İlk tavizi verdik Atina memnun

Türkiye ile Yunanistan arasında Doğu Akdeniz'de yaşanan gerilimde bölgede sismik araştırmalar yapan Oruç Reis gemimiz NATO'nun araya girmesiyle 13 Eylül itibariyle Antalya Limanı'na geri döndü. Türkiye, Oruç Reis gemisinin faaliyet süresini geçtiğimiz günlerde 12 Eylül'e kadar uzattığını açıklamıştı. Ankara'nın ilan ettiği Navtex süresi 12 Eylül'de dolunca kablolarını toplamaya başlayan Oruç Reis, Antalya Limanı'na demir attı. Yaklaşık bir aydır Doğu Akdeniz'de araştırma yapan Oruç Reis, 3 bin 500 kilometrekareyi bulan bir alanda sismik veri elde etti. Taranması planlanan toplam alanın 15 bin kilometrekare olması beklendiğinden Oruç Reis'in ilk aşamada 25 Eylül'e kadar bölgede faaliyet göstereceği tahmin ediliyordu. Ancak NATO'nun araya girmesiyle arama çalışmalarına 4'te 1'i tamamlanmış bir aşamada ara verildi. Aramaların yeniden ne zaman başlayacağı bilinmiyor. 8 bin metre derinliğe kadar 3 boyutlu, 15 bin metre derinliğe kadar iki boyutlu sismik arama yapabilen Oruç Reis'in göreve başlamasıyla birlikte Yunanistan'ın tırmandırdığı gerginliğin çözümü için devreye giren NATO'nun girişimleri kapsamında Türkiye ile Yunanistan arasında askeri temsilciler nezdinde ilk temas 10  Eylül'de Belçika'da sağlanmıştı. İki ülke askeri heyetleri arasında NATO karargâhında yapılan teknik toplantıda askeri unsurlar arasındaki muhtemel müdahalelerin engellenmesine yönelik tedbirler görüşülmüş ancak uzlaşma sağlanamamıştı. Söz konusu toplantının devamı niteliğindeki ikinci toplantının önümüzdeki günlerde yapılması bekleniyor. Atina, müzakerelerin devam edebilmesi için Türkiye'nin arama faaliyetini durdurmasını şart koşmuştu. Türkiye şimdi Atina'nın bu şartını yerine getirmiş oldu. Bazı uzmanlar, Oruç Reis'in limana dönmesini diplomasiye fırsat tanınması olarak değerlendirse de Ankara'nın bu kararı bir nevi taviz anlamına geliyor. Zira Türkiye, 'Mavi Vatan' olarak da ifade edilen kendi deniz yetki alanında sismik arama faaliyeti gerçekleştiriyordu. Şimdi Yunanistan'ın şartlarını Türkiye'ye dayatan NATO'nun isteği üzerine 'Mavi Vatan' bölgesinden Oruç Reis gemimizi geri çekmiş olduk.

Yunanistan memnun oldu

Türkiye'nin Oruç Reis gemisini Antalya Limanı'na geri çekmesi Yunanistan tarafını memnun etmiş görünüyor. Gelişme üzerine açıklamalarda bulunan Yunan Hükümet Sözcüsü Stelios Petsas, atılan adımı 'pozitif bir sinyal olarak niteledi. Yunan sözcü, daha iyi değerlendirme yapmak için gelişmeleri beklemek gerektiğinin de altını çizdi. Yunanistan Kalkınma Bakanı Adonis Georgiadis ise yapıcı değil yıkıcı bir üslup kullanması dikkat çekti. Türkiye'yi Doğu Akdeniz'de provokasyon yaptığını iddia eden Georgiadis, "bu provokasyon politikasının onları hiçbir yere götürmediğini anlamaya başlıyorlar" ifadelerini kullandı. Yunanistan Kalkınma Bakanı Georgiadis, Doğru Akdeniz'deki gerilimde ülkesi Yunanistan'ın eşi görülmemiş bir şekilde siyasi ve diplomatik destek aldığını da sözlerine ekleyerek, Atina'nın bu desteklere güvendiğini de itiraf etmiş oldu. Türkiye'nin kararını olumlu bulan Yunanistan Başbakanı Kiryakos Mitsotakis ise Ankara'nın başka adımlar da atması gerektiğini söyledi. Mitsotakis, Türkiye'yi, Doğu Akdeniz'deki ekonomik bölgelerin kesin sınırlarının belirlenebilmesi için bir diyalog kurulması konusunda yeni adımlar atmaya çağırdı. Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropulu da dün Türkiye ile Doğu Akdeniz'de yaşanan gerilimde sık sık gündeme gelen Meis Adası'nı ziyaret etti. Adanın İtalyanlardan alınmasının 77. yıl dönümü törenlerine katılan Yunan Cumhurbaşkanı Sakellaropulu, "Ankara'nın provokatif eylemlerinin halklar arasında bariyer oluşturduğunu" söyledi.

Karar Pompeo Kıbrıs'tayken geldi

Türkiye'nin 25 Eylül'e kadar bölgede faaliyetini sürdürmesi beklenen Oruç Reis gemisini Navtex süresini uzatmayarak Antalya Limanı'na geri çekmesi kararının ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun  'zaman azlığı' gerekçesiyle KKTC ve Türkiye'yi ziyaret etmeyip, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'ni ziyaret ettiği gün alınması dikkatlerden kaçmadı. Adada Rum yönetimi Başbakanı Nikos Anastasiadis ve Dışişleri Bakanı Nikos Kristodoulides ile görüşen Pompeo, "Kıbrıs Cumhuriyeti kendi münhasır ekonomik bölgesindeki hidrokarbon kaynakları dahil doğal kaynaklarından faydalanma hakkına sahiptir" açıklamasında bulundu. Pompeo, ülkesinin Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de yürüttüğü faaliyetlerden dolayı derin endişe duyduğunu da dile getirdi. Öte yandan Yunanistan medyası Ankara'nın bu kararı almasında Avrupa Birliği (AB), ABD ve NATO tarafından Türkiye'ye uygulanan yoğun diplomatik baskının etkili olduğunu iddia etti. Bu kapsamda ABD'li bir senatörden önemli bir açıklama geldi. ABD'nin önde gelen Cumhuriyetçi senatörlerinden Senato Dış İlişkiler Komitesi Avrupa Şubesi Başkanı ve Wisconsin Senatörü Ron Johnson, Washington'un Ankara'nın "rahatsız edici" politikaları nedeniyle İncirlik Hava Üssü'ndeki askerlerini bir Yunan adasına taşımayı düşündüğünü açıkladı. Johnson, "İncirlik'te ne olacağını bilmiyoruz. En iyisini umuyoruz, ama en kötü durum senaryosu için bir plan hazırlamalıyız" şeklinde konuştu. ABD'nin Yunanistan'ı İncirlik'ten asker nakline bir alternatif olarak gördüğünü kabul eden Senatör Johnson, Türkiye'nin izlediği politikanın Washington'u Yunanistan ile askeri işbirliğini güçlendirmeye sevk ettiğini söyledi.

Yunanistan silahlanıyor

Öte yandan Yunanistan, Türkiye ile gerginliklerin yaşandığı bu dönemde askeri gücünü güçlendirme konusunda adımlar atıyor. Yunanistan Başbakanı Mitsotakis, bu kapsamda Fransa'dan 18 Rafale tipi savaş uçağı alacaklarını ve ordularını 15 bin yeni askerle güçlendireceklerini söyledi. Başbakan ayrıca dört yeni firkateyn ile dört Romeo helikopterinin de deniz kuvvetlerine dahil edileceğini söyledi.

'Türkiye diyalogdan yana'

Doğu Akdeniz'deki gerilimle ilgili olarak Türkiye'den de diyalog mesajları geldi. Kaş'ta Topçu Yüzbaşı Mustafa Ertuğrul Aker'i anma törenine Türk Silahlı Kuvvetleri komuta kademesiyle birlikte katılan Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, burada gazetecilere yaptığı kısa açıklamada, Doğu Akdeniz'de yaşanan gerilimle ilgili olarak, "İyi komşuluk ve diyalogdan yanayız" dedi. Anma töreni sonrasında konuşan Bakan Akar, şunları söyledi: "Biz barıştan yanayız. İsteklerimiz ve taleplerimiz karşılandığı takdirde diyalogdan yanayız. Biz her zaman çözümden yanayız. Karşı taraftan da aynı şeyi bekliyoruz. Her şeyin barış içinde gelişmesinden yanayız."