Prof. Dr. Haydar Baş'ın kaleminden Peygamberimiz

Allah Resulü, her işi yerinde yapardı. Af uygun olmazsa affetmez; merhamet yerinde sayılmazsa merhamet etmezdi. Resulullah'ın tasarruf ve davranışı, bütün insanların ahlakı için bir ölçüdür. O'nun tasarruf ve davranışı ile ahlakın sınırı çizilir.
Bunun kaynağında ise Resulullah'ın bizzat Cenab-ı Hak tarafından terbiye edilip her anında O'nun la beraber olması yatmaktadır. Yani O'nun ahlakının kaynağı Cenab-ı Hak idi. 
Bütün davranışlarının bir ölçü oluşu da, her hâl ve tavrının Huzurullah'ta meydana gelmesinden ötürüdür. Her an Allah'ın huzurunda ve her an O'nun tecellilerine muhatap olan Hz. Resulûllah (s.a.v.) bu ihsan şuurunun neticesi olarak, her davranışıyla örnek olmuştur. Bu noktada, bazı misallerle Resulûllah'ın ölçülerini ortaya koymakta fayda olacağı kanaatindeyiz:
Merhamet: 
Ahlak ilmiyle uğraşanlar, merhametin sınırları noktasında asırlardır tenakuza düşmüşlerdir. Ya hudutsuz merhamet bir maraza dönüşmüştür yahut da merhametsizlikle mahlûkata zulüm yapmışlardır.
Halbuki Resulûllah Efendimiz, engin bir merhametle, Allah yarattığı için her mahlûkata saygı duymuş; incitmekten çekinmiş fakat diğer varlıkların fıtratlarına uygun olarak yaşamasına mâni olduğunu gördüğü her şeyi de yok etmekten çekinmemiştir. 
Mesela; çekirgeye merhamet beslenir fakat ekinlere zarar veriyorsa devreye onunla mücadele etmek girer ki, bu suretle çekirgenin öldürülmesi gerekir. O çekirgeyi öldürmek, kalpteki merhameti ortadan kaldırmaz. Hatta yüzlerce insanı besleyecek nimete mâni olarak zarar verdiği için onu öldürmek daha geniş çaplı bir merhamet örneğini oluşturacaktır. 
Beşerî hukuk sistemlerinde, önce suça giden yollar açık tutulur; sonra da suça düşenlere ceza verilir. Bu ise zulümdür. Bazı insanseverler (!) de, bu insanların affedilmesi için seferber olurlar ki, bu da keşmekeşliğe yol açar. 
Resulullah Efendimiz de suç işleyene acır, merhamet eder, fakat bunu yaparken önce toplumu ıslah etme mücadelesini verirdi. İnsanları ıslah eder, suça giden bütün yolları da tıkardı. İşte bundan sonra da ıslah edilen böyle bir toplumda yaşadığı hâlde toplumun geneline tecavüz mahiyetinde suç işleyen bir insana, toplumun helakine müsaade etmeyeceği için en uygun karşılığı verirdi. 
Bu hem aynı suçu daha fazla işlenmesine mâni olmakla o insan için rahmettir; hem de hayatlarına kastettiği insanlar için rahmettir. Nitekim Hz. Mevlana, "Taarruz eden bir kâfirin ölümü kendisi için rahmet; öldüren için merhamettir" buyurarak bu hakikati ifade etmişlerdir.
Yine bu sadetten olmak üzere, nefsine karşı işlenen suçu affeden Peygamber Efendimiz; cemiyete karşı işlenmiş suçları İslam'ın manasına karşı işlenmiş bir suç saydığı için asla affetmemiştir. 
Kendisine zehir yediren bir Yahudi kadını affeden Resulûllah Efendimiz (s.a.v.); hırsızlık yapan bir kadının, soylu olduğu için affedilmemesini isteyenlere karşı celâllenerek: "Bu işi yapan, kızım Fatıma da olsa elini keserim" buyurarak topluma ve onun zımnında İslam'a yapılan bir cürümü asla affetmeyeceğini göstermiştir? 
Yerine göre kızardı da
Şefkat ve merhameti her şeyi kapsayan Allah Resulü; devamlı tebessüm eden bir insan değildi. Kızması gereken yerde kızar, susması gereken yerde susar, üzülmesi gerek yerde üzülürdü. Bütün bunları nefsinden değil, her an Allah ile olmanın şuuruyla yaptığından, değişik her haliyle de insanları irşat ederdi.
Bir gün hücresini (evini) gözetleyen birisini görerek hiddetle dışarı çıkmış; ashabına: "O evimi seyredeni yakalasaydım gözlerini oyacaktım" buyurmuşlardır. Resulûllah Efendimiz bu tavrıyla namus meselesinin ehemmiyetini öğretmişlerdir.
Diğer taraftan; bir gün, kendisine bir genç gelerek zina yapmayı istediğini söylediğinde ashaptan bazıları gencin üzerine yürüdüler. Resulûllah ise onlara durmalarını işaret ederek genci yanına aldı ve büyük bir sevecenlikle; 
"Senin annenle zina yapılmasına razı olur musun?" dedi. Genç, "Nasıl olur ya Resulullah!" dedi. Resulûllah, "İşte senin zina yapmak istediğin kimse de birisinin annesidir" dedi ve devam etti: "Kız kardeşinle zina yapılmasını ister misin?" Genç, "Nasıl isterim ya Resulullah!" deyince Allah'ın Resulü, "İşte zina yapacağın kişi de mutlaka birinin kardeşidir" buyurdu. 
Bu şekilde halası, teyzesi için de aynı soruyu yöneltip aynı cevabı aldı. Genç, hatasını anlamıştı. Huzurla Resulûllah'ın yanından ayrılırken, Peygamber Efendimiz de, kendisini iffetli kılması yolunda Allah'a dua etmişlerdi. Rivayetlere göre bu genç, Medine'nin iffet ve hayâ yönünden en üstün genci olmuştur. Dikkat edilirse, Resulûllah'ın tavrı farklıdır, fakat öğrettiği şeyde elde ettiği netice aynıdır?" (Haftaya devam edeceğiz) Kaynak; Prof. Dr. Haydar Baş, Rahmet'el Lil Alemin 1. Cilt)