Hac ve umre-I

Kurban bayramına sayılı günler kaldı. Allah'ın lütfu ve inayetiyle yine bir hac mevsimindeyiz. Hac ibâdeti, İslâm'ın 5 temel esasından biridir.  
"Hac" sözcüğü temelde "ziyaret etmek maksadıyla (bir kimseye veya bir yere doğru) yönelmek ya da gitmek" anlamına gelir. 
Şer'i dilde ise, "Nüsükleri yerine getirmek için Beytullah'a doğru yönelme, oraya gitme" anlamına tahsis edilmiştir. (Müfredat, el-Fazi'l-Kur'an, Ragıb el-İsfehani).
Geniş anlamda mukaddes olan belirli yerlerin belirli zaman içinde (Şevval, Zilkade ve Zilhicce'nin ilk 10 günü) ziyaret edilmesidir.   Cenab-ı Hakk'ın emriyle Hz. İbrahim tarafından inşa edilen Beytullah'ın, Safa-Merve'nin, Arafat'ın, Müzdelife'nin, Mina'nın ziyareti manasına gelir. Hac esas olarak Beytullah'ı/Allah'ın evini ziyaret etmektir. Bu farziyeti yerine getirene ise "hacı" denir.
Hac, hem maddi ve hem de bedeni bir ibadettir. Bazı ibadetler beden ile bazı ibadetler de mal ile yapılır. Mesela namaz ve oruç bedenle yapılır. Zekât için belli bir miktar mala, belli bir miktar zaman süresi içinde sahip olmak gereklidir. Hac, hem beden sağlığı hem de mali bir yeterlilik gereklidir. Onun için bir insanın bu farzı yerine getirmesi için muktedir olması lazım. Malın da temiz olması gerekiyor. Helal olmayan bir kazançla hac farizası ifa edilmez. İçine bir tek kuruşun bilerek karışmadığı bir servetle hac ibadeti yapılır. 
Allah Resûlü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:
"Kim bu Beyt'i (Kâbe'yi), haram kazançtan elde ettiği para ile ziyaret ederse, Allah'ın taatinin dışında olur. Böyle biri, hacca niyet edip, ihrama bürünerek bineğinin üzengisine ayağını basıp devesini dehledikten sonra, 'Lebbeyk Allahümme lebbeyk!' derse, gökten bir münâdî şöyle seslenir: 'Sana ne lebbeyk ve ne de sa'deyk olsun. Çünkü senin kazancın haramdır, azığın da haramdır. Bineğin de haramdır. Hiçbir sevap almadan günahları yüklenerek dön! Hoşuna gitmeyecek şeyle karşılaşacaksın.' Ama kişi helal para ile hac yolculuğuna çıkıp bineğinin üzengisine ayağını koyup, 'Lebbeyk Allahümme lebbeyk!' derse, gökten bir münâdî şöyle nidâ eder: Lebbeyk ve sa'deyk. Sana cevap verdim, seni kabul ettim çünkü senin deven helâl, elbisen helâl, azığın da helâldir. Haydi, büyük sevaplar elde ederek, hiçbir günaha girmeyerek dön. Seni sevindirecek şeyle karşılaşacaksın." (Bezzâr, no. 3135),
Hacın farziyeti Kitap, Sünnet ve icma-i ümmet ile sabittir. 
"Orada apaçık nişâneler, (ayrıca) İbrahim'in makamı vardır. Oraya giren emniyette olur. Yoluna gücü yetenlerin o evi haccetmesi, Allah'ın insanlar üzerinde bir hakkıdır. Kim inkâr ederse bilmelidir ki, Allah bütün âlemlerden müstağnidir." (Âl-i İmran: 97).
Bu âyet, Müslümanlara haccın farz olduğunun delilidir. "Yoluna gücü yetenler" hacca gitme imkânına kavuşanlar demektir ki, bu imkânın ölçüsünün ne olduğu konusunda mezhepler farklı görüştedirler. İmam Şâfiî'ye göre bu imkân vasıta ve yol masraflarını karşılama kudreti, İmam Mâlik'e göre yürüme ve çalışıp kazanma iktidarı, İmam Ebu Hanîfe'ye göre ise bu söylenenlerin tamamıdır.
(devam edeceğiz).