Paslanmazda gümrük vergisi isyan ettiriyor

Türkiye'de yeterli kapasitenin olmadığı ve ana girdisi de büyük oranda ithal olan paslanmaz çelik ürünlerde artan vergi oranları ve son olarak Çin, Endonezya ve Tayvan menşeli paslanmaz çelik ürünlerine yönelik yüzde 20 vergi talebi, artan maliyetler karşısında zor durumda olan paslanmaz çelik kullanan sektörlerde endişeye yol açıyor.

Paslanmaz çelikteki anti-damping soruşturma başvurusunun, başvuru sahibi Güney Kore ortaklı Posco Assan tarafından teamüllere uygun olmayacak şekilde e-posta yoluyla ilgili taraflara duyurulması, mevcut küresel ekonomik koşullar nedeniyle zaten ciddi şekilde sıkıntı içinde bulunan sektörler için beklenmedik bir şok etkisi oluşturdu. Paslanmaz çelik kullanan sektörler dün İstanbul'da bir araya gelerek, ortak basın toplantısı düzenledi. Ev ve Mutfak Eşyaları Federasyonu (EVFED)  Yönetim Kurulu Başkanı Güçlü Kaplangı, Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Yönetim Kurulu Başkanı Talha Özger, Paslanmaz Çelik Derneği (PASDER) Yönetim Kurulu Başkanı Ercüment Sarıtaş, Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TUSİD) Yönetim Kurulu Başkanı Bekir Topuz, TÜRKBESD Genel Sekreteri Ayşe Keskinkılıç, TOBB Züccaciye Komitesi Başkanı Murat Kolbaşı'nın da katıldığı toplantıda sorunlar ve hükümetten beklentiler masaya yatırıldı.

Posco Assan da ithalatçı

Türkiye, yıllık 650 bin tona ulaşan paslanmaz çelik ihtiyacını tümüyle ithal ediyor. PASDER Yönetim Kurulu Başkanı Ercüment Sarıtaş, paslanmaz çelik üretiminin 5 aşamalı işlem olduğuna işaret ederek, "Posco Assan 4. aşamada işlem yapmaya başlıyor. Bu menşei kazandıran bir işlem midir, tartışmalı! Bazı ülkeler bunu fason üretim olarak değerlendiriliyor. Bu firmanın ek gümrük vergisiyle korunması haksız rekabete yol açıyor" dedi. Sarıtaş, paslanmaz çelikte standartlar olduğuna işaret ederek, "Posco Assan kalitesiz ham madde ithal edildiğini savunuyor. Bu beyana şaşırmamak mümkün değil. Paslanmaz çelikte Avrupa, ABD, Japonya, Çin standartları var. Haddeleme, ambalajlama, nakliyede bir hata ham maddeyi ikinci sınıf yapar. Kimyasal kompozisyonda farklılık yoktur. İkinci sınıf madde kullanımı yüzde 1'den düşüktür. Standartlara uymayan çelik fabrikaya giremez" şeklinde konuştu.

Yüzlerce fabrika kapanır kepenk

TUSİD Başkanı Topuz ise paslanmaz çelik ürünlerine uygulanan ek gümrük vergisi nedeniyle TUSİD'in yıllık ihracat kaybının 1 milyar dolar olduğuna işaret ederek, şunları söyledi: "Paslanmaz çelik kullanan sektörler yılda 20 milyar dolarlık ihracata imza atıyor. Vergi nedeniyle ihracat kaybı 3-3.5 milyar dolar… Bu durum iç piyasada da enflasyonu yükseltiyor. Öte yandan anti-damping bizim sonumuz olur. Sektörde 500 bin kişi işini kaybeder. Biz fabrikaları kapatırız. Öte yandan Posco Assan zarar ettiğini savunuyor. Nasıl zarar ediyor, anlamıyoruz! Sanırım Güney Kore'deki Posco firması, Türkiye'deki firmaya yüksek faturalı ürün satıyor. Posco Assan fabrikayı kapatacağını söylüyor. Tesise talibiz ve biz o fabrikayı çalıştırabiliriz. Çin'den, Endonezya'dan ürün getirtip inceltebiliriz. Fiyatlarımızı yüzde 10 aşağı çekebilirsek, ihracatımız yüzde 50 artar. Zira sektörde kârlılık yüzde 3-5 arasında. Posco Assan yüzde 10 katma değer ilave ediyor. Öte yandan Posco Assan'ın yanı sıra başka bir haddeleme (paslanmaz çeliği inceltme) firmasının anti-damping talebi yok." Murat Kolbaşı da dünyanın en büyük 3. çelik tencere fabrikasının Kahramanmaraş'ta bulunduğuna işaret ederek, "Sektör Çin'den sonra dünyada ikinci sırada" bilgisini verdi.

'Son dönemlerimizi yaşıyoruz'

EVSİD Başkanı Özger ise dünyada bitmiş ürünü pazarlamaktan daha zor bir şey olmadığına işaret ederek, "Daralmalardan kaynaklı ihracatımız düşüyor. Anti-damping soruşturması sonlandırılmalı ve gümrük vergisi sıfırlanmalı. Bu sorun çözülürse, sektörlerimiz yoluna devam eder. Bir milyonun üstünde istihdam sağlayan sektörlerimizde 45 bin firma bulunuyor. Artık bıçak kemiğe dayandı" dedi.

Bildiride neler var?

Öte yandan paslanmaz çelik sektörü temsilcileri ortak bildiri yayımladı. Bildirinin ana hatları şöyle:
* Mevcut gümrük vergisinin yükseltilmesiyle birlikte ürünlerinde paslanmaz çelik kullanan binlerce imalatçı, sanayici ve ihracatçı zarar görecek.
* Posco Assan yaklaşık 400 kişilik istihdam sağlıyor. Buna karşın bu süreçten olumsuz etkilenen 42 bin 49 firmada 829 bin 433 kişilik istihdam sağlanıyor.
* Vergiler artarsa paslanmaz çelikten mamul yapan sanayi kuruluşlarının ham madde maliyetlerinin artacak olmasından dolayı istihdam ve ciro kaybının yanı sıra ihracat pazarlarında rekabet güçleri azalacak.

Aslında devletin de pek bir geliri yok!

Soğuk haddelenmiş̧ paslanmaz çelik ürünlerinde gümrük vergisi oranı 30 Ekim 2013 tarihinde yüzde 2'den yüzde 8'e, 31 Aralık 2015 tarihinde yüzde 8'den yüzde 10'a, 31 Aralık 2019 tarihinde yüzde 10'dan yüzde 12'ye yükseltilmişti. Ayrıca pandemi döneminde 18 Nisan 2020 ile 31 Aralık 2020 tarihleri arasında bu oran yüzde 12'den yüzde 17'ye çıkarılmıştı, 31 Aralık 2021 tarihi itibarı ile ise yüzde 12'den yüzde 8'e düşürülmüştü. Ancak 31 Aralık 2023 tarihinde söz konusu paslanmaz çelik ürünleri için gümrük vergisi oranı yeniden yüzde 8'den yüzde 12'ye yükseltildi. Bu gelişme, beyaz eşyadan otomotive, mutfak eşyalarından medikale paslanmaz çelik kullanan birçok sektörde maliyet artışı yarattığı için tepkiyle karşılanmıştı. Yeni Mesaj'a konuşan sektör temsilcileri, paslanmaz çelik ürünlerinde fiyatın 2 bin 500-10 bin dolar/ton arasında değiştiğini aktardı. Devletin sektörden elde ettiği yıllık gümrük vergisi tutarı ise 80-100 milyon dolar arasında. Hükümet paslanmaz çelik kullanan sektörlerin çığlığını şimdilik görmezden geliyor.