Gediz'de tarım: Bereketli toprakların zorlu mücadelesi

Kütahya'nın önemli tarım merkezlerinden biri olan Gediz ilçesi, özellikle tarla ürünleri ve meyvecilik alanında büyük bir potansiyele sahip.

Gediz Ovası'nın bereketi ve Gediz Nehri'nin suladığı topraklar, 7.000 civarındaki çiftçi ailesi için başlıca geçim kaynağı olmaya devam ediyor. Ancak son yıllarda artan çevresel sorunlar ve maliyet yükü, üretimi ciddi şekilde tehdit ediyor.

Gediz'de Yetişen Başlıca Tarım Ürünleri

İlçe ekonomisinin temelini oluşturan tarımsal üretimde, hem temel gıda hem de sanayi bitkileri öne çıkıyor.

1. Tarla ve Hububat Ürünleri



İlçe halkının geçimini büyük ölçüde sağladığı tarla ürünleri, Gediz'deki tarımsal üretimin birinci sırasındadır. Tarım havzası destekleme modeli kapsamında Gediz'de üretimine izin verilen ve desteklenen temel ürünler şunlardır:

Temel Tahıllar: Arpa, Buğday (Ekmeklik ve Makarnalık), Mısır (Dane)

Baklagiller: Fasulye (Kuru), Mercimek (Kırmızı), Nohut

Yumru ve Yağlı Tohumlar: Patates, Ayçiçeği (Yağlık), Soğan (Kuru)

Diğer Ürünler: Yem Bitkileri

2. Sanayi ve Özel Ürünler

Gediz Nehri kenarındaki köylerde ve Gediz Havzası'nda sanayi bitkileri ekimi de yapılmaktadır:

Sanayi Bitkileri: Şeker Pancarı ve Haşhaş (Bazı kaynaklarda kendir de geçmektedir).

3. Meyvecilik ve Bağcılık

Tarla ürünleri kadar olmasa da meyvecilik Gediz için önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle bağcılık ve sert çekirdekli meyvelerde ilçe öne çıkar:

Üzüm: Gediz'de Dimnit, Arşın, Nedirbot, Çakır Büzgülü, Köyyeri gibi tescilli sofralık ve pekmezlik üzüm çeşitleri yetiştirilir.



Kiraz ve Vişne: Kütahya il genelinde önemli bir potansiyele sahip olan kiraz (Türkiye 15. sırasında) ve vişne (Türkiye 3. sırasında) üretimi Gediz'de de yapılmaktadır. Özellikle Üzümlü Köyü kiraz ve vişne üretimiyle bilinir.

Ceviz üretimi de ilçedeki önemli meyvecilik faaliyetlerindendir.

Gediz Çiftçisinin Karşılaştığı Temel Sorunlar

Gediz Havzası'nda tarımsal üretim yapan çiftçiler, su kıtlığından yüksek maliyetlere, çevresel kirlilikten kuraklığa kadar birçok hayati sorunla mücadele ediyor.

1. Su Sorunu ve Gediz Nehri'nin Kirliliği

Bu, bölgenin en büyük sorunlarının başında geliyor.

Kuraklık ve Kıtlık: İklim değişikliğinin etkisiyle yaşanan kuraklık, yer altı suyu seviyelerinde aşırı düşüşe neden oldu. Bu durum, çiftçilerin sulama yapmakta zorlanmasına ve bazı yerlerde sondajlara ruhsat verilmemesine yol açtı.

Gediz Nehri Kirliliği: Sanayideki denetimsizlik ve tuzluluk oranı yüksek kimyasalların etkisiyle Gediz Nehri'nin kirlilik seviyesi artmış durumda. Az yağışlı dönemlerde bu kirlilik had safhada hissediliyor ve nehir suyunun rengi "kapkara" hale geliyor. Kirlilik, toprakları olumsuz etkiliyor ve ürün verimini düşürüyor.

Altyapı Eksikliği: Çiftçiler, mevcut sulama sıkıntısını aşmak için Demirköprü Barajı'ndan başlayarak kapalı devre sulama sistemine geçilmesi ve vahşi sulamanın önlenmesi gerektiğini sıklıkla dile getiriyor.

2. Yüksek Girdi Maliyetleri

Üretimin sürdürülebilirliğini tehdit eden en önemli etkenlerden biri de maliyet artışlarıdır.

Maliyet Baskısı: Mazot ve gübre gibi tarımsal girdi maliyetlerinin sürekli artması, çiftçinin ürününü sattığında kar elde etmesini engelliyor. Çiftçiler, yüksek maliyetler nedeniyle ya az gübre kullanıyor ya da hiç kullanamıyor, bu da verimi düşürüyor.

Borç Erteleme Talebi: Doğal afetler (kuvvetli sağanak nedeniyle 1850 dekar ekili arazinin zarar görmesi gibi) ve maliyetler nedeniyle mağdur olan çiftçiler, kamuya olan borçlarının faizsiz olarak ertelenmesini bekliyor.

3. İthalat ve Destekleme Yetersizliği

İthalat Baskısı: Çiftçiler, yurt dışından tarım ürünleri ithal edilmesinin yerel üreticiyi desteklemek yerine, yabancı üreticiyi desteklediği görüşünde. Verilen desteklerin ise yüksek maliyetleri karşılamakta yetersiz kaldığı belirtiliyor.

Genç Kuşağın Uzaklaşması: Maliyetler ve kazançtaki belirsizlik, genç kuşakların çiftçilikten hızla uzaklaşmasına ve tarlaların boş kalma riskine dikkat çekiyor.

Gediz tarımının geleceği, sulama sistemlerinin iyileştirilmesine, Gediz Nehri'ndeki kirliliğin acilen önlenmesine ve çiftçinin artan maliyetler karşısında desteklenmesine bağlı görünüyor. Aksi takdirde, bölgedeki tarımsal üretimin "can çekişme" noktasına geleceği uyarısı yapılıyor.