Gıda fiyatlarında enflasyon ateşi devam ediyor

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, yaptığı açıklamada eylül ayı üretici ve market fiyatları ile girdi maliyetlerindeki değişimlere ilişkin değerlendirmede bulundu.

Ziraat odaları aracılığıyla girdi piyasalarından fiyat verisi aldıklarına işaret eden Bayraktar, eylülde ağustosa göre "20.20 kompoze gübresinin" fiyatının yüzde 2,1, DAP ve amonyum nitrat gübresinin yüzde 1,3 ve amonyum sülfat gübresinin yüzde 1,2 arttığını, ÜRE gübresinin fiyatının ise yüzde 2,9 oranında azaldığını ifade etti.

Bayraktar, geçen yılın eylül ayına göre son bir yılda ÜRE gübresinin fiyatının yüzde 75,3, DAP gübresinin yüzde 51,3, "20.20 kompoze gübresinin" yüzde 48,6, amonyum nitrat gübresinin yüzde 39,6 ve amonyum sülfat gübresinin yüzde 31,6 arttığını aktardı.

Eylülde mazot fiyatının aylık yüzde 4,4, yıllık yüzde 31,3 arttığını belirten Bayraktar, söz konusu ayda ağustosa göre besi yeminin fiyatının yüzde 4,1, süt yeminin yüzde 3,1 arttığını bildirdi.

Üretici ve market arasındaki fiyat değişimleri

Bayraktar, eylülde üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 335,5 ile patateste görüldüğüne işaret ederek, değerlendirmesini şöyle sürdürdü:

"Patatesteki fiyat farkını yüzde 308,7 ile kabak, yüzde 250,4 ile marul, yüzde 227,9 ile patlıcan ve yüzde 218,3 ile havuç takip etti. Üreticide 4 lira 38 kuruş olan patates markette 19 lira 8 kuruşa, 11 lira 38 kuruş olan kabak 46 lira 49 kuruşa, 18 lira 14 kuruş olan marul 63 lira 58 kuruşa, 13 lira 38 kuruş olan patlıcan 43 lira 85 kuruşa ve 13 lira 50 kuruş olan havuç 42 lira 96 kuruşa satıldı. Fiyatı en fazla artan ürün markette marul, üreticide fındık oldu. Fiyatı en fazla düşen ürün ise hem markette hem de üreticide limon olarak belirlendi. Eylülde markette 36 ürünün 29'unda fiyat artışı, 7'sinde ise fiyat azalışı görüldü."

Bayraktar, markette yüzde 65,1 ile fiyatı en fazla artan ürün olan marulu, yüzde 54 ile sivri biber, yüzde 38,8 ile kabak, yüzde 37,7 ile patates ve yüzde 20,1 ile yeşil soğanın takip ettiğini aktardı.

Markette fiyatı en fazla azalan ürünün ise yüzde 42,7 ile limon olduğuna işaret eden Bayraktar, limondaki fiyat düşüşünü yüzde 10,3 ile havuç, yüzde 4,2 ile yeşil fasulye, yüzde 3,2 ile tavuk eti ve yüzde 1,4 ile toz şekerin izlediğini belirtti.

Üreticideki fiyat değişimleri

Bayraktar, eylülde üreticide 28 ürünün 20'sinde fiyat artışı, 6'sında fiyat düşüşü görüldüğünü, 2 üründe ise fiyat değişimi olmadığını bildirerek, üreticide en çok fiyat düşüşünün yüzde 26,9 ile limonda görüldüğünü ifade etti.

Bu fiyat düşüşünü yüzde 6,4 ile yeşil fasulye, yüzde 4,1 ile kuru fasulye, yüzde 2,8 ile maydanoz, yüzde 2,7 ile patates ve yüzde 1,1 ile nohudun izlediğini aktaran Bayraktar, "Üreticide en çok fiyat artışı yüzde 73,7 ile fındıkta görüldü. Fındıktaki fiyat artışını yüzde 70,1 ile sivri biber, yüzde 35,8 ile kabak, yüzde 33 ile marul ve yüzde 29,4 ile kuru incir izledi." değerlendirmesinde bulundu.

Üretici fiyat değişiminin nedenleri

Bayraktar, nisanda yaşanan zirai don olayının bu yıl fındık rekoltesini azalttığına dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Yaşanan bu arz düşüşü fındık fiyatlarının yükselmesine sebep oldu. Sivri biber ve kabakta sezon sonu gelmesi sebebiyle arz azaldı ve fiyatlar yükseldi. Limon ihracatının kayda bağlanması, iç piyasadaki fiyat baskısını sınırlı ölçüde dengeledi ve bu da fiyatların düşüşüne sebep oldu. Ayrıca fiyat düşüşüne, erkenci çeşitlerin hasadına başlanması da etken oldu. Arz artışı nedeniyle üreticide kuru fasulye fiyatlarında düşüş gerçekleşti."