İmam Hüseyin (a.s.)'ın kıyamı zaman açısından Kûfe halkının mektuplar göndererek kendisini Kûfe'ye İmam olması için davet etmesinden önce gerçekleşmiştir. Yani kıyamın davetle ilgisi yoktur.

Kûfe halkı, Yezid'in halifeliğine karşı İmam Hüseyin (a.s.)'dan yardım istemiştir. Ama İmam'ın kıyamı, Kûfe halkı için değildir.

Kerbela şehadeti ile noktalanan kıyam, hak ile bâtılın mücadelesidir.

Bu kıyam, Cenab-ı Hak tarafından naspedilen imamet makamı kendisine hak olan Hz. Hüseyin (a.s.)'ın bâtıl olana karşı ikazıdır.

Bu kıyam, Yezid gibi bir kişinin İslam'ı temsil etmemesi gerektiğinin haykırılışıdır.

Bu kıyam, Sakife'den başlayan bozulmanın sona ermesi için canından geçen bir İslam önderinin iman tavrıdır.

Bu kıyam, "Allah, beni öldürülmüş görmek istiyor" ölçüsünde kendini bulan Allah rızası için ölümü göze almanın adıdır.

Bu kıyam, Halife Hz. Osman döneminde Medine, Mekke, Kûfe, Basra ve Mısır şehirlerinde ve köylerinde, yanlış icraatlara ayaklanan halkı, o gün yaşanan cinayetler karşısında tekrar harekete geçirmenin yoludur. 

Yani İmam Hüseyin (a.s.)'ın kıyam edişinin Kûfe halkı ile ilgisi yoktur. Bu karar Mekke'de alınmıştır ama İmam Hüseyin, Kûfe halkından gelen yardım çağrılarına cevap anlamında, önce Kûfe'ye gitmeye karar vermiştir.   

İmam Hüseyin, Mekke'den Muhammed bin Hanefiyye'ye mektup yazmış ve Ben-i Hâşim'i yardıma çağırmıştır

Hz. Hüseyin (a.s.) bir yandan Kûfe'ye gönderdiği Müslim bin Akil ile Kûfeliler'in yanında yer alıp almayacaklarını anlamaya çalışırken, diğer yandan da akrabalarını Yezid'le olan mücadelesinde yanına çağırmıştır.

İmam Hüseyin'in, Mekke'den gönderdiği bu mektup ellerine geçince, Hâşimoğulları'ndan bir grup, Hz. Hüseyin'e yardım için harekete geçmiştir:

"Bismillahirrahmanirrahim. Hüseyin bin Ali'den Muhammed bin Ali ve Hâşim ailesinden yanında bulunan diğer şahıslara…

Allah'a hamd, Peygamber (s.a.v.)'e salat ve selamdan sonra, sizlerden herhangi biriniz bu seferde bana eşlik ederse şehadete kavuşur, benimle beraber olmaktan çekinen kimseler ise zafere ulaşamayacaktır. Vesselam."

Basra halkına mektubu

O dönemde Basra Valisi Ubeydullah b. Ziyad idi. İmam Hüseyin (a.s.), azadlısı Süleyman ile onların ileri gelenlerine gönderdiği mektupla kendilerine destek olmalarını isteyerek, birlikte hakkı yüceltip bid'atleri yok etmeyi teklif etmiştir.

"Allah'a hamd, Peygamber (s.a.v.)'e salat ve selam olsun.

Allah-u Teala, Muhammed (s.a.v.)'i insanların arasından seçti. Peygamberliği ile O'na ikramda bulundu, O'nu kendi risaleti için şereflendirdi.

Sonra insanlara nasihat edip, onları hidayet ettiği ve kendisine verileni halka ulaştırdığı (peygamberlik vazifesini yaptığı) bir hâlde, Allah-u Teala O'nun ruhunu aldı.

Biz de O'nun ailesi, evliyası, vasi ve vârisleri idik ve insanlar arasında O'nun makamına daha layık olan kişilerdik.

Fakat bir grup bizden ileri geçip, bu hakkı bizden aldılar. Bizim bu hakka onlardan daha layık ve onlardan daha üstün olduğumuzu bildiğimiz hâlde, Müslümanların arasında fitne, ihtilaf ve ayrılık çıkmaması, düşmanların onlara musallat olmaması için bu duruma rıza gösterip, Müslümanların rahatını kendi hakkımıza tercih ettik.

Kendi elçimizi bu mektupla sizin tarafınıza gönderip, sizi Allah'ın Kitabı'na ve Peygamberin Sünnet'ine davet ediyorum.

Zira, Peygamber (s.a.v.)'in Sünnet'i ortadan kaldırılmış ve yerine bid'at koyulmuştur. Eğer sözümü kabul eder ve beni dinlerseniz, ben de sizi hidayet yoluna yöneltirim.

Vesselam-u aleykum ve rahmetullahi ve berakatuh."
Bu mektuptan Basra'da haberdar olanlar Ahnef b. Kays, Münzir b. Carud, Mâlik b. Misma, Kays b. Heysem, Mes'ud b. Amr ve Amr b. Ubeydullah b. Ma'mer'dir.

Basra halkından Ahnef b. Kays'ın cevabı

Ahnef b. Kays, İmam Hüseyin (a.s.)'ın davetine, "Sen şimdi sabret, bil ki, Allah'ın vaadi gerçektir. İnanmamış olanlar, sakın seni gevşekliğe sevk etmesin" ayetiyle cevap vermiştir.

İmam Hüseyin (a.s.)'ın yanında yer alanlar da olmuştur

Yezid bin Mes'ud en-Nehşelî, İmam Hasan'ın yardım çağrısına cevap maksadıyla Ben-i Temim, Ben-i Hanzala ve Ben-i Said kabilelerine hitab ederek, onları İmam Hüseyin (a.s.)'ın yanında yer almaya davet etti:

"Muaviye öldü. Allah'a yemin ederim ki, alçakça helak oldu, aramızdan ayrıldı. Haberiniz olsun, zulüm ve günahın kapısı kırıldı ve zulmün temelleri sarsıldı.

O, bir biat hadisesi çıkardı ve sağlam bir şey yaptığını sandı. Onun istediği ne kadar uzaktır! Çalıştı ama Allah'a and olsun ki, çalışması sonuçsuz kaldı.

İstişare etti fakat yüz üstü bırakıldı. Şimdi şarap içen günahkârların başı Yezid kalkmış, Müslümanların halifesi olduğunu iddia ediyor. Müslümanların rızası olmadan onların başına emir kesilmiş, hafif ve cahil biri olduğu halde...

Hak nâmına bir karış kadar dahi bilgisi yoktur. Allah'a bütün benliğimle yemin ederim ki, din adına ona karşı savaşmak müşriklere karşı savaşmaktan daha üstün bir ameldir.

İşte size Hüseyin b. Ali (a.s.), Resulüllah (s.a.v.)'in oğlu! Soyundan gelen bir şerefe sahiptir. Görüşü sağlamdır. Onun faziletlerini vasfetmek mümkün değildir. Tükenmez bir bilgisi vardır.

Geçmişinden ve olgunluğundan dolayı bu işe daha layıktır. Önceliği vardır. Resulüllah (s.a.v.)'in yakınıdır. Küçüklere karşı şefkatli ve büyüklere karşı iyilikseverdir.

Halka karşı iyi bir yöneticidir, kerim bir İmam'dır. Allah, insanlara karşı hüccetini onunla tamamlamış, öğütlerini onun aracılığı ile iletmiştir. Hakkın nuruna karşı kör olmayın. Bâtılın çukurunda şaşkın şaşkın yürümeyin.

Allah'a yemin ederim, sizden kim ona yardım etme hususunda kusur ederse, Allah onun çocuklarını zillete düçâr eder, aşiretini azaltır.

Ben savaş için kuşandım ve zırhımı giydim. Öldürülmeyen mutlaka ölür. Savaştan kaçan, ölümden kaçamaz. Allah size rahmet etsin, ona en güzel cevabı verin."
en-Nehşelî'nin bu hitabı karşısında diğer kabileler İmam (a.s.)'a yardım etme kararı aldılar. Ve şu mektubu gönderdiler:

"… Mektubun bana ulaştı. Beni davet ettiğin, çağırdığın şeyi anladım. Sana itaat ederek senin yardımına koşarak (ahiret saadetinden) nasibimi almaya çağırıyorsun beni.

Hiç kuşkusuz Yüce Allah yeryüzünü hayır ve iyilik için çalışan, kurtuluş yolunu gösteren kimselerden mahrum bırakmaz.

Siz Allah'ın kulları üzerindeki hüccetlerisiniz. O'nun yeryüzündeki emanetisiniz. Mübarek Ahmedî bir zeytin ağacından gelirsiniz ki, O, bu ağacın kökü sizler de onun dallarısınız.

Gel, en büyük mutluluklar senin olsun, gelişin mübarek olsun! Temimoğulları'nın boyunları senin önünde eğilmiştir. Su içme nöbeti gelen susuz develerin suya koşmasından çok daha şiddetli bir şekilde sana itaat etmeye hasrettirler.  Ben-i Sa'd'ın boyunları senin önünde bükülmüştür.

Onların kalplerinin kirlerini, şimşeğini çakıp yıldırımını düşüren bulutların yağmurlarıyla yıkadım."

Derhal hazırlıklara başlamalarına rağmen, bu kabileler İmam Hüseyin (a.s.)'ın yanında savaşma şerefine nâil olamamışlardır. Onlar yanına ulaşmadan İmam (a.s.) şehit edilmiştir.

Taberî'nin eserinde ise, Yezid bin Nubayt ve iki oğlunun, Hz. Hüseyin (a.s.)'a yardım için yetiştiği ve oğulları ile Kerbela'da şehit olduğu bilgisi vardır." (Prof. Dr. Haydar Baş İmam Hüseyin eserinden)