Hortumlar yakıp yıkıyor

Hortumlar, doğanın etkileyici ve korkutucu bir gösterisi olarak karşımıza çıkar. Bu silindir şeklindeki dönen rüzgâr türü, bulutlardan yere kadar uzanır ve büyük yıkıcı güce sahip bir doğa felaketidir. Peki, hortumların oluşma sebepleri nelerdir?

Hortumların oluşumu, karmaşık gibi görünse de temelde benzer bir mekanizma ile gerçekleşir.

Hortum gibi ekstrem hava olaylarının oluşmasındaki temel fark, yukarı seviyelere taşınan suyun (konveksiyon) çok daha fazla olması ve sürekli hızlı bir şekilde yükselmesidir. Bu süreç, kaynayan suyun yükselen havası gibi düşünülebilir.

Isındıkça yükselen hava, yukarı seviyedeki soğuk havadan dolayı içindeki su yoğuşarak milyarlarca su partikülünü açığa çıkarır. Bu su partikülleri yukarıda birleşerek bulutları oluşturur. Bulutların büyüklüğü, taşınan havanın hızına bağlı olarak değişir.

Çok hızlı yükselen sıcak ve nemli hava, yükselen havaya oranla daha soğuk olan hava tarafından emilmeye başlar. Bu esnada hava kararsızdır ve bu kararsızlığın tepkimesi olarak bulutun altında spiral bir şekil oluşur.

Yoğunlaşan su buharı, bulutun altında beliren spiral şeklin daha belirgin, havanın ise daha kararsız hale gelmesine neden olur. Olgunlaşan spiral şekil alttan emdiği havayı hızla soğutarak yoğuşturur ve şiddetli akıma, şimşeklerle birlikte dolu ve yağmur sağanakları da katılır.

Hortum yere indiğinde, kendi dönüşünün etkisiyle bir yöne doğru çok hızlı bir şekilde hareket eder. Bu güçlü rüzgarlar binaların bağlantılarını parçalar, köprüleri yıkar, çatıları uçurur, arabaları ters çevirebilir ve insanları fırlatabilir.

Hortumlar yılın herhangi bir zamanında, hemen hemen her yerde meydana gelebilir. Ancak yeryüzündeki en yoğun hortumlar genellikle baharın erken aylarında ABD, Arjantin ve Bangladeş'te görülür. Özellikle Teksas eyaleti gibi bölgelerde yılda ortalama 120 hortum meydana gelmektedir.