Orkinos kotasında zafer Türkiye'nin oldu

SELİM AYANOĞLU/İSTANBUL

Türk su ürünleri sektörünün heyecanla beklediği ve gelecek üç yıl için Akdeniz'de Orkinos avlanma haklarının belirlendiği ICCAT (Uluslararası Atlantik Orkinoslarını Koruma Komisyonu) 25. Olağan Toplantısı Fas'ın Marakeş şehrinde gerçekleşti. Uzun bir süredir denizlerin en değerli ürünü orkinosta haksız kota dağılımı olmasından yakınan sektör temsilcileri, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın desteği ile üç gün süren müzakerelerin ardından yüzde 40 kota artışı almayı başardı. Özellikle Japonya pazarının tercih ettiği mavi yüzgeçli orkinos türünün yüksek ekonomik değere sahip olması pazardaki rekabeti kızıştırıyor.

Bu durumun doğal popülasyon üzerindeki av baskısını artırdığı ve doğal sayıların azalmasına sebep olduğu gerekçesiyle ilgili düzenleyici kuruluş olan ICCAT, popülasyon durumuna göre her üç yılda bir ülke kotalarını belirliyor. Ancak Türk su ürünleri sektörü temsilcileri uzun bir süredir kotaların adil paylaşılmadığını ve Türk balıkçıların bu dağılımda haksızlığa uğradığını belirterek ICCAT nezdinde mücadele veriyor. Kotaların yüzde 59'u AB ülkeleri arasında paylaşılırken, Fas yüzde 9.48, Tunus yüzde 7.8, Libya yüzde 6.9 pay alıyor. Akdeniz'e en uzun kıyılara sahip olmasına karşın Türkiye kotada sadece yüzde 4.15 pay alıyordu. Kota paylaşımının ekonomik değil siyasi bir yapıya büründüğüne dikkat çeken sektör temsilcileri son olarak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı ve Dış İşleri Bakanlığını kendilerine destek vermeye çağırmışlardı.

Türkiye'nin 2018 kotası bin 414 ton oldu

Türk heyeti, Marakeş'te gerçekleştirilen ICCAT toplantısında kotaların artırılması için büyük çaba gösterdi. Üç gün sonunda 2017 yılında 22 bin 695 ton olan Akdeniz'de toplam Orkinos avlanma kotası, 2018 için 28 bin tona, 2019 yılı için 32 bin ve 2020 yılı için de 36 bin tona yükseltildi. Toplantıda ülkelerin aldığı pay oranları değişmezken, Türkiye'nin payı yoğun müzakereler sonucunda yüzde 40'a çıkarıldı. Buna göre 2017 yılında 1010.43 ton olan Türkiye'nin avlanma kotası 2018 yılı için bin 414 oldu. Türkiye'ye 2019 yılında bin 824 ton, 2020 yılında ise 2 bin 240 ton kota verildi.

Tüm katılımcı ülkeler için 2018 kotaları resmiyet kazandı. Ancak bazı AB ülkelerinin ileriye yönelik genel dağılıma karşı çıkması üzerine 2019 ve 2020 kotalarının kesinleşmesi, 5-7 Mart 2018 tarihleri arasında Madrid'de yapılacak ara oturuma bırakıldı. Rakip ülkelerin burada Türkiye'ye tanınan hakkın düşürülmesine çalışacaklarını kaydeden sektör temsilcileri, Türkiye olarak hem 2019, hem de 2020 için tanınan rakamlardan kesinlikle geri adım atmayacaklarını söylediler. 

İhracat hedefi 130 milyon dolar

Tüm engellemelere rağmen 2016 yılında 55 milyon dolarlık ihracat rakamına ulaşan Türk balıkçılık sektörü henüz 2017 yılının 10 ayında 48 milyon doları yakaladı. Yılsonuna kadar orkinos ihracatının 70-80 milyon dolara ulaşabileceği öngörülüyor. 2018 yılında kotanın artmasıyla birlikte 100 milyon dolar olan hedefin rahatlıkla 130 milyon doları aşacağı ileri sürülüyor.