'İman, ikrar ve ameldir, İslâm ise yalnız ikrardır'

İmam Muhammed Bakır (a.s) buyuruyor ki; İman, ikrar ve ameldir. İslâm ise yalnız ikrardır.

İman, kalpte olan şeydir. İslâm ise sadece, evlenme, miras ve canın korunması gibi İslâm'ın zahiri hükümlerinin uygulanmasına vesile olur. İman İslâm'la ortaktır; ama İslâm imanla ortak değildir.

Kim bir hidayet kapısını (halka) tanıtırsa (iyi bir gelenek meydana getirirse), onunla amel edenlerin sevabı miktarınca ona sevap yazılır ve onların sevabından da bir şey eksilmez.

Kim de bir sapıklık kapısını halka tanıtırsa (kötü bir gelenek oluşturursa), o sapıklıkla amel edenlerin tümünün cezası kadar cezası olur ve onların cezasından da bir şey eksilmez.

Amel ettiğinizde, sultan ve şeytanın şerrini sizden uzaklaştıran bir şeyi size öğreteyim mi?

Ebu Hamza: "Evet, buyurun amel edelim." dediğinde, İmam aleyhi's-selâm şöyle buyurdu:

"Sabah erken sadaka verin. Zira bu amel şeytanın yüzünü karartır ve o gün zalim sultanın şerrini sizden engeller.

Allah için sevmeye, Allah için dost olmaya ve hayır amellerde yardımlaşmaya önem verin. Çünkü bunlar, sultan ve şeytanın kökünü kurutur. Mağfiret dilemekte ısrar edin; çünkü bu, günahları mahveder.

"Kıyamet gününde bir çağrıcı: "Sabredenler nerededir?" diye çağrıda bulunur.

İnsanlardan bazı gruplar ayağa kalkar. Daha sonra: "Mütesabbırlar (kendilerini sabretmeye zorlayanlar) nerededir?" diye çağrıda bulunur; yine insanlardan bazı gruplar ayağa kalkar.

"Canım sana feda olsun, "sabreden" ve "mütesabbırlar" kimlerdir?" diye sorduğumda, İmam aleyhi's-selâm şöyle buyurdu: "Sabredenler", farzları eda etmeye tahammül eden, "mütesabbırlar" ise haramları terk etmek için kendilerini sabretmeye zorlayan kimselerdir.

Allah buyuruyor ki: "Ey Âdemoğlu! Haram kıldığım şeylerden kaçın. Böyle yaparsan insanların en takvalısı olursun.

En üstün ibadet, karın ve fercin (ırzın) iffetidir. (Onları haramdan korumaktır).

Hoş davranış ve güler yüzlülük, sevgiye yol açar ve Allah'a yakınlaşmaya vesile olur. (Nitekim) asık surat ve ekşi çehreli olmak da nefrete yol açar ve Allah'tan uzaklaşmaya sebep olur.

Yaptığım ilk iyiliğin korunup kalpte yerleşmesi için ardından başka bir ihsanda (iyilikte) bulunmam kadar, muhabbet ve dostluğu kazandıracak bir vesilem yoktur.

Çünkü sonraki ihsanları esirgemek, önceki ihsanlara yapılacak teşekkürleri de keser. (Önceki ihsanlara karşı teşekkür eden, sonraki esirgemelerden dolayı nankör olur.) İhtiyaçları henüz yeni iken karşılamamaya, gönlüm razı olmaz.

İman ve hayâ aynı köke uzanmaktalar; biri giderse diğeri onu izler.

Bu dünya, hem iyi ve hem de kötü insanlara verilir. Ama Allah-u Teâla, bu dini sadece özel kullarına verir.

Dalkavukluk ve haset, müminin ahlâkından değildir. Ama ilim tahsil etmek uğrunda olursa sakıncası yoktur. (Yani muallime dalkavukluk yapmanın ve ders arkadaşına gıpta etmenin sakıncası yoktur.)

Bilmediği bir şey hakkında kendisine soru sorulan âlimin, "Allah daha âlimdir" demesi uygundur. Ama âlim olmayan bir kimsenin böyle demesi uygun değildir. (Diğer bir rivayette de İmam Bâkır aleyhi's-selâm bu konuda şöyle buyurmuştur: "Âlim olmayan bir kimse soru soranın kalbinde şüphe uyandırmamak için açıkça "bilmiyorum" demelidir.")

İlk Arapça konuşan şahıs, Hazret-i İbrahim'in oğlu İsmail aleyhime's-selâm'dır. Hazret-i İsmail o sırada on üç yaşındaydı; ilk önce anne ve babasının lisanıyla konuşuyordu. İlk Arapça'yı o konuşmuş ve kurbanlık olan da o olmuştur (kardeşi İshak değil).

Gerçekten bu dil, her hayır ve şerrin anahtarıdır. Müminin, altın ve gümüşüne mühür vurduğu gibi diline de mühür vurması uygundur.

Zira Resulullah salla'llâhu aleyhi ve alih: "Allah, dilini her şerden koruyan mümine rahmet etsin. Gerçekten bu amel, kendisi için verdiği bir sadakadır." diye buyurmuştur. Daha sonra İmam aleyhi's-selâm şöyle buyurdu: Hiç kimse dilini korumadıkça günahtan kurtulamaz.

Kardeşinle ilgili Allah'ın gizlediği bir şeyi açığa çıkarmak gıybettir. Ama sinirli ve acelecilik gibi zahiri sıfatlarını söylemek sakıncasızdır. İftira ise kardeşinde olmayan bir şeyi (yalanla) söylemendir.

Kıyamet günü, pişmanlığı herkesten daha fazla olan, doğru yolu açıklayıp o yolda gitmeyen kimsedir." (Hasan B. Ali el-Harranî Tuheful Ukul eserinden)