İlahi tecelligâh Kâbe

Kâbe Kur'an-ı Kerim'de, "Doğrusu insanlara kurulan ilk mabet, elbette ki Bekke (Mekke)'de ki o çok mübarek ve bütün âlemlerin hikmet kaynağı olan Beyt'tir" diye anlatılır. Kâbe el-Beyt, el-Beytü'l-akit, el-Beytü'l-haram, el-Beytü'l-muharram, el Mescidü'l-haram gibi isimlerle anılır. Bizler ekseriyetten "Kâbe-i Muazzama" deriz.

İslam alimlerinin görüşüne göre; "Allah gökleri ve yeri yaratmadan kırk yıl önce, Kâbe su üzerinde bir köpük halinde bulunuyordu. Yeryüzü o köpükten döşenmiştir. Dolayısıyla Kâbe kâinatın mayasını oluşturmuştur." Başka bir rivayete göre; Allah yeryüzünde hiçbir şeyi yaratmadan bin yıl önce Kâbe'nin yerini yaratmıştır ve Kâbe'nin temelleri yerin yedi kat altına kadar uzanır.

Âdem (a.s) yeryüzüne indirildiğinde iki yüzyıl boyunca tevbe edip ağlar. Çok pişmanlık ve tevbe dualarının sonunda, "Ya Rabbi beni cennetin kapasının üzerinde ismi yazan Muhammed (s.a.v) hatırına affet" diye yalvarır. Kur'an'da buyrulur ki: "Büyük pişmanlık duyan Âdem Rabbinden birtakım kelimeler öğrenip onlara göre hareket etti. Rabbine yalvardı. Allah da tevbesini kabul etti. Zaten o tevbeyi kabul eder, merhameti boldur." (Bakara 37).

Allah-u Teala, Âdem (a.s)'ı ve Hz. Havva'yı bugün Arafat dediğimiz mevkide buluşturur. Hz. Âdem (a.s) cennetten ayrılışının üzüntüsünü yaşarken Allah'a niyazda bulunur: "Ey Rabbim benim cennetteyken etrafında tavaf ettiğim sütunu bana gönder ki Sana kulluk ve ibadet edeyim."

Allah'ın izniyle sütun dünyaya tecelli eder. Hz. Âdem onun etrafında tavaf edip ibadet eder. Bu nurdan sütun Hz. Şit (a.s) zamanında kaybolur, yerine ondan bir taş parçası kalır. Hz. Şit (a.s) sütunun yerine dört köşeli bir bina inşa eder ve o siyah taşı binanın köşesine yerleştirir. İşte bu taş Hacerü'l-Esved'dir.

Başka bir rivayete göre de; Allah-u Teâlâ, Âdem (a.s)'ı yeryüzüne indirdiğinde onu teselli etmek için melekler aracılığı ile yeryüzüne bir Beyt indirir. Melekler yerin yedinci katına varacak bir temel kazarlar. Ancak 30 kişinin kaldırabileceği taşlarla temel döşerler. Bu temel üzerine Âdem (a.s) cennetten indirilen Beyt'i yerleştirir ve onun etrafını tavaf eder.

Nuh tufanında Kâbe bir rivayete göre göğe yükseltilir, diğer rivayete göre kumlar altında kalır.

Hz. İbrahim (a.s) Mısır'a geldiğinde karısı Sare'yi kız kardeşi olarak tanıtır. Çünkü o devirde Mısır kralları beğendikleri kadınları alma hakkına sahiptir ama kız kardeşleri ağabeylerinin izni olmadan alamazlar. Fakat Mısır kralı Sare'nin meşhur güzelliğini duydu ve onu almak istedi. Kral Sare'ye el uzatmak istediğinde onda olağanüstü haller gördü. Rüyasında ona dokunmaması hususunda uyarıldı. Bunun üzerine Sare'yi Hz. İbrahim'e geri verdi ve hediye olarak da cariyesi Hacer'i verdi.

Hz. Hacer Mısırlı Arap bir köleydi. Başka bir rivayete göre de kralın kızıydı. Kral bu aileye duyduğu hayranlık sonucu kızını Hz. İbrahim'e vermiştir. Hz. İbrahim'in hanımı Sare'den çocuğu olmuyordu. Hz. İbrahim rivayetlere göre 80 yaşının üzerindedir ve o güne kadar Allah'a sığınarak çocuğunun olmasını beklemiştir. Bunu bilen ve çaresi olamayan Sare ona Hacer ile evlenmesini teklif etti. Allah-u Teâlâ Hz. İbrahim'i sabrı karşılığında ona soyundan gelecek peygamberlerin annesi Hz. Hacer'i çıkarmıştır.

Sare kendi eli ile evlendirmesine rağmen Hz. Hacer hamile kalınca onu kıskanmaya başlar. Bu durum öyle bir hal alır ki bir gün Hz. Hacer Sare'nin yaptığı eziyetlere dayanamaz ve onun yanından kaçar. Bir melek onu yolda çevirir ve ona, "Sen gebesin bir oğul doğuracaksın ve onun adını İsmail koyacaksın Rabbin senin cefanı işitti" der. İsmail İbranice "Allah işitti" manasına gelir.

Sare Hz. İbrahim'e Hacer'i ve çocuğunu görmek istemediğini, onu kendisinden uzak bir yere götürmesini söyler. Başka rivayette de Sare'den uzaklaşmayı Hz. Hacer kendisi istemiştir. Fakat İslam âlimlerinin ağırlıklı görüşüne göre; Hz. İbrahim'in Hz. Hacer'i ve oğlu İsmail'i Mekke'ye getirmesi tamamen Allah-u Teâlâ'nın emri iledir. Kur'an'da, "Ey Rabbimiz! Ey sahibimiz namazı dosdoğru kılmaları için ben, neslimden bir kısmını senin Beyt-i Haremi'nin yanında kurak bir vadiye yerleştirdi. Artık sen de insanlardan bir kısmının gönüllerini onlara meyledici kıl ve meyvelerden bunlara rızık ver! Umulur ki bu nimetlere şükrederler."

Evet, bu ayetten de anlaşılacağı üzere; Hz. Hacer'in bu hicretinin sebebi Beyt-i Haram'ın yeniden inşası ve mukaddes beldenin kurulmasının Allah'ın muradı olmasıdır. Hz. İbrahim Hz. Hacer'i kucağındaki oğlu İsmail ile birlikte Beyt'in yukarı tarafında Devha denen büyük bir ağacın altına bir su tulumu ve az bir miktar yiyecek ile birlikte bıraktı. Burası Zemzem suyunun tam üst noktası idi. Hz. İbrahim emri ilahiye uyarak arkasını döndü ve Şam'a doğru yürümeye başladı. Hacer onun arkasından giderek, "Ey İbrahim; bizi burada hiçbir insanın, yoldaşın olmadığı yerde bırakıp nereye gidiyorsun?" diye seslendi. Bu sözü birkaç kez tekrarladı. Hz. İbrahim ona gelen emir gereğince dönüp bakmadı. Anne, "Böyle yapmanı sana Allah mı emretti?" dedi. Hz. İbrahim evet manasında kafasını salladı. Hz. Hacer, "Öyle ise (Rabbimiz hıfzımızdır), bizi burada perişan etmez" dedi ve sonra geri döndü.

Hz. İbrahim onları göremeyeceği bir yer olan Seniyye tepesine geldi.  Beyt'e yönelerek ellerini kaldırdı ve şu duayı yaptı: "Ey Rabbimiz! Ailemden bir kısmını Senin Beyt'inin yanında ekinsiz bir vadiye yerleştirdim. Namazlarını Beyt'inin huzurunda dost doğru kılsınlar diye. Ey Rabbimiz Sen de insanlardan bir kısmının gönüllerini onlara meylettir ve onları meyvelerle rızıklandır ki, onlarda nimetlerine şükredici olsunlar."