Mahallelerimize ne oldu?

Birkaç gündür yazdığımız yazılarla sizi eskilere doğru götürdük. Sanırım siz de alıştınız bu yolculuklara. İsterseniz yine devam edelim. Bir eski zamanlarda bıraktıklarımıza, bir de günümüzde yaptıklarımıza bakalım; farkı görelim, mümkünse gereğini yapalım.Ne dersiniz?Efendim neden gittikçe yalnızlaşıyoruz?Sorduğumuz soru buydu.Bu sorunun cevabını benmerkezci hayat telakkisinde aramak gerektiğini vurgulamıştık. Sosyal yapımızdaki çözülmelerden bahsetmiştik.Bir çözülmeden söz ediliyorsa; daha öncesinin sağlamlığının kabulü şarttır doğal olarak. O zaman o sağlamlığı irdelemek, sağlamlığı sağlayan âmiller üzerinde durmak isabetli olur.Fakat hemen belirtmek gerekir ki; bu sağlam yapı öyle bir ya da birkaç yazıda dile getirilecek basitlikte değildir. Derin ve çok yönlü araştırmaları hak edecek çaptadır. Dolayısıyla bizim yaptığımız mütevazı bir denemeden ötesi değildir.Yazımızı 'mahalle' kavramına ayırmak istiyoruz.Bugün mahalle gerçeğinden süratle uzaklaştığımıza, büyük sitelerde kendi yalnızlığımıza mahkum olduğumuza göre, geçmişin 'mahalle' telakkisi incelenmeye değer. Eskiye doğru bir yolculuk yaptığımızda mahallenin, sosyal yapının harcı mesabesinde olduğu hemen görülür. Kendi çerçevesi içerisinde bağlayıcı kuralları olan, çok sıkı bağlarla bağlanmış ailelerin oluşturduğu neredeyse kusursuz bir yapıdır mahalle. Bu öyle bir bağlılıktır ki; neredeyse 'mahalleliye rağmen' bir şey yapamazsınız. Bunu sakın özel hayata bir müdahale olarak algılamayın. Buna, meselelerin çözümüne katkı, dertleri ve mutlulukları paylaşmak, mahallenin fertlerini kendinden ayırmamak penceresinden bakmak daha doğru olur.Öyle bir paylaşma ki; mahallede bir hasta varsa, o herkesin hastası. Birisi evlenecekse, gelin herkesin, damat herkesin damadı. Dolayısıyla, bulunacak ev için, hazırlanacak çeyiz için herkes seferber. Doğumda herkes sevinir, cenazede herkes üzülür. Temel çerçeve böyle. Başka unsurları eklemeye gerek yok. Maksat anlaşıldı sanırım.Ama isterseniz tarihten bir örnek ekleyelim buraya, maksadımızı detaylandırmış olalım.16. asrın sonlarında İngiltere kraliçesi Elizabeth, Edward Barton'u İstanbul'a büyükelçi olarak gönderir. Barton Tophane'de bir mahalleye yerleşir. Geleneksel Türk misafirperverliği çerçevesinde ağırlanır, malum mahalle anlayışı içerisinde ihtiyaçları giderilir, hayatı kolaylaştırılır. En nihayetinde bu adam sıradan bir adam da değildir, koskoca İngiltere'nin büyükelçisidir.Aradan bir zaman geçer, bu adam saçmalamaya başlar. Evinde gürültülü içki alemleri düzenler. Yaptığı rezillikler evinin hududunu aşar ve mahalleye sarkar. İşte burada geleneksel mahalle otokontrolü devreye girer. Mahalleli birlik olur, işi padişaha kadar götürür ve büyükelçi mahalleden çıkarılır. Kısaca, 'bu adam büyükelçidir, ne yapalım kahrını çekeceğiz, onun inanışına göre bu yaptıkları doğaldır' denmez. Bu tavizkar tutum sergilenmez. Tam tersine, mahallenin dengelerini bozacak, temelini sarsacak her türlü davranışın önüne geçilir ve kimsenin gözünün yaşına, makamına mevkiine de bakılmaz. İşin en önemli yanı, devlet de bu konuda mahallelinin yanındadır. Çünkü devlet, sosyal yapının korunmasıyla görevlidir.Evet, işte böyle. Tarihten küçük bir detay size. Ama çok şey anlatan, çok boyutlu bir detay. Birey olarak alacağımız çok şey var bu örnekte.Bilmiyorum, devlet kademelerini işgal eden zevat bu örnekten ne çıkarır. Bugüne kadar gördüklerimiz bizi bu zevat hakkında ümitvar kılmıyor.Ama geleceğimiz hakkında ümitli olduğumuzu belirtelim. Başka detaylarda görüşmek üzere?