Kıbrıs bu planla gidiyor

Kıbrıs davasına 56 yılını vermiş KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş dahi önceki gün 9 bin sayfadan müteşekkil Annan Planı konusunda 'yeterli bilgiye sahip olmadığını' dile getirdi. Planı 6 kelimeyle özetlemek mümkün: KKTC'nin bağımsızlığı ve egemenliği sona eriyor

BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın 31 Mart gecesi Burgenstock'ta taraflara sunduğu son şekli verilmiş Kıbrıs planında, KKTC'nin egemenliği ve bağımsızlığı tarihe karışıyor. Planda, iki kurucu devlete sahip olan Kıbrıs'ın tek bir uluslararası kişilik ve egemenliğe sahip olduğu belirtiliyor.

İşte Annan Planı'nın öne çıkan maddeleri...

* Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle, adanın her tarafında törenler düzenlenecek. Törenlerde, Anayasa'da belirlenen bayrak dışındaki tüm bayraklar (örneğin Türk ve Yunan bayrakları) indirilecek. Adanın iki tarafında düzenlenen törenlerde Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ve kurucu devletlerin milli marşları çalınacak, bayrakları göndere çekilecek.

* Yeni plan Yunanistan, Türkiye ve İngiltere'nin imzasını, anlaşmanın yürürlüğe girmesi için "şart" olarak gösteriyor. Bu maddeyle garantörlük hakları vurgulanıyor.

* Anayasa'da, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti bayrağının federal hükümet binalarında Avrupa Birliği bayrağıyla birlikte dalgalanacağı belirtiliyor.

* Kurucu devletlerin kendi marş ve bayrakları olacak.

* Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti için belirlenen sözsüz ulusal marşın notaları planda yer alıyor, yeni bayrağın ölçüleri harfiyen tarif ediliyor.

* Kişiler, federal seçimlerde kurucu devlet vatandaşlığına göre, yerel seçimlerde sürekli ikamet ettikleri yere göre oy kullanacak.

* Ortak devletin senatosunda 48 sandalye Türklerle Rumlar arasında eşit paylaştırılacak. Türk tarafının talebi uyarınca, Türk kurucu devletinin senatörlerinin sadece Türkler'den oluşacağı maddesi özel olarak plana kondu. Planın 3. versiyonunda, "Kurucu devletlerin senatoları bu kurucu devletlerin (Türk ya da Rum) vatandaşlarından oluşacak" deniyordu.

* Federal devlette, Senato'nun yanı sıra Temsilciler Meclisi de bulunacak. 48 üyeli Temsilciler Meclisi'nde 36 Rum, 12 Türk üye olacak.

Davalar yeni devlete

* Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti (BKC) AİHM'ye, adadaki Rumların 1974'ten bu yana Türkiye aleyhine açtıkları 47 davanın muhatabının artık kendisi olduğunu bildirecek. AİHM'den, bekleyen 4 bin başvurunun düşürülmesi de talep edilecek.

Önce Türklerin geliri

* Rumların Türk tarafında mal - mülk edinmesi, Türk tarafında kişi başı milli gelir Rum tarafının yüzde 85'ine ulaşana kadar ya da 15 yıl içinde, Türk tarafının iznine tabi olacak. Planın son haline "15 yıl" maddesi, Türk tarafının gelirinin artmasının uzun yıllar alabileceğini gerekçe gösteren Rumların talebi üzerine eklendi.

Azınlıklara özel koruma zırhı

* Adada yaşayan Maruni, Latin ve Ermeni azınlıkların hakları, uluslararası standartlara göre korunacak.

100 bin Kuzey'e gelecek

* Kuzey'e dönecek Rumların oranı, önceki planda öngörülen yüzde 21'den yüzde 18'e düşecek. Buna karşılık, geri dönüşlere uygulanacak moratoryum süresi 6 yıldan 5 yıla indirilecek. Dönüşler aşamalı gerçekleşecek. Bu sınırlama, Türkiye AB üyesi olana kadar ya da 19 yıllık bir geçiş süreci boyunca (hangisi erken gerçekleşirse o tarih geçerli sayılacak) uygulanacak. Sınırlama süresi kalktıktan sonra da Türk tarafındaki Rumların oranı en fazla yüzde 33 olacak. Ancak anlaşmanın ardından iki yıl geçtikten sonra 65 yaş üstü kişiler, refakatçileri ve Karpazlılar için bu kısıtlamaların hiçbiri geçerli olmayacak.

* 19 yılda ya da Türkiye AB'ye üye olana kadar Rum kurucu devletine yerleşecek Yunanistan ve Türk kurucu devletine yerleşecek Türkiye vatandaşlarının sayısına, söz konusu kurucu devlet nüfuslarının yüzde 5'ini aşmayacak şekilde kısıtlama getirilebilecek.

* Kıbrıslılarla evlenen Türklerle, Türk tarafının belirleyeceği 45 bin Türkiyeli Türk'e Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığı verilecek.

Asker sayısı 650'ye indi

* Adada 2011'e kadar 6'şar, 2018'e kadar 3'er bin Türk ve Yunan askeri kalacak. Asker sayısı aşamalı azaltılacak. 650 Türk ve 950 Yunan askeri adada kalacak. Üç yılda bir durum değerlendirmesi yapılacak. Planda, "Değerlendirmelerin nihai amacı, toptan çekilmedir" ifadesi yer alırken, önceki hali, Türkiye'nin AB üyeliğinin ardından adada Türk askeri kalmamasını öngörüyordu.

Yönetim Rumların elinde

* Başkanlık Konseyi, Rumların talebi doğrultusunda 6 Rum, 3 Türk üyeden oluşacak. Üyelerden 3'ünün oy hakkı olmayacak.

* 13 Haziran'da tüm Avrupa Birliği'yle birlikte Kıbrıs'ta da Avrupa Parlamentosu ve iki tarafın parlamentolarının seçimi yapılacak. Bu seçim sonrası Başkanlık Konseyi üyeleri belirlenecek. Konsey, kendi arasından Başkan ve Başkan Yardımcısı seçecek. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'ın, 4 Rum ve 2 Türk Konsey üyesinin oylarıyla bu iki unvandan birini alamama olasılığı yüksek. Önceki plan, KKTC Cumhurbaşkanı'nın 30 ay eşbaşkanlık yürütmesini öngörüyordu.

* Farklı kurucu devletlerden çıkacak Başkan ve Başkan Yardımcısı, Avrupa Konseyi toplantılarına birlikte katılacak.

Köylerimiz elden gidiyor

* Halen adanın yüzde 36'sını elinde bulunduran Türk tarafının toprağı yüzde 29'a düşecek. KKTC'deki 65 köy, anlaşmadan 104 gün sonra aşamalı olarak önce BM'ye, sonra Rumlara verilmeye başlanacak. Bu süreç 3 yıl sürecek. 48 bin 950 Kıbrıslı Türk yer değiştirecek. Köyler Rumlara şu takvim doğrultusunda verilecek:

104 gün sonra: Erenköy, Süleymaniye, Şirinköy, Madenliköy, Pile

6 ayda: Taşköy, Düzce

1 yılda: Bademliköy, Ömerli, Gaziler, Kırklar

2 yılda: Günebakan, Yukarıyeşilırmak, Yeşilırmak, Gayretköy, Akdoğan, Türkmenköy, İncirli, Çayönü, Güvercinlik, Yukarı Derinya

2.5 yılda: Güzelyurt, Aşağıbostancı, Yukarıbostancı, Alayköy, Haspolat, Aşağı Maraş, Derinya, Canbulat Mahallesi, Veyseller Mahallesi, Zafer Mahallesi, Pertevpaşa Mahallesi, Lala Mustafa Paşa Mahallesi, Anadolu Mahalle

3 yılda: Yedidalga, Gemikonağı, Yeşilyurt, Aydınköy, Güneşköy, Koruçam, Akçay, Yuvacık, Kalkanlı, Zümrütköy, Mevlevi, Karpaşa, Şahinler, Çamlıbel, Serhatköy, Özhan, Gürpınar, Kılıçaslan, Kozan, Alemdağ, Yılmazköy, Şirinevler, Akçiçek, Türkeli, Paşaköy, Vadili, Pirhan, Dörtyol, Korkuteli.