İran'ın suikasta vereceği karşılık için iki ihtimal var

Geçtiğimiz Cuma günü İran'ın başkenti Tahran yakınlarında İsrail bağlantılı odakların gerçekleştirdiği açıklanan suikast sonucu öldürülen İranlı bilim insanı Muhsin Fahrizade dün devlet töreniyle toprağa verildi. Açık havada yapılan tören, devlet televizyonundan da naklen yayımlandı. Cenaze töreni nedeniyle Tahran'da ana caddeler, Fahrizade'nin büyük boy resimleri ve İran bayraklarıyla donatıldı. Törene Fahrizade'nin ailesinin yanısıra, üst düzey komutanlar ve İran Savunma Bakanı Emir Hatemi de katıldı. Öte yandan suikastla ilgili ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Batı'da 'İran nükleer programının babası' diye nitelenen Muhsin Fahrizade suikastıyla ilgili konuşan bir kaynak, olay yerinde toplanan silah kalıntılarının İsrail yapımı olduğunu söyledi. İran'ın İngilizce yayın yapan devlet televizyonu Press TV'ye konuşan bir kaynak, İran Savunma Bakanlığı Araştırma ve İnovasyon Kurumu Başkanı Muhsin Fahrizade'nin suikastıyla ilgili yeni bilgiler paylaştı. Kaynak, suikastın gerçekleştiği bölgeden toplanan silah kalıntılarının üzerinde İsrail endüstrisinin logoları ve özellikleri olduğunu açıkladı. İran Savunma Bakanlığı da suikastı gerçekleştirenlerin kimliğiyle ilgili 'yeni ipucuları' elde ettiğini, yakın zamanda yeni bilgilerin kamuoyuyla paylaşılacağını duyurdu. Fahrizade, Tahran eyaletine bağlı Absederd ilçesinde, cuma günü gerçekleştirilen, en az bir patlayıcının ve makineli tüfeğin kullanıldığı saldırıda hayatını kaybetmişti. Saldırının ardından İranlı yetkililer, suikastta İsrail'in sorumlu olduğuna yönelik 'önemli bulguların olduğunu' açıklamıştı. The New York Times, "Üç istihbarat yetkilisi, saldırının gerisinde İsrail'in olduğunu söyledi" diye aktarmıştı. Gazeteye adının açıklanmaması kaydıyla konuşan İsrailli yetkili, "İran'ın baş nükleer bilimcisini öldürdüğümüz için dünya bize teşekkür etmeli" ifadelerini kullanmıştı.

İran'ın yanıtı ne olacak?

En çok merak edilen soru ise bu suikasta İran'ın yanıtının ne olacağı konusu. Uzmanlara göre İran'ın Fahrizade suikastı karşısında tercih edebileceği iki yol bulunuyor. Ya sert bir karşılık verilecek, ya da sessiz kalınacak. Sert bir karşılık verilmesi ABD'nin de dahil olduğu geniş çaplı bir savaşı tetikleyebileceğine dikkat çeken uzmanlar, sessiz kalmanın en ağır maliyetinin ise hükümetin iç kamuoyundaki prestij kaybı olacağı görüşünde. Bu suikast eyleminin amacının İran'ı misillemeye sevk etmek ve dolayısıyla da savaşa kışkırtmak olduğu konusunda çoğu uzmanla İranlı yöneticiler hemfikir. Uzmanlara göre ABD'de yönetimin Trump'tan Biden'a devredileceği önümüzdeki süreçte İsrail, bu tür suikastlarla İran'ı tahrik ederek yeni dönemde de ABD-İran ilişkilerini ipotek altına almak istiyor.

AB'den kınama ve itidal çağrısı

Bu bağlamda İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in suikaste uğrayan nükleer fizikçi Muhsin Fahrizade için İsrail'i sorumlu tutması ve misilleme sözü vermesinin ardından Avrupa Birliği'nden (AB) de suikaste ilişkin kınama ve Tahran'a itidal çağrısı geldi. Komisyon Sözücüsü Peter Stano, "Fahrizade'nin ve diğerlerinin öldürülmesi kriminal bir eylemdir. AB'nin en önem verdiği şey olan insan hakları prensiplerine aykırıdır. Şu aşamada tansiyonu yükseltmemek ve gerilimi tırmandırmamak için temkinli hareket etmek ve sağduyulu davranmak herkes için her zaman kinden daha önemlidir" açıklamasında bulundu. AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de hafta sonu yaptığı açıklamada tüm tarafları itidalli olmaya davet etti. Gerilimin tırmanması halinde İran nükleer programına yönelik görüşme ve müzakerelerin raydan çıkması mümkün olabilir. Borrell, "Bu belirsiz zamanlarda, herkesin sakin olması ve azami itidal ile hareket etmedi çok önemli. Aksi hiç kimsenin çıkarına olmaz" dedi.