Erdoğan: Suriye'de çözüme açığız

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile 29 Eylül'de Soçi'de yaptığı görüşmenin ardından Türkiye dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı ve önemli değerlendirmelerde bulundu. Soçi'ye yaptığı çalışma ziyaretini verimli şekilde tamamladıklarını vurgulayan Erdoğan, sürekli telefon görüşmesi yaptıkları Putin'le uzun aradan sonra yüz yüze yaptıkları bu ikili görüşmede, Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkileri ve bölgesel konuları ayrıntılı şekilde ele alma imkanı bulduklarını söyledi. Hem ikili ilişkilere yeni ve güçlü bir ivme kazandırmak hem de bölgede yaşanan gelişmeler konusunda Putin'le 3 saati aşkın görüştüklerini aktaran Erdoğan, "Bu çerçevede, bu senenin ilk 8 ayında, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 50'ye yakın artışla 21 milyar doları aşan ticaret hacmimizi, ortak hedefimiz olan 100 milyar dolar seviyesine ulaştırmak için atılacak adımlara odaklandık" diye konuştu.

Enerjide iş birliği artacak

Stratejik iş birliği alanı olarak gördükleri enerji alanında Rusya'yla mevcut iş birliğini ilerletme konusunda mutabık kaldıklarını ifade eden Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: "TürkAkım ve Akkuyu Nükleer Enerji Santrali projelerine ilişkin durumu değerlendirdik. Malum, kısa bir süre önce Akkuyu Nükleer Enerji Santrali'ni ziyaret etmiştik. Burada 10 bin genç Türk mühendis çalışıyor. Bunun yanında 3 bin genç Rus mühendis çalışıyor. Bu sayıyı daha da artıracaklar. Nasip olursa 2023'ün mayıs ayında birinci üniteyi bitirme sözünü kendilerinden aldık. Ondan sonra iki, üç, dört numaralı üniteler var. Tabii bizim 3 nükleer santral yapma hedefimiz var. Sayın Putin'le 'Bu iki nükleer santrali de sizinle birlikte yapabilir miyiz?' diye de görüştük. O zaman Türkiye, 3 nükleer enerji santraline sahip olacak. 'Bu konuyla ilgili çalışalım' dediler." Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede, turizm, tarım ve diğer alanlarda iş birliğini geliştirmenin önemini de vurguladıklarını belirterek, turizmde Rusya'nın, Türkiye'ye çok ciddi destek verdiğini, turizmde yaşanan sıkıntıların Rusya'dan gelen turistlerle ciddi manada aşıldığını dile getirdi.

Bölgesel konular masadaydı

Putin'le görüşmesinin odak noktasını bölgesel konuların oluşturduğunu aktaran Erdoğan, Suriye, Karabağ, Libya,  Azerbaycan ve Afganistan'daki gelişmeleri etraflıca değerlendirme imkanı bulduklarını kaydetti. İdlib başta olmak üzere Suriye ile ilgili konuları da ayrıntılı şekilde ele aldıklarını anlatan Erdoğan, şöyle devam etti: "Uzun yıllardır süren Suriye krizi, ülkelerimiz başta olmak üzere tüm bölgeye ağır maliyetler getirdi. İnsani dramlar yanında sürecin ekonomik yükü hepimiz için katlanılmaz boyutlara ulaştı. Kaldı ki Türkiye olarak şu an itibarıyla 4.5 milyona yakın mülteciye ev sahipliği yapıyoruz. Ayrıntıların ötesine geçip bu meseleye kalıcı, nihai ve sürdürülebilir bir çözüm bulma vaktinin geldiğini konuştuk. Bu konuda birlikte atacağımız adımların gerekliliği üzerinde durduk. Sayın Putin'le görüşmemizde, bu yöndeki her türlü gerçekçi ve adil adıma açık olduğumuzu özellikle belirttik. Birçok aktörün sahada olduğu ve çetrefilli yönleri bulunan bölgesel konularda zaman zaman bazı fikir ayrılıkları da olmuyor değil. Ama bu ikili görüşmemizde hemen hemen bütün konularda bir birlikteliğin olduğunu gördük. Bu tabii işin sevindirici yönüdür."

Kremlin: Soçi görüşmesi tam zamanında yapıldı

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya lideri Putin arasında 29 Eylül'de Soçi'de gerçekleşen görüşmeyle ilgili Rusya'dan da açıklama yapıldı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya lideri Putin ile Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın dün Soçi'de gerçekleştirdikleri görüşmenin içeriğine ilişkin açıklama yaptı. Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Peskov, "Görüşme, oldukça yapıcıydı, gerekliydi ve tam zamanda yapıldı, her iki taraf için de yararlı oldu" dedi. "Bölgesel sorunlar gündemde yoğun bir biçimde ele alındı" diyen Peskov şunları söyledi: "Suriye hususunda detaylı bir biçimde fikir alışverişi yaptılar, Afganistan'ı konuştular, Libya'yı ele aldılar ve tabii ki Karabağ'da barışın sağlanmasına da değindiler. Rusya tarafı görüşmede, sınırların belirlenip netleştirilmesi ve ulaşım altyapısının geliştirilmesi konularında tarafların uzlaşı sağlaması gerektiğini belirtti." Rusya lideri Putin ile Erdoğan'ın Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib'den teröristlerin çıkarılması gerekliliğine vurgu yaptıklarını ifade eden Peskov şunları söyledi: "(İdlib'e ilişkin) daha önce varılmış anlaşmalara tarafların bağlı oldukları teyit edildi. Söz konusu anlaşmaların, terörist bileşenlerin İdlib'den çıkarılmasına dair maddesinin uygulanması gerektiğine vurgu yapıldı. Zira bu terörist bileşenlerin İdlib'deki varlıkları hâlâ devam ediyor ve bu gruplar tehdit oluşturuyor ve Suriye ordusuna karşı saldırı eylemleri gerçekleştiriyorlar."

ABD Suriye'den çıkmalı

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye-ABD ilişkileri ve ABD'nin Suriye'deki askeri varlığıyla ilgili olarak da dikkat çekici açıklamalarda bulundu. ABD'li üst düzey isimlerin Suriye'nin kuzeyinde PKK/YPG/PYD'yle el ele, kol kola dolaştığına vurgu yapan Erdoğan, "Er veya geç Amerika buradan çıkmalı ve burası Suriye halkına bırakılmalı" dedi. G-20 zirvesinde ABD Başkanı Joe Biden'la görüşme yapacağını hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu: "G-20 Zirvesinde Sayın Biden'la yapacağımız görüşmenin boyutları nereye ulaşır göreceğiz. Suriye ile ilgili ABD'nin yaklaşımı ne olacak? Bunları dillendirme fırsatımız olacak. Aramızdaki askeri siyasi, ekonomik, ticari tüm ilişkileri ele alacağız. Mesela F-35 sorunu ne olacak? 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yapmışız. Bu ne olacak? Bunların akıbetini görmemiz lazım. Biz elimizde bol para var da bunları etrafa saçan bir ülke değiliz. Bu paraları da kolay kolay kazanmadık, kazanmıyoruz. Ya uçaklarımızı verecekler ya da parayı verecekler."

'Yeni sistemden memnunuz'

Cumhurbaşkanı Erdoğan, gazetecilerin iç politikaya yönelik sorunlarını da yanıtladı. Yeni anayasa çalışması ve seçim yasasının ne aşamada olduğunun sorulması üzerine, Cumrhubaşkanı Erdoğan, anayasa ile ilgili çalışmalarının bitme noktasına geldiğini, bu arada yaşanan afetler sebebiyle bir kesintiye uğradığını, tekrar bir araya gelip çalışmaları süratle bitireceklerini aktardı. Muhalefetin parlamenter demokrasiye dönüş konusundaki açıklamalarıyla ilgili bir soru üzerine Erdoğan, şunları kaydetti: "Asla böyle bir şey söz konusu değil. Başkanlık sistemini getiren bir iktidar kalkıp da muhalefetin kuyruğuna takılır mı? Böyle bir şey asla olamaz. Biz başkanlık sistemini getirdik ve bu yeni sistemden de memnunuz. Başkanlık sistemiyle inşallah yolumuza devam edeceğiz. Başkanlık sistemiyle aldığımız mesafe de ortadadır. Bizi yıllarca geride bırakmış olan eski vesayetçi sistemi tekrar denemenin anlamı yok. Eski sistem demek, yamalı bohça demektir. Eski sistem demek, sürekli koalisyon hükümetlerinin olması demektir. Eski sistem demek, kesinlikle sağlıklı bir yönetim biçiminin olmayışı demektir. Olay bu kadar basittir."