O dengeyi iyi kurmamız lazım

Havf (korku) ve reca (ümit), hepimizin her an hissetmemiz gereken iki önemli kavramdır. 

Kulluğumuzun sağlıklı bir şekilde yürüyebilmesi için, havf ve recanın tek taraflı olmaması, birbirine eşit ve dengeli olması gerekir. 

Recanın (ümidin) hâkim olduğu kimse, "nasıl olsa affedileceğim" inancıyla ibadetleri terk edebilir. 

Havfın (korkunun) hâkim olduğu kimse ise "yok, beni affetmez, affedilmem" endişesi ile hayatın dengesini bozabilir, farklı arayışlara girebilir. Hatta sağlık sorunları ile bile karşılaşabilir.

Büyükler havf (korku) ve recayı (umut) kuşun iki kanadına benzetmişlerdir. Kanatları eşit olmayan kuşun doğru istikamette uçması mümkün olmadığı gibi, havf ve recası dengesiz olan kişinin de kulluğunu doğru istikamette yürütmesi zordur. En iyisini Allah (c.c) bilir.

İmam Cafer (a.s) Hazretleri bu konuda şöyle buyurur;

"Mümin daima iki korku arasındadır. Birisi, işlediği günah hakkında Allah'ın kendisine nasıl muamele edeceğini bilmemesinden dolayı, diğeri ise ömrünün sonlarına doğru yapacağı amellerin kendisini felaketlere sürükleyip, sürüklemeyeceğini bilmemesinden dolayı duyduğu korkudur. Mümin iki korku içinde sabahlar. İşte bu korku onu kurtuluşa götürecektir."

İmam'a, "Bazıları günah işleyip, biz Allah'ın rahmetinden ümitliyiz, derler. Ölene kadar da işleri budur, dediler"

Şöyle buyurdu; "Bunlar arzularla avunan kimselerdir. Yalan söylüyorlar. Ümitleri yoktur. Çünkü bir şeye ümit eden, onu talep eder. Bir şeyden korkanda ondan kaçar." (Prof. Dr. Haydar Baş İmam Cafer eseri sh:486)

Prof. Dr. Haydar Baş Hocam, gazetemizde 20 yıl önce 'Korku ve ümit dengesinde insan' başlıklı yazısında şöyle diyordu;

"Yaradılışı itibariyle günah işleme eğiliminde olan insan, Cenab-ı Hakk'ın, azamet ve celalinden korkarak, diğer yandan da rahmet ve merhametini ümit ederek tövbe ve ibadete devam etmek durumundadır. Korku ve ümit, kulun kalbinde dengede olmalıdır. Resul-i Ekrem:

"Müminin kalbinde korku ve ümit toplandığı müddetçe Allah-ü Teâlâ o kuluna umduğunu verir ve onu korktuğundan emin kılar" buyurmuştur (Tirmîzî).

Günahı ne kadar çok olursa olsun insan, Allah'ın rahmetinden ümidini kesmemelidir.

"De ki: 'Ey kendilerinin aleyhinde günahta haddi aşanlar, Allah'ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Çünkü Allah bütün günahları bağışlar. Şüphesiz O, çok bağışlayıcı, çok esirgeyicidir" (Zümer: 53).

Şüphesiz Allah'ın rahmeti ve merhameti çok geniştir. Bir kudsi hadiste Allah-ü Teâlâ "Rahmetim, gazabımı geçti" buyurmaktadır (Buharî-Müslîm).

Cenab-ı Hakk'ın rahmetinden ümidi kesmemek ve Allah'a karşı her zaman hüsn-i zan sahibi olmak esastır. Ancak bu rahmete ve merhamete güvenerek günah ve isyana devam etmek de büyük bir hatadır. Burada hassas bir denge söz konusudur. Kul rahmetin sonsuzluğunu ümid ettiği kadar, Allah'ın celâl ve azametini de hatırından bir an olsun çıkarmamalı, Cenab-ı Hakk'ın emir ve yasaklarına riayet etme hususunda dikkatle hareket etmelidir.

"Hidayet ve rahmet o kimselere mahsustur ki, onlar Rablerinden korkarlar" (A'raf: 154).

Allah'ın rahmet ve hidayeti de ancak O'ndan korkan takva sahiplerine yöneliktir. Zira "Allah katında en üstün olan, O'ndan en çok korkandır" (Hucurat: 13).

İnsan, rahmeti ümid etmeli, ancak azabı da unutmamalı. Bu şekilde korku ve ümit arasında bir denge kurarak kulluğa devam etmelidir. Bu hale işaretle Cenab-ı Hakk "Umarak ve korkarak bize ibadet ederler" (Enbiya: 90). Yine bu manada;

"Korku ve ümitle Rablerine ibadet ederler" (Secde: 16) buyurmuştur.

Kul Allah'a yaklaştıkça muhabbeti o nispette artar.

Allah'tan en fazla korkanlar, O'na en yakın olan, O'nu en iyi bilenlerdir. Peygamberimiz bu hakikati işaret ederek "Ben Allah'tan en çok korkanınızım" (Buharî-Müslîm) buyurmuştur. Bu hususta "Allah'tan, kullar içinde en çok alimler korkar" (Fatır: 28) İlahi beyanı da mevcuttur.

Netice olarak deriz ki;

Havf ve Reca (korku ve ümid) dengesine riayet ederek kulluğa ve ibadete devam etmek ebedi alemdeki kurtuluş ve saadetimiz için şarttır." (28 Kasım 2001)