Durmuş Ali Başkan Bilinçlenen tüketicinin, ayıplı mal ve hizmet sunulması durumunda artık daha çok hak arayışında bulunduğu, şikayetçi olarak sorunların daha geniş kesimleri olumsuz etkileyecek boyutlara ulaşmadan çözümüne katkı sağladıkları bildirildi. Tüketiciler Birliğinin internet sitesinde yer alan, uyarı amaçlı hazırlanmış bölümünde, "Esnaf Tüketiciye Bağırabilir mi?'' başlığıyla yer alan yazıda, satıcı veya hizmet sağlayıcının tüketiciye hiç bir koşulda "haksız uygulama yapması, ayıplı mal ve hizmet sunmasının mümkün olmadığı'' vurgulanırken, bu tür bir davranışla karşılaşılması halinde mutlaka hak arayışında bulunulması istendi. Hakkın aranmaması durumunda sorunların hızla büyüdüğü ve çözülemez bir duruma geldiği belirtilerek, haksızlık ve hukuksuzluğun büyük ya da küçüğünün olamayacağına dikkati çekilen yazıda, bu açıdan, bilinçli ve duyarlı hareket edilmesi gerektiği vurgulandı. Esnaf, Ticaret ve Sanayi Odaları Disiplin Yönetmenliği ve yaptırımları ile ilgili bilgi verilen sitede, ayıplı mal ve hizmetten suçlu bulunan esnafa, üyelik aidatının iki katından başlayan ve tekrarı halinde 5 katına kadar ulaşan para cezasına çarptırılmasının, hatta meslekten men gibi ağır hükümlerin uygulanabileceği belirtildi. Yönetmenliğe göre, müşteriye hakarette bulunmak, kovmak, aşağılamak, eksik gramajlı ekmek, simit satmak, yolcu üzerine su sıçratmak, parmağını kapıya sıkıştırmak,yanlış yerde indirmek, terzide elbiseyi ütülerken yakmak, yıkarken boyasını çıkarmak, terazinin ayarlarını bozmak, kontörlü telefonda süreyi kısmak, hatalı sünnet yapmak, ayıplı mal ve hizmet satmak, berberin müşterisinin yüzünü kesmesi veya saçını kısa kesmesi, taksi ve minibüs şoförünün yolcuya bağırması, hakaret etmesi, müşteriye, (alacaksan al, yoksa bizi meşgul etme) şeklinde hitap etmesi, işyeri veya araçta müziğin fazla açılması, bozuk para vermeyen müşteriye (git bozdur gel) denilmesi durumunda dahi ceza uygulanabiliyor. Yazıda, 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu'nun 30 maddesinde tüketicilerin haklarını koruyan önemli cezaların bulunduğu, disiplin yönetmeliğine aykırı davrananlara verilen para cezalarının ise şehirlerin büyük ve küçük olmasına göre değiştiği kaydedildi. İstanbul, Ankara ve İzmir'de bu suçlardan herhangi birinin ilk kez işlenmesi durumunda 210 YTL, ikinci kez işlenmesinde ise 525 YTL para cezası kesiliyor. Diğer illerde, bu rakam suçun ilk işlenmesinde 170 YTL, ikinci kez ise 425 YTL, kalkınmada öncelikli illerde ise 85 YTL ve tekrarı halinde 212,5 YTL ceza uygulanabiliyor. Uyarı yazısında, örnekler de verilerek, müşterisini ıslatan minibüs şoförüne, bağıran ve hakaret eden esnafa, müşterisinin yüzünü kesen berbere 85-525 YTL arasında ceza kesildiği belirtiliyor.