkanı hastaneye kaldırıldı
Elektrik akımına kapıldı
Siirt'te dehşet!
Düğün salonuna silahlı saldırı: 1 ölü, 3 yaralı
Trump: 'Musk aklını kaçırmış'
Musk: 'Trump'ın kasetleri var'
Elif Azra hayatını kaybetti
Binlerce balon bırakılmıştı
Soykırım sürüyor
İnsan kasapları bayramda da durmadı
Sadece 'Arefe' günü 863 trafik kazası meydana geldi
10 kişi hayatını kaybetti, bin 319 kişi yaralandı
Sayı 226'ya çıktı
Vahşi tayfası meslektaşlarımızı da katlediyor
Trump'tan Musk'a şok!
Araları daha da açılmış durumda
'Kanıma dokundu. Canım acıdı'
Özel'den sevk görüntülerine tepki
Bahçeli'den yeni anayasa çağrısı
CHP'ye dikkat çekici mesajlar verdi
Macron'dan Trump'a mesaj!
Grönland'ı ziyaret edecek
123456789101112131415
Bahçeli'den yeni anayasa çağrısı
CHP'ye dikkat çekici mesajlar verdi
Macron'dan Trump'a mesaj!
Grönland'ı ziyaret edecek
MHP geçmişi mi telafi etmeye çalışıyor?
MHP ve DEM Parti ikinci kez bayramlaştı
İslam dünyasında kanlı bayram
İsrail, bayramın ilk gününde en az 42 kişiyi öldürdü
İlk günün kurban kesim bilançosu
14 bin 372 kişi yaralandı
Gaziantep'te anne ve kızı ölü bulundu
Kilitli odada şüpheli ölüm!
Manisa Belediye Başkanı hastaneye kaldırıldı
Elektrik akımına kapıldı
Siirt'te dehşet!
Düğün salonuna silahlı saldırı: 1 ölü, 3 yaralı
Trump: 'Musk aklını kaçırmış'
Musk: 'Trump'ın kasetleri var'
Elif Azra hayatını kaybetti
Binlerce balon bırakılmıştı
Soykırım sürüyor
İnsan kasapları bayramda da durmadı
Sadece 'Arefe' günü 863 trafik kazası meydana geldi
10 kişi hayatını kaybetti, bin 319 kişi yaralandı
Sayı 226'ya çıktı
Vahşi tayfası meslektaşlarımızı da katlediyor
Trump'tan Musk'a şok!
Araları daha da açılmış durumda
'Kanıma dokundu. Canım acıdı'
Özel'den sevk görüntülerine tepki
Bahçeli'den yeni anayasa çağrısı
CHP'ye dikkat çekici mesajlar verdi
Macron'dan Trump'a mesaj!
Grönland'ı ziyaret edecek
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.