Elektrikli araca geçişte model ülke Norveç

Yeni enerji kaynakları arayışında olduğumuz günümüz dünyasında, hayatımızdaki cihazlar bile mevcut enerjilerle güncellenmeye başladı, bunların en önemlileri ise elektrikle çalışan otomobiller ve diğer bileşenler.

Elektrikli araçlar, çevre dostu ve sürdürülebilir bir ulaşım çözümü olarak büyük bir öneme sahip. Geleneksel içten yanmalı motorlu araçlara göre daha az sera gazı emisyonu üretirler, bu da hava kalitesini iyileştirir ve iklim değişikliğiyle mücadeleye katkı sağlar. Ayrıca, elektrik enerjisinin yenilenebilir kaynaklardan elde edilmesi durumunda, enerji bağımsızlığını ve enerji güvenliğini de artırabilir.

Peki ülkemizde yeni tanıştığımız bu segment araçların yaygınlık oranı, diğer ülkelerdeki durumu nedir? Bazı ülkeler neredeyse tüm araçlarını elektrik enerjisi ile çalışan araçlar ile değiştirdi. 

Norveç, dünyada yazı pek görmeyen ülkelerden biri ve oldukça soğuk bir kışa sahip bataryaların soğuk havalarda performansı tartışılıp dursun, bu ülkede elektrikli otomobillere geçiş neredeyse tamamlanmış durumda.

Norveç'te trafikteki araçların yüzde 80'i elekrtrikli motora sahip. 

Elektrikli motora yatırım yapıldı

Norveç Elektrikli Araç Derneği Genel Sekreteri Chiristina Bu, bir röportajda "Norveç'te yeni elektrikli araçların satışı 2012'de yüzde 3 iken 2022'de neredeyse yüzde 80'e ulaştı. Bence dünyanın geri kalanı bundan ders almalı ve bu değişimin gerçekleşeceğinin farkına varmalı" diyor.

Ülkemizde de bazı bölgelerde etkili olan aşırı soğuk havalarda bu elektirikli araçları hayatımızda sorunsuz şekilde kullanabilecek miyiz bunu zaman gösterecek.

Norveç elektrikli araçlar konusunda öncü bir ülke konumunda. Büyük vergi indirimleri ve teşvikler sayesinde içten yanmalı motorlardan diğer Avrupa ülkelerine  kıyasla çok daha hızlı bir şekilde uzaklaşan Norveç, Tesla şirketinin pille çalışan Model Y'sini benzinle çalışan Toyota RAV4 ile rekabet edebilir hale getirdi.

Norveç dışındaki çoğu ülke zengin Norveç kadar hızlı hareket etmeyi göze alamadı. Bunun nedeni ise bu değişimin getirdiği büyük maliyet. Ülke hükümeti çeşitli destek önlemlerinin kendisine gelir kaybı olarak yılda yaklaşık 1,8 milyar dolara mal olduğunu tahmin ediyor. Ancak Uluslararası Enerji Ajansı, dünyanın geri kalanının da aynı yönde ilerlediğini ve on yılın sonundan önce petrol talebinin zirveye ulaşacağını söylüyor.

Benzin kullanımı 2013'ten bu yana yüzde 37 oranında azaldı

Norveç'in deneyimi, küresel fosil yakıt talebi için potansiyel bir düşüş ihtimalini gösteriyor. Bununla birlikte, fosil yakıtların toplam tüketimini azaltmak ve net sıfır emisyona ulaşmak söz konusu olduğunda elektrikli otomobillerin sınırları da görülüyor. Yıllar süren sübvansiyonların ardından Norveç'in otomobil filosunun beşte birinden fazlası artık akülü. Sonuç olarak, Eurostat verilerine göre benzin kullanımı 2013'ten bu yana yüzde 37 oranında azaldı. Diğer birçok ülkede de otomobiller daha verimli hale geldikçe bu yakıta ihtiyaç oldukça düşecek görünüyor, ancak elektrikli otomobillere yönelik daha cömert mali teşvikler nedeniyle Norveç tarafından geride bırakıldılar. Bloomberg'in Enerji Enstitüsü Dünya Enerjisi İstatistiksel İncelemesi verilerini kullanarak yaptığı hesaplamalara göre Norveç'in kişi başına petrol tüketimi 2002'den bu yana neredeyse dörtte bir oranında azaldı. Ancak bu oran, elektrikli otomobillerin bu kadar yaygın olarak benimsenmediği durumlarda bile toplam talebin daha hızlı düştüğü ülkenin birçok komşusundan hala daha yüksek.

Dizel Tüketimindeki İstikrarlı Düşüş Eğilimi

Ama yinede dünya daha çok yol almak zorunda Elektrikli araçlar 2022 yılında Norveç'te kat edilen mesafenin yüzde 23'ünü oluştursa da, dizel hala kat edilen mesafenin yüzde 43'ünü oluşturuyor. Norveç Yol Federasyonu Direktörü Oyvind Solberg Thorsen bir röportajda, teknolojik nedenlerden dolayı elektrikli tahrik sistemlerinin yaygın olarak benimsenmediği daha ağır kamyonların hala ağırlıklı olarak dizel ile çalıştığını söyledi.

Norveç İstatistik Kurumu verilerine göre, Norveç'te dizel tüketimi 2015'teki zirve noktasının sadece yüzde 10 altında ve 2020'den bu yana talebin toparlanmasıyla birlikte henüz istikrarlı bir düşüş trendi göstermedi. Havacılık için de benzer bir durum söz konusu.

SEB AB'nin baş emtia analisti Bjarne Schieldrop, "Bir kamyon kullanmak istiyorsanız, bir maden makinesi çalıştırmak istiyorsanız, dünya ekonomisinde işlerinizi halletmek istiyorsanız dizele ihtiyacınız var" şeklinde konuştu.

Schieldrop, Norveç'in petrol talebinin kısmen, nüfusunun 2008'den bu yana yılda yaklaşık yüzde 1 artarak komşularından daha hızlı büyümesi nedeniyle dirençli olduğunu kanıtladığını söyledi. Ayrıca tüketicilerin arabalara ve tatillere harcayacak paralarının olduğu zengin bir ülke olmasının yanı sıra petrol ürünleri kullanan nakliye ve sanayi sektörleri de oldukça büyük.

Norveç'in deneyimi, elektrikli araçların karbon emisyonları için her derde deva olmadığını, ancak yine de fosil yakıt tüketimi üzerinde önemli bir etkiye sahip olabileceklerini gösteriyor. BloombergNEF'in Elektrikli Araç Görünümü raporuna göre, batarya ve yakıt hücreli araçlar küresel petrol talebini şimdiden günde 1,5 milyon varil, yani toplam tüketimin yaklaşık yüzde 1,5'i kadar azaltmış durumda. Rapor, net sıfır senaryosunda karayolu taşımacılığı için petrol kullanımının 2027'de zirve yapacağını öngörüyor.