logo
19 MART 2024

Devletin çöktüğünü gösteren 5 işaret

20.11.2021 00:00:00

Mukaddime'sinde devletlerin çöküşünü 5 aşamada gerçekleştiğini kaydeden İbn-i Haldun, bu aşamaları; 'zafer, hâkimiyet (istibdat), rahatlık (ferağ), huzur ve israf' şekilde sıralamış.

İbn-i Haldun çöküşe doğru giden devletlerin geçirdiği bu aşamaların temel özelliklerini şu şekilde anlatıyor:

1- Zafer aşaması

Bu aşamada rakiplerin yenilerek hâkimiyetin ele geçirildiği fakat devlet teşkilatlanmasının henüz tamamlanmadığı devredir. Bu devrede aile ve din bağları güçlüdür. 

Bizdeki siyasiler bu aşamayı 'çıraklık dönemi' olarak adlandırmışlardı.

2- Hakimiyet aşaması

Bu aşamada iktidardakilerin yönetimde kontrolü tamamen kendi eline aldığı, iktidarı kimseyle paylaşmadığı, iktidar gücünü tekellerine almaya başladığı dönemdir. Burada artık kurum ve kurallarıyla bir devletin oluşmaya başladığı dönemdir.

Bizde bu aşamayı 'kalfalık dönemi' şeklinde adlandırılmıştı.

3- Rahatlık aşaması

İktidarın gücünü iyice pekiştirmiş olduğu bu üçüncü devrede İbn-i Haldun'a göre artık iktidarın imkânlarından yararlanılmaya başlanılmaktadır. Bu dönem rahatlık ve sükûnet çağıdır. Bir yandan da yönetim tarafından gösterişin, şatafatın, lüks ve debdebenin öğrenildiği dönemdir. 

İbn-i Haldun, iktidardakilerin bu aşamada şatafatı kendi otoritesini ve kişisel gereksinimlerini karşılamak için kullandıklarını kaydediyor. Genellikle iktidardakiler kendi otoritesini koruyacak paralı askerlere bu aşamada başvurdukları da ifade ediliyor.

4- Huzur aşaması

Devletlerin çöküşündeki dördüncü devre olan huzur aşamasında önceki düzen aynen devam ettirilir. Bu aşama, doyum, tatmin, kendini beğenme ve kibir ile geçmektedir. Lüks, rahat yaşama ve kibrin artık bir alışkanlık ve yaşam biçimi halini aldığı bu aşamada İbn-i Haldun'a göre iktidar sahipleri ve çevresindekiler bu durumun sonsuza değin süreceği inancındadırlar.

Bu aşamanın bizdeki izdüşümünü iktidardaki siyasiler 'ustalık dönemi' olarak ifade etmişlerdi.

5- İsraf aşaması

İbn-i Haldun'a göre devletlerin çöküşünde son aşama olan israf döneminde ise devlet bir sona doğru ilerlemeye başlar. Bu son aşama sefahat, israf ve çöküş aşamasıdır. 

Bu aşamada iktidardakilerin ekonomik ve toplumsal olayları kişisel arzularına göre yönetmeye çalışmasıyla, devlette telafisi imkânsız sorunlar ortaya çıkar.

Bu aşamada iktidardakiler şatafatlarını, çevresindekilerin ve bürokrasinin desteğini sürdürebilmesi için vergileri artırması gerekir. 

Artan vergi oranları iktidarın amacının tersine devlet gelirlerinin daha da azalmasına neden olur.

Halkın devlete olan güveni sarsılır ve umutsuzluk artar. 

Ekonomik faaliyetler durur. 

Kalabalık şehirlerde nüfus ve çevre sorunları ortaya çıkar. 

İktidardakiler, önceki yönetimlerin biriktirdiği serveti de israf edip, tüketirler. 

Liyakat devreden tamamen çıkarılır ve görevlere ehil olmayanlar getirilir. 

Ordu bozulur. 

Şatafata olan düşkünlük arttığı için devletin gelirler giderleri karşılayamaz duruma gelir. 

İbn-i Haldun'a göre devletlerin çöküşündeki son aşama olan israf dönemi

Bu aşama aynı zamanda iktidara gelirken sağlanan ittifakların ve işbirliklerin de tahrip edildiği dönemdir. Aynı zamanda toplumda dayanışma da bu aşamada biter. 

Ve çöküşün artık geri döndürülemeyeceği bu aşamayı İbn-i Haldun, 

'kendi içinde çözülmeye başlayan devlet yağı bitmiş bir lambanın fitiline benzer şekilde söner gider' diye tarif eder.

Bizde bu aşama 'itibardan tasarruf olmaz' cümlesiyle vasıflandırılmıştı.

İbn-i Haldun'a göre bu beş aşamada gerçekleşen çöküş 20-25 yıl gibi kısa bir süre devam ediyor. 

1335'li yıllarda yaşamış olan modern sosyoloji ve iktisadın öncülerinden kabul edilen İbn-i Haldun, devletin çöküyor olduğunu ortaya koyan göstergeleri yüzlerce yıl önce işte bu şekilde sıralamış.

Üzerinde düşünmemiz gerek soru şu:

Biz Türkiye olarak acaba hangi aşamadayız?

 
Orhan Dede / diğer yazıları
"Akıllı tarım uygulamalarıyla verimi 40'a katlayacağız"
BTP İstanbul Adayı Cihan Erdoğanyılmaz
İsrail duyuru yapmadan Refah'a saldırı başlattı
Çok sayıda Filistinli hayatını kaybetti
AB'den fanatik Yahudilere yaptırım kararı
İsrailli bakandan 'genişletme' çağrısı
'Açılış' adı altındaki mitingler Meclis gündeminde
Maliyeti ne kadar?
Geçen hafta alan kaybetti
Bitcoin'de sert düşüş başladı
Davul çalan kendini başka ilçede buluyor
Bu mahallede yüz yıllardır davul çalınmıyor
Yüklü miktarda para ve külçe altınla yakalandı
FETÖ'den aranıyordu
İhracat azalıyor, ithalat katlanıyor
Sorun derinleşiyor, atölyeler kapanıyor
'Önce Atamızdan sonra Türk halkından özür dilesin'
Aytekin Şef'ten AKP'li başkana çağrı
Bir ayda 145 bin 480 emekli maaşı harcandı
Emekliye cefa, Saray'a sefa!
Rıza göstereceği tek 'darbeyi' açıkladı
'Ben o darbeye teslim olurum'
'Kazanamazsam geleceğimi düşünmem gerekir'
TİP'in Zan kararının perde arkası
MOSSAD Başkanı ve HAMAS lideri masada
Esir takası müzakereleri başladı
Filistinlilerin arazisine mahkeme el koydu
Gasp devam ediyor
Para sayılan ofisin sahibi avukatın ifadesi
'3 saat boyunca para getirdiler'
"Akıllı tarım uygulamalarıyla verimi 40'a katlayacağız"
BTP İstanbul Adayı Cihan Erdoğanyılmaz
İsrail duyuru yapmadan Refah'a saldırı başlattı
Çok sayıda Filistinli hayatını kaybetti
AB'den fanatik Yahudilere yaptırım kararı
İsrailli bakandan 'genişletme' çağrısı
'Açılış' adı altındaki mitingler Meclis gündeminde
Maliyeti ne kadar?
Geçen hafta alan kaybetti
Bitcoin'de sert düşüş başladı
Davul çalan kendini başka ilçede buluyor
Bu mahallede yüz yıllardır davul çalınmıyor
Yüklü miktarda para ve külçe altınla yakalandı
FETÖ'den aranıyordu
İhracat azalıyor, ithalat katlanıyor
Sorun derinleşiyor, atölyeler kapanıyor
'Önce Atamızdan sonra Türk halkından özür dilesin'
Aytekin Şef'ten AKP'li başkana çağrı
Bir ayda 145 bin 480 emekli maaşı harcandı
Emekliye cefa, Saray'a sefa!
Rıza göstereceği tek 'darbeyi' açıkladı
'Ben o darbeye teslim olurum'
'Kazanamazsam geleceğimi düşünmem gerekir'
TİP'in Zan kararının perde arkası
MOSSAD Başkanı ve HAMAS lideri masada
Esir takası müzakereleri başladı
Filistinlilerin arazisine mahkeme el koydu
Gasp devam ediyor
Para sayılan ofisin sahibi avukatın ifadesi
'3 saat boyunca para getirdiler'
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2024

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.