Maliyet artışları çiftçiyi zorluyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Haziran 2021 tarımsal girdi fiyat endeksini (Tarım-GFE) açıkladı. Üreticilerin tarımsal faaliyetlerini gerçekleştirmek için satın aldığı girdilerin maliyet unsuru olarak değişkenliğini izlemek ve tarımsal gelir göstergelerini ortaya koyan değişkenleri elde etmek için hesaplanan Tarım-GFE, aylık bazda yüzde 2.76 artarken, yıllık bazda yüzde 27.65 yükseldi. Endeks, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 12.21 artış gerçekleşirken, on iki aylık ortalamalara göre ise yüzde 17.16 yükseliş gözlendi. Tarım-GFE Endeksi böylece Ekim 2018'den bu yana en yüksek seviyesine çıkarak 32 ayın zirvesini gördü. Ana gruplarda bir önceki aya göre; tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksinde yüzde 1.78, tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksinde yüzde 2.92 artış gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre göre; tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksinde yüzde 27.39, tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksinde yüzde 27.69 artış gerçekleşti.

Gübre fiyatları tavan yaptı

Yıllık en fazla artış yüzde 52.86 ile gübre ve toprak geliştiriciler alt grubunda oldu. Yıllık en fazla artış gösteren diğer alt gruplar ise yüzde 45.13 ile çiftlik binaları (ikamet amaçlı olmayanlar) ve yüzde 40.16 ile bina bakım masrafları oldu. Buna karşılık, yıllık en az artış gösteren alt gruplar ise yüzde 9.60 ile tohum ve dikim materyali, yüzde 11.18 ile tarımsal ilaçlar ve yüzde 19.65 ile veteriner harcamaları oldu. Enerji giderlerinde de yüksek artışlar kaydedildi. Aylık en fazla artış yüzde 4.67 ile enerji ve yağlar alt grubunda oldu. TÜİK verilerine göre aylık en fazla artış gösteren diğer alt gruplar ise yüzde 3.39 ile diğer mal ve hizmetler ve yüzde 3.14 ile çiftlik binaları (ikamet amaçlı olmayanlar) oldu. Buna karşılık, aylık en az artış gösteren alt gruplar ise yüzde 0.16 ile tohum ve dikim materyali, yüzde 0.26 ile veteriner harcamaları ve yüzde 0.59 ile tarımsal ilaçlar oldu.

Bu şartlarda üretim zor

Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak tarımsal girdi fiyatları son yıllarda yükselme eğiliminde, fakat açıklanan son veri Tarım-GFE'de yeni zirveye denk geliyor. Çiftçilerin tarımsal üretim süreçlerinde maliyetlerini gösteren Tarım-GFE endeksi, bir yandan gıda fiyatlarını etkilerken bir yandan da çiftçi gelirinin oluşmasında da etkili olarak tarım faaliyetlerinin ne kadar sürdürülebilir olduğunu ortaya koyuyor. Bu bağlamda tarımsal girdi fiyatlarının rekor seviyede artması önümüzdeki dönemde genel enflasyonun da tetikleneceğini gösteriyor. Aynı zamanda yeterli kazanç elde edemediği, hatta zarar ettiği için üretimden vazgeçen çiftçi sayısının da artacağını ortaya koyuyor. Zira TÜİK'in açıkladığı verilerdeki rakamlar Türkiye'de tarımsal üretimin ne kadar zorlaştığını ve çiftçilerin maliyetler altında ezildiğini gösteriyor. Ancak üreticiler gerçek maliyetlerinin TÜİK'in verilerinde açıkladığından kat kat fazla olduğunu söylüyor. Gübredeki fiyat artışı yıllık bazda TÜİK'e göre yüzde 52.86 oldu. Üreticilere göre ise gübre fiyatlarındaki artış açıklananın iki katı.