Dûa etme adabı ve kabul şartları

Daha önceki yazılarımızda Peygamber Efendimiz'in okuduğu 'Şabaniye Hutbesi'nde şöyle buyurduğunu nakletmiştik: "Nefesleriniz bu ayda tesbih (zikir) ve uykunuz ibadet sayılır. Amelleriniz kabul ve dualarınız icabet edilir. O halde doğru niyetler ve temiz kalplerle Allah'tan isteyin ki, sizi bu ayın orucunu tutmaya ve kendi kitabını (Kur'an'ı) okumaya muvaffak eylesin."
Hadislerin genelinden ve Ehl-i Beyt İmamlarının sözlerinden yola çıkarak, dûa etme adabı ve kabulünün şartları ile ilgili şu hususları belirtmekte yarar vardır: 
1- Dûa eden şahıs ilk önce dûa ettiği şahsiyeti (Yüce Yaratıcıyı) hakkıyla tanımalıdır. (O'na dair yeterli bilgiye sahip olmalıdır).
2- O'nunla mükemmel bir şekilde irtibat kurmalıdır (eksik veya uzaktan değil). 
3- Dûa ettiğinde bütün dikkati O'na yönelmelidir. 
4- Dûasını ağlar bir hâlle yapmalı ve talebinde ısrarcı olmalıdır. 
5- Doğru bir dil, temiz bir kalp ve Allah'tan çekinir bir yürek ile Allah'tan ilahlığı hürmetine istemelidir. 
6- Uygun zamanı ve mekânı seçmelidir. 
7- Yalnızca sıkıntılı durumlarda değil, tüm durumlarda Allah'a yönelmelidir. 
8- Hemen kabul olacakmış umuduyla dûa etmelidir. 
9- Dûaya başlarken Allah'a hamd ve övgülerle başlamalı, yine dûanın başında, ortasında ve sonunda Peygamber Efendimiz'e (s.a.v.) ve soyuna salat ve selam göndermeli ve yapılan günahlara bağışlanma dilemelidir. 
10- Dûaya 'Bismillahirrahmanirrahim' söyleyerek başlamalı ve 'Maşaallah, la kuvvete illa billah/Allah'ın dediği olur ve O'ndan başkasının gücü ve kuvveti yoktur' sözüyle bitirmelidir. 
11- Dûa ederken kırk mümin kulun isimlerini söyleyip 'Allah'ım bunların senin katındaki yüzüsuyu hürmetine senden talep ediyorum' demelidir. 
12- Dûa ederken kıbleye doğru yönelmeli ve ellerini semaya taraf açmalıdır. 
13- Dûa etmeden önce Kur'an'dan yüz ayet okumalı ve sonrasında da yedi kez 'Ya Allah' demelidir. 
14- İsteklerini diline aktarmalıdır. 
15- Gizli ya da özellikle de geceyarısından sonra dûa etmelidir. 
16- Dûa etmeden önce 'la havle vela kuvvete illa billah el-aliyyil azim' kelimesini çokça dile getirmelidir.  
17- Kalbinin mahzun olduğu anlarda dûa etmeli ve dûa esnasında akik bir yüzüğü parmağa geçirmelidir. 
18- Dûa etmeden önce sadaka vermelidir. 
19- Dûa ederken kendini aciz, güçsüz, yoksun, çaresiz, zelil, miskin,  yardıma muhtaç olarak hissetmelidir. Bu türden hissiyatın, duanın kabulü hususunda hayli etkisinin bulunduğu söylenmiştir. 
Evet, dûa ile ilgili nakledilen bu on dokuz husus, rivayetlerden sizlere aktardığımız "dûanın adabı ve kabul olma şartları"dır. Tabii ki bu aktardığımız konular, başlık şeklinde aktarılmış hususlardır. Bu konuların her biriyle ilgili geniş bölümler vardır elbet. Fakat biz bir gazete köşe yazısı hacmini göz önünde bulundurarak, konuyu başlık şeklinde vermeye çalıştık. İsteyenler konuyla ilgili kitaplara müracaat edebilirler. 
Ramazan ayının bir dûa ayı olması münasebetiyle 6'ncı maddeyi biraz açmanın daha uygun olacağını düşünüyorum.
6. maddede şöyle demiştik: "Uygun zaman ve mekânı seçmelidir." Evet, nakledilen hadislerde dûa edenin dûasının kabul şartlarından birisinin, dûa edeceği zaman ve mekân dilimini iyi seçmesidir. 
Dûada seçilecek zaman diliminin sabah, Cuma akşamı, gün batımına yakın zaman, Ramazan ayı, rüzgârların estiği zamanlar, yağmurun yağdığı vakitler, ezan okunan vakitler, Kur'an'ın okunduğu zamanlar, yer küresi üzerinde ayetlerin ortaya çıktığı vakitler (deprem, kum fırtınası, ay ve güneş tutulma zamanları), İslam ordusunun küfür ordusuyla savaştığı vakit, akşam ile yatsı arası, gecenin son vakti, iftar vakti, cumanın son saati, iki tülu arası (fecr-i kazib ile fecr-i sadık'ın arası), güneşin batış anında yarısının gözüktüğü vakit, çarşamba günleri öğle ile ikindi arası, Kadir gecesi, Şaban ayının ortasındaki gece, Regaib gecesi, mazlumun kanının döküldüğü vakit, hilalin gözüktüğü vakit, secde vakti ve dehvül arz (yeryüzünde karanın ilk ortaya çıktığı) vakti ki Zilkade ayının 25. günü olarak geçer.
Rivayetlerde dûa etme mekânları olarak da şu yerler aktarılmıştır: Kâbe'nin içerisi, Kâbe'de altın oluğun altı, İbrahim makamının yakınları, Hacerü'l-Esved'in yakını, makam ile Kâbe kapısı arası, Zemzem kuyusunun yanı, Safa ile Merve tepeleri ve arası, Meş'ar'ın yakınları, Cemarat'ın yakınları ve Kâbe'nin görüldüğü yer. 
Yine rivayetlerde hastanın duası, baba ve annenin evladı hakkındaki dûası, evladın baba hakkındaki duası, hac ve umre ziyaretinde bulunanların dûası, -günah işlemek için sefere çıkmamışsa- misafirin duası, din kardeşinin diğer din kardeşi hakkındaki dûası, mazlumun ve adil imamın dûasının da kabul olan dûalardan olduğu bildirilmiştir. Ve yine rivayetlerde, dûadan sonra ellerin yüze çekilmesi de tavsiye edilmiştir.