Dünya genelinde askeri harcamalar son 36 yılın en yüksek seviyesinde

Dünya çapında askeri harcamalar 2024 yılında yüzde 9.4 oranında artarak 2.7 trilyon dolara ulaştı. Bu, 1988'den bu yana görülen en yüksek artış oranı oldu.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından açıklanan rapora göre 2024 yılında küresel askeri harcamalar, 2.7 trilyon dolara ulaştı ve 2023'e kıyasla yüzde 9.4 oranında artış gösterdi. Bu, Berlin Duvarı'nın yıkılmasından önceki yıl olan 1988'den bu yana görülen en yüksek artış oldu. Raporda, "Birçok ülke askeri harcamaları artırma taahhüdünde bulundu ve bu durum önümüzdeki yıllarda küresel çapta daha fazla artışa yol açacak" denildi. ABD'nin 2024 yılında yaklaşık 1 trilyon dolar harcayarak dünyanın en fazla askeri harcama yapan ülkesi olmaya devam ettiği belirtildi. ABD bütçesindeki en büyük kalemleri F-35 hayalet savaş uçakları ve savaş sistemleri (61.1 milyar dolar), ABD donanması için yeni gemiler (48.1 milyar dolar), ABD nükleer cephaneliğinin modernizasyonu (37.7 milyar dolar) ve füze savunma sisteminin (29.8 milyar dolar) oluşturduğu ifade edildi. ABD'nin Ukrayna'ya 48.4 milyar dolarlık yardım ayırdığı, bu miktarın Kiev'in 64.8 milyar dolarlık savunma bütçesinin neredeyse dörtte üçüne denk geldiği aktarıldı. ABD'nin ayrıca 2024 yılında İsrail'e 10.6 milyar dolarlık ek askeri yardım sağladığı vurgulandı.
Çin'in toplam askeri harcamalarda 314 milyar dolar ile ABD'yi takip ettiği ve bunun ABD toplamının üçte birine yakın olduğu kaydedildi. Raporda, "Çin ayrıca 2024 yılında nükleer cephaneliğini hızla genişletmeye devam etti" ifadeleri kullanıldı. ABD ve Çin'in birlikte 2024 yılında dünyadaki askeri harcamaların neredeyse yarısını oluşturduğu belirtildi.

İsrail 2024'te askeri harcamaları yüzde 65 oranında artırdı
Ancak bölgesel çatışmalara dahil olan veya bu çatışmalardan çekinen ülkeler, askeri harcamalarda bir önceki yıla göre en büyük artışı gösterdi. 2023 yılında Gazze'ye yönelik işgal harekatını başlatan İsrail, 2024 yılında askeri harcamalarını yüzde 65 oranında artırdı. 2022'de Ukrayna'yı işgal eden Rusya'nın askeri harcamalarında en az yüzde 38'lik bir artış gösterdiği tahmin edilirken, bunun muhtemelen daha yüksek olduğunu belirtildi. Ukrayna'da 3 yıldan uzun süredir devam eden çatışmada NATO ülkeleri de Rusya'nın saldırgan tutumuna karşılık askeri bütçelerini önemli ölçüde artırdı.

Türkiye, en fazla savunma harcaması yapan 40 ülke arasında
Dünyanın 4. büyük savunma bütçesine sahip Almanya ise 2024'te harcamalarını yüzde 28 artırdı. Romanya yüzde 43, Hollanda yüzde 35, İsveç yüzde 34, Çekya yüzde 32, Polonya yüzde 31, Danimarka yüzde 20, Norveç yüzde 17, Finlandiya yüzde 16, Türkiye yüzde 12 ve Yunanistan yüzde 11 ile 2024'te çift haneli artış gösteren ve dünya çapında en fazla savunma harcaması yapan 40 ülke arasında yer alan diğer NATO üyeleri oldu.
SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretim Programı araştırmacısı Jade Guiberteau Ricard, "Avrupa'daki NATO üyeleri arasındaki harcamalardaki hızlı artışlar, esas olarak devam eden Rus tehdidi ve ABD'nin NATO'dan çekilmesi konusundaki endişelerden kaynaklanıyor" dedi.

Asya-Pasifik
Japonya'nın askeri bütçesi ise 2024'te yüzde 21 oranında arttı. Bu, Tokyo'nun 1952'den bu yana en büyük artışı oldu. Güney Çin Denizi'nde Çin ile toprak anlaşmazlığı yaşayan Filipinler de savunma harcamalarını yüzde 19 artırdı. Güney Kore'nin askeri harcamaları 2024'te yalnızca 1.4 artmasına rağmen gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde 2.6'sını savunmaya ayırarak "Doğu Asya'nın en yüksek askeri yüküne" sahip ülke olduğu belirtildi. Hindistan ise 2024'te dünyanın 5. büyük savunma bütçesine (86.1 milyar dolar) sahip oldu. Hindistan'ın 2023'e göre askeri harcamalardaki artışının sadece yüzde 1.6 olduğu, ancak ülkenin savunma harcamalarını son 10 yılda yüzde 42 arttırdığını ve bunun endişe verici bir eğilim olduğu kaydedildi. 2021'deki askeri darbeden bu yana iç çatışmaların sürdüğü Myanmar ise 2024'te askeri harcamalarını yüzde 66 artırarak GSYH'sinin yüzde 6.8'ini savunmaya ayırdı. Bu oranla Asya-Pasifik'te ilk sırada yer aldı.

Afrika
Afrika'daki askeri harcamalar 2024 yılında genel olarak yüzde 3 arttı. Kıtanın en fazla harcama yapan ülkesi olan Cezayir, dünya genelinde ise 20. sırada yer aldı.

Amerika
Amerika kıtasında ise Meksika 2024'te askeri harcamalarında yüzde 39'luk bir artış gösterdi. Bunun "hükümetin organize suça karşı giderek daha fazla askeri eylemle yanıt vermesinden" kaynaklandığı belirtildi.İHA