Meyveli Köyü Camii: Fındıklı’nın tarihi ve mimari mirası

Rize'nin Fındıklı ilçesine bağlı Meyveli Köyü'nün Orta Mahallesi'nde yer alan Meyveli Köyü Camii, bölgenin tarihi ve kültürel dokusunu yansıtan önemli bir yapı olarak dikkat çekiyor.

19. yüzyılda inşa edilen bu ahşap cami, sade ama etkileyici mimarisiyle Karadeniz'in geleneksel ahşap işçiliğinin en güzel örneklerinden birini sunuyor.

Tarihi ve Yapımı

Meyveli Köyü Camii, minber giriş kapısı üzerindeki kitabeye göre Hicri 1288 (Miladi 1871-1872) yılında Mustafa Bin Alişan tarafından inşa ettirilmiştir. Kitabede, "La ilahe illallah Muhammedün Resulullah Şefi'ül-halkı Fil-mahşer / Sahibü'l-hayrat ve'l-hasenet ve rağibu'l-cenneti ve'd-derecat sene 1288 / Mustafa Bin Alişan ve validesi ruhları için fatiha" yazısı yer alıyor.

Bu kitabe, caminin hem banisi hem de yapım amacı hakkında bilgi verirken, Mustafa Bin Alişan'ın annesinin ruhu için yaptırdığı hayır eseri olduğunu gösteriyor.
Cami, 19. yüzyıl Osmanlı mimarisinin sade ama işlevsel örneklerinden biri olarak, yerel halkın ibadet ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmıştır. Karadeniz Bölgesi'nin zorlu coğrafi koşullarına uyum sağlayan ahşap yapı geleneği, bu caminin inşasında da belirleyici olmuştur.

Mimari Özellikler

Meyveli Köyü Camii, Karadeniz Bölgesi'nin tipik ahşap mimari özelliklerini yansıtan iki katlı bir yapıdır. Mimari özelliklerini detaylı bir şekilde inceleyelim:

Plan ve Yapı: Cami, kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen planlı olarak inşa edilmiştir. Zemin katı, kaba yonu taş sıralarıyla oluşturulmuş sağlam bir temel üzerine oturur. Üst yapı ise tamamen ahşap malzemeden yapılmıştır. Köşelerde "boğaz geçme" tekniği, ana yapıda ise "çantı" tekniği kullanılarak ahşap işçiliğinin incelikleri sergilenmiştir.

Kat Düzeni: Cami, zemin ve harim katı olmak üzere iki katlıdır. Zemin kat, genellikle sosyal toplanmalar veya ek ibadet alanları için kullanılırken, harim katı ana ibadet mekânı olarak hizmet verir. Bu iki katlı düzen, Karadeniz'deki ahşap camilerde sıkça görülen bir özelliktir.

Cephe ve Pencereler: Caminin kuzey cephesi hariç tüm cepheleri, iki sıra ve iki katlı pencere düzenine sahiptir. Üst kat pencereleri giyotin tarzında tasarlanmışken, alt kat pencereleri ahşap korkuluklu ve içten sürtme kapaklıdır. Bu pencereler, hem estetik hem de işlevsel bir rol oynayarak caminin iç mekânını doğal ışıkla aydınlatır.

Çatı ve Minare: Cami, kırma çatı ile örtülmüştür ve dikkat çekici bir şekilde minaresizdir. Minarenin olmaması, caminin sade ve mütevazı karakterini vurgularken, Karadeniz'deki bazı yerel camilerde görülen bir özelliktir.

Ahşap İşçiliği: Meyveli Köyü Camii, ahşap oymacılık sanatının sade ama zarif örneklerini barındırır. İç mekânda ahşap işçiliğinin incelikleri, özellikle minber ve diğer dekoratif unsurlarda kendini gösterir. Bu, Karadeniz Bölgesi'nin ahşap cami geleneğinin bir yansımasıdır.

Kültürel ve Tarihi Önemi

Meyveli Köyü Camii, Fındıklı'nın zengin tarihi ve kültürel mirasının bir parçasıdır. Bölgedeki dolma taşlı konaklar, kemer köprüler ve ahşap camiler, Fındıklı'nın kent kimliğini oluşturan temel unsurlardır. Caminin ahşap mimarisi, Karadeniz'in zorlu iklim koşullarına uyum sağlayan yerel yapı tekniklerini yansıtırken, aynı zamanda estetik bir zarafet sunar.
Cami, Kültür Envanteri tarafından tescillenmiş bir kültür varlığı olarak korunmaktadır (KE No: 13936). Bu, yapının gelecek nesillere aktarılması için önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.

Bugünkü Durumu ve Turizm Potansiyeli

Meyveli Köyü Camii, hem yerel halkın ibadet mekânı olarak hem de kültürel mirasın bir parçası olarak önemini korumaktadır. Fındıklı'nın turizm potansiyelini artıran tarihi yapılar arasında yer alan cami, özellikle ahşap mimariye ilgi duyan ziyaretçiler için cazip bir durak olabilir. Bölgedeki diğer tarihi yapılar, örneğin Çağlayan Köyü'ndeki Taşköprü ve dolma taşlı konaklarla birlikte, Meyveli Köyü Camii Fındıklı'nın kültürel zenginliğini gözler önüne seriyor.