İmam Ali Rıza'nın (a.s) Me'mun'a verdiği cevaplar -2-

Rivayet olunmuştur ki: Me'mun, Zurriyaseteyn lakabıyla tanınmış olan Fazl İbn Sehl'i şu mesajla İmam Rıza aleyhi's-selâm'ın yanına gönderdi:

"İslâm'ın helal ve haramlarını, farz ve müstehaplarını benim için bir araya toplamanı istiyorum. Çünkü siz Allah'ın halka olan hücceti ve ilim kaynağısınız."

İmam aleyhi's-selâm bunun üzerine, mürekkep ve kâğıt isteyip Fazl'a: "Yaz" diye buyurdular:

(Günlük) Farz namazlar: Öğle dört rekât, ikindi dört rekât, akşam üç rekât, yatsı dört rekât ve sabah 2 rekât olmak üzere toplam 17 rekâttır.

Sünnet namazlar da 34 rekâttır: Öğleden önce 8 rekât, öğleden sonra 8 rekât, akşamdan sonra 4 rekât, yatsıdan sonra oturarak kılınan iki rekât ki 1 rekât sayılır, seher vakti 8 rekât, 3 rekât vitir (iki rekâtı şef, bir rekâtı da vitir niyetiyle kılınır) ve vitirden sonra da 2 rekât (sabah namazı nafilesi).

Namaz, vaktin evvelinde kılınmalıdır. Cemaatle kılınan her rekât, ferdî kılınan iki bin rekâta bedeldir.

Fasıkın arkasında namaz kılma ve velayet ehlinden başkasına iktida etme.

Murdar ve yırtıcı olan hayvanın derisinde namaz kılma.

Gidişi bir menzil, dönüşü de bir menzil olan dört fersahlık yolda namaz seferidir; namaz seferî kılındığı yerde orucu da yersin.

Dört namazda kunût vardır: Sabah, akşam, yatsı, cuma ve öğle namazlarında. Bütün kunûtlar, rükûdan önce ve kıraatten sonradır. Cenaze namazı beş tekbirdir; cenaze namazının ne rükûu vardır, ne de secdesi. Ölünün mezarı dört köşeli (ve düz) olmalıdır; (deve hörgücü gibi) tümsek yapılmamalıdır. Fatiha Suresi'nin besmelesi namazda sesli olarak okunur.

Her iki yüz dirhemin (gümüş paranın) farz olan zekâtı beş dirhemdir; bundan azının zekâtı yoktur. Bundan fazlasının her 40 dirheminden bir dirhem zekât verilir; 40 dirhemden az artışın zekâtı yoktur; üzerinden bir yıl geçmedikçe de zekât farz olmaz.

Zekât ancak velayet ve marifet ehline verilir. Her yirmi dinar (altın paran)ın zekâtı, yarım dinardır. Humus, bütün mallarda sadece bir defa farz olur. Buğdayın, arpanın, hurmanın, kuru üzümün ve yerden bitip beş vask'a (yaklaşık 850 kg.) ulaşan diğer bütün hububatın zekâtı, (yağmur, ırmak ve nehir gibi) akarsularla sulanırsa onda birdir.

Ama kuyu suyuyla sulanırsa onda yarımdır (yani yirmide birdir). Bu hüküm fakir ve zengin için aynıdır. Diğer hububattan da bir iki avuç verilir. (Buğday, arpa, hurma ve kuru üzümde zekât farzdır, ama diğer hububatta müstehaptır.)

Çünkü Allah hiç kimseyi, gücünün yeteceğinden fazla bir şeyle yükümlü kılmaz; kulunu, gücünü aşan bir şeye zorlamaz. Vask 60 sa'dır, her sa' 6 rıtl veya dört muddur, her mud Irak rıtlına göre iki rıtl ve rıtlın dörtte biridir.

Hz. Sadık aleyhi's-selâm şöyle buyurmuştur: Sa', Irak rıtlıyla dokuz, Medine rıtlıyla da altı rıtl'dır. (Bir sa' yaklaşık üç kg'dır, mud da yaklaşık 750 gramdır, beş vask ise yaklaşık 850 kgdır.)

Fıtır zekâtı, küçük, büyük, hür ve köle olan herkes için farzdır. Fıtır zekâtı buğdaydan, yaklaşık yarım sa' (1,5 kg) hurma ve kuru üzümden de bir sa'dır.( ) Fıtır zekâtının, velayet ehlinden başkasına verilmesi caiz değildir. Çünkü fıtır zekâtı farz (olan sadakalardan)dır.

Hayız on günden çok, üç günden de az olmaz. Müstehaze kadın, gusül edip namaz kılmalıdır. Hayız olan kadın, namazı terk eder, kazası da yoktur; orucu da terk eder, ama daha sonra kazasını tutar." (Hasan B. Ali el-Harranî Tuheful Ukul eserinden)