Doğu Akdeniz'de kritik anlaşma

İsrail Başbakanlığından yapılan açıklamada, İsrail ve Lübnan'ın deniz sınırlarının çizilmesine ilişkin ihtilafı sonlandıran "tarihi bir anlaşmaya" vardığı belirtildi.

Açıklamada, Lapid'in "Bu tarihi anlaşma, İsrail'in güvenliğini sağlamlaştıracak, ekonomiye milyarlarca dolar getirecek ve kuzey sınırımızın istikrarını artıracak." ifadelerine yer verildi.

Anlaşma taslağının, İsrail'in belirlediği "tüm güvenlik ve ekonomik prensipleri karşıladığı" aktarıldı.

Başbakan Lapid'in yarın daraltılmış güvenlik kabinesini toplayacağı, bunu anlaşmayı onaylamak için hükümetin yapacağı özel oturumun izleyeceği paylaşıldı. Hükümetin anlaşmayı onaylamak için toplanacağı tarihe ilişkin ise kesin bilgi verilmedi.

-Hafta sonu yoğun görüşmeler gerçekleştirildi

İsrail Başbakanı Yair Lapid'in geçen hafta, anlaşmanın İsrail açısından kabul edilebilir noktalarını güvenlik kabinesine açıkladığını ve Lübnan'ın değişiklik taleplerini reddettiği belirtildi.

İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi, Enerji Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı'ndan üst düzey isimlerin hafta sonu boyunca ABD'li diplomat ve müzakerelerde ara bulucu rolündeki Amos Hochstein ile yoğun görüşmeler gerçekleştirdiği aktarıldı.

Anlaşmanın son olarak meclise sunulacağı paylaşıldı. Ancak bunun onay için sunulacağına ilişkin kesin bir ifade yer almadı.

- Anlaşmayı kimin onaylayacağı tartışması

İsrail'de 1 Kasım'da gerçekleşecek seçimler nedeniyle anlaşmayı kimin onaylayacağı yönünde tartışmalar yükselmişti.

İsrail Başbakanı Lapid, hükümetin iç yasalarına göre, anlaşmayı daraltılmış kabine veya kabinenin onaylama yetkisi olup olmadığı yönünde İsrail Başsavcılığı'ndan hukuki görüş talep etmişti.

Ana muhalefet partisi Likud ile kabinede yer alan İçişleri Bakanı Ayalet Shaked, anlaşmanın Meclis'e getirilerek burada onaylanması gerektiğini açıklamıştı.

İsrailli sağ görüşlü sivil toplum kuruluşu Lavi de Lübnan ile deniz sınırı anlaşmasının Meclis'e sunulması talebiyle İsrail Yüksek Mahkemesi'ne başvurmuştu.

Yüksek Mahkeme de hükümetten, Lavi'nin dilekçesine, İsrail'deki parlamento seçimlerinden 4 gün önceye denk gelen, 27 Ekim'e kadar yanıt vermesini talep etmişti

Likud Partisi Lideri Binyamin Netanyahu ise seçimleri kazanması halinde anlaşmayı iptal edeceğini açıklamıştı.

- İsrail ile Lübnan arasındaki deniz sınırı anlaşmazlığı

İsrail ile Lübnan arasında yaklaşık 860 kilometrekarelik deniz sahası anlaşmazlığı bulunuyor.

İki ülke de bu bölgenin kıta sahanlığında hak iddia ediyor. İsrail, Lübnan hükümetinin lisanslama sürecine başladığı 5 bloktan üçünün İsrail kıta sahanlığı sınır bölgesinde yer aldığını öne sürüyor. Lübnan tarafı ise tartışmalı bölgenin 2 bin 290 kilometrekare olduğunu savunuyor.

Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, İsrail ile bir yıldır askıda olan dolaylı müzakerelere yeniden başlanması için 14 Haziran'da, arabulucu ABD'li diplomat Amos Hochstein ile bir araya gelmişti.

Hochstein, son olarak 9 Eylül'de Beyrut'ta bazı temaslarda bulunmuş ve anlaşmaya varılması hususunda iyimser olduğunu ifade etmişti. Lübnan Cumhurbaşkanı da 19 Eylül'de İsrail ile müzakerelerde son aşamaya gelindiğini, teknik detaylar üzerinde görüşmelerin yapıldığını belirtmişti.

Lübnan ve İsrail, deniz sınırının çizilmesi konusunda 2 Ekim'de ABD'den gelen "yazılı teklifi" teslim aldıklarını açıklamıştı.

- Lübnan değişiklik talep etti, İsrail reddetti

Lübnan, ABD'den gelen yazılı teklife 4 Ekim'de "bazı değişikliklerin talep edildiğini" içeren bir yanıt verdiğini açıklamıştı.

İsrail Başbakanı Yair Lapid'in 6 Ekim'de anlaşma taslağında Beyrut'un değişiklik taleplerini reddettiği bildirilmişti.

Lapid'in, "Lübnan'ın anlaşma metninde yapılmasını istediği değişiklikleri kabul etmediği ve müzakere ekibine bunları reddetmesi talimatı verdiği" belirtilmişti.

İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz da Hizbullah'ın İsrail'in altyapısına zarar vermeye kalkışması durumunda Lübnan'ın ödeyeceği askeri bedelin "ağır olacağı" tehdidinde bulunmuştu.

İsrail'in daraltılmış güvenlik kabinesi aynı gün gerçekleştirdiği toplantısında, Gantz, müzakerelerdeki olumsuz gelişmeler üzerine orduya sınırda "saldırgan veya savunma odaklı her türlü senaryoya hazırlık yapılması" talimatı vermişti.

Son tıkanmanın ardından, ABD'li diplomat ve ara bulucu Amos Hochstein'in hafa sonu boyunca taraflarla görüşmeler gerçekleştirdiği ve müzakerelerde aşama kaydedildiği bildirilmişti. AA