Kop Dağı Milli Parkı tam bir kelebek cenneti
Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinin kesişim noktasında, Bayburt ve Erzurum illeri arasında stratejik bir konumda yer alan Kop Dağı, biyolojik çeşitlilik açısından Türkiye'nin en değerli alanlarından biridir. Özellikle Kop Dağı Müdafaası Tarihî Millî Parkı sınırları içinde kalan geniş bölge, barındırdığı zengin kelebek faunası ile dikkat çekmektedir
01.10.2025 00:10:00
Hasan Gündoğdu
Hasan Gündoğdu





Kop Dağı ve çevresi, farklı iklim ve ekosistemlerin buluşma noktası olması sayesinde, çok çeşitli kelebek türüne ev sahipliği yapar. Yapılan araştırmalar, bu alanda 134 farklı kelebek türünün kayıt altına alındığını göstermektedir. Bu sayı, Kop Dağı'nı Türkiye'nin en zengin kelebek alanlarından biri haline getirmektedir. Bu çeşitliliğin önemli bir kısmı, nadir ve endemik türlerden oluşmaktadır.
Öne çıkan nadir ve endemik türler
Kop Dağı, kelebekler açısından Önemli Doğa Alanı (ÖDA) kriterlerini sağlamaktadır. Bu durum, bölgenin korunması gereken özel bir habitat olduğunu gösterir. Alanda bulunan türlerden bazıları şunlardır:

Endemik kelebekler: Kop Dağı'nda kayıtlı 10'a yakın endemik kelebek türü bulunmaktadır. Bu, o türlerin yalnızca bu bölgeye özgü olduğu ve dünyanın başka hiçbir yerinde doğal olarak bulunmadığı anlamına gelir. Endemizm, bölgenin korunma değerini kat kat artırmaktadır. Maalesef spesifik 10 endemik türün tam listesi genel kaynaklarda kolayca bulunmasa da, bu bilgi bölgenin biyolojik önemi için kritik bir göstergedir.
Nadir türler: Kayıt altına alınan 134 türün 37'si nadir olarak nitelendirilmektedir. Bu nadir türler, dağılımı dar olan veya popülasyonu düşük olan kelebeklerdir.
Küresel ölçekte tehlike altında olan türler: Bölge, nesli dünya ölçeğinde tehlike altında bulunan iki önemli kelebek türünü barındırır:

Apollo Kelebeği (Parnassius apollo): Beyaz zemin üzerinde kırmızı ve siyah benekleriyle göz alıcı bir türdür. Yüksek irtifalardaki dağlık habitatları tercih eder.
Beşparmakotu Zıpzıpı (Pyrgus cirsii): Genellikle hızlı ve zıplar tarzda uçuşu olan küçük bir kelebek türüdür. Habitatının korunması hayati önem taşır.
Gözlemlenebilecek diğer önemli kelebek aileleri
Kop Dağı'nın zenginliği, farklı kelebek ailelerinden de türleri içermektedir. Özellikle Beyaz ve Sarı Kelebekler (Pieridae) ailesine ait birçok tür alanda gözlemlenebilir:
Azametler (Colias türleri): Bölgede Anadolu Azameti (Colias aurorina) ve Turan Azameti (Colias thisoa) gibi türler de dahil olmak üzere birçok Azamet türü görülebilir. Bu sarı ve turuncu renkli kelebekler, dağ çayırlarının simgelerindendir.

Beyazmelekler (Pieris türleri): Çizgili Dağbeyazmeleği (Pieris bryoniae) ve Krüper'in Beyazmeleği (Pieris krueperi) gibi türler de dahil olmak üzere bölgeye özgü veya nadir Beyazmelek türleri de alanda yaşamaktadır.
Ekolojik önem ve koruma
Kop Dağı'nın kelebek çeşitliliği, bölgenin bozulmamış ve zengin florası ile doğrudan ilişkilidir. Kelebekler, larvalarının beslendiği bitkilere sıkı sıkıya bağlıdır. Kop Dağı'nın endemik bitkileri (örneğin Stachys bayburtensis gibi), aynı zamanda bu endemik kelebek türlerinin de yaşam kaynağıdır.
Bu nedenle, Kop Dağı'ndaki kelebek faunasının korunması, yalnızca tek bir canlı grubunu değil, aynı zamanda tüm dağ ekosisteminin ve özellikle endemik bitki varlığının korunmasını da ifade etmektedir. Bölgenin doğal yapısının korunması, hem yerel hem de küresel biyolojik çeşitliliğe önemli bir katkıdır.
Öne çıkan nadir ve endemik türler
Kop Dağı, kelebekler açısından Önemli Doğa Alanı (ÖDA) kriterlerini sağlamaktadır. Bu durum, bölgenin korunması gereken özel bir habitat olduğunu gösterir. Alanda bulunan türlerden bazıları şunlardır:

Endemik kelebekler: Kop Dağı'nda kayıtlı 10'a yakın endemik kelebek türü bulunmaktadır. Bu, o türlerin yalnızca bu bölgeye özgü olduğu ve dünyanın başka hiçbir yerinde doğal olarak bulunmadığı anlamına gelir. Endemizm, bölgenin korunma değerini kat kat artırmaktadır. Maalesef spesifik 10 endemik türün tam listesi genel kaynaklarda kolayca bulunmasa da, bu bilgi bölgenin biyolojik önemi için kritik bir göstergedir.
Nadir türler: Kayıt altına alınan 134 türün 37'si nadir olarak nitelendirilmektedir. Bu nadir türler, dağılımı dar olan veya popülasyonu düşük olan kelebeklerdir.
Küresel ölçekte tehlike altında olan türler: Bölge, nesli dünya ölçeğinde tehlike altında bulunan iki önemli kelebek türünü barındırır:

Apollo Kelebeği (Parnassius apollo): Beyaz zemin üzerinde kırmızı ve siyah benekleriyle göz alıcı bir türdür. Yüksek irtifalardaki dağlık habitatları tercih eder.
Beşparmakotu Zıpzıpı (Pyrgus cirsii): Genellikle hızlı ve zıplar tarzda uçuşu olan küçük bir kelebek türüdür. Habitatının korunması hayati önem taşır.
Gözlemlenebilecek diğer önemli kelebek aileleri
Kop Dağı'nın zenginliği, farklı kelebek ailelerinden de türleri içermektedir. Özellikle Beyaz ve Sarı Kelebekler (Pieridae) ailesine ait birçok tür alanda gözlemlenebilir:
Azametler (Colias türleri): Bölgede Anadolu Azameti (Colias aurorina) ve Turan Azameti (Colias thisoa) gibi türler de dahil olmak üzere birçok Azamet türü görülebilir. Bu sarı ve turuncu renkli kelebekler, dağ çayırlarının simgelerindendir.

Beyazmelekler (Pieris türleri): Çizgili Dağbeyazmeleği (Pieris bryoniae) ve Krüper'in Beyazmeleği (Pieris krueperi) gibi türler de dahil olmak üzere bölgeye özgü veya nadir Beyazmelek türleri de alanda yaşamaktadır.
Ekolojik önem ve koruma
Kop Dağı'nın kelebek çeşitliliği, bölgenin bozulmamış ve zengin florası ile doğrudan ilişkilidir. Kelebekler, larvalarının beslendiği bitkilere sıkı sıkıya bağlıdır. Kop Dağı'nın endemik bitkileri (örneğin Stachys bayburtensis gibi), aynı zamanda bu endemik kelebek türlerinin de yaşam kaynağıdır.
Bu nedenle, Kop Dağı'ndaki kelebek faunasının korunması, yalnızca tek bir canlı grubunu değil, aynı zamanda tüm dağ ekosisteminin ve özellikle endemik bitki varlığının korunmasını da ifade etmektedir. Bölgenin doğal yapısının korunması, hem yerel hem de küresel biyolojik çeşitliliğe önemli bir katkıdır.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.