Rusya-Azerbaycan arasında gerilim tırmanıyor

Azerbaycan, Ziyaddin ve Hüseyin Safarov adlı iki vatandaşının ölümünden sorumlu olanların cezalandırılmasını talep etti. 2 Temmuz'da Bakü'deki Rus Büyükelçisi çağrılarak Rus polisinin 'yasadışı faaliyetleri' protesto edildi ve Moskova ikili ilişkilerin altını oymakla suçlandı. Rusya da adını açıklamadığı 'belirli güçlerin' iki ülke arasındaki ilişkileri yıkmaya çalıştığını belirtti ve Bakü'ye ilişkileri tamir etme çağrısında bulundu. Gerilim, Yekaterinburg kentinde iki Azerbaycanlı erkek kardeşin, bir cinayet soruşturması kapsamında polis tarafından gözaltına alındıktan sonra ölmesiyle başladı. Rus makamları kardeşlerden birinin kalp krizinden öldüğünü söylerken, diğerinin nasıl hayatını kaybettiğini açıklamadı. Azerbaycan ise kardeşlerin işkence gördüğünü ve dövülerek öldürüldüklerini savunuyor. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Rus Büyükelçi ile görüşmede "Rus tarafının yaptığı açıklamanın kurbanların bedenlerindeki net ağır şiddet işaretleriyle ve adli tıp raporlarıyla çeliştiği vurgulandı" denildi. Azerbaycan ayrıca bu hafta devlet medyası adına çalışan ve Rus istihbaratı FSB'den oldukları öne sürülen Rus gazeteciyi sahtecilik, diğer 15 Rus vatandaşını da uyuşturucu kaçakçılığı ve siber suçlar şüphesiyle tutukladı.

Zaharova sert çıktı

Rus Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova ise "Moskova'nın yıllardır Azerbaycan'la karşılıklı saygıya dayalı bir ilişki geliştirdiğini, fakat bilinmeyen aktörlerin durumu kendi çıkarları için kullandığını" savundu. Zaharova "Dikkatli olsunlar da elleri yanmasın. Bizim için, iki halk için dostane ilişkiler aşırı derecede önemli. Bunu bozmaya çalışanlarsa, ne yaptıklarını yeniden düşünmeli" diye konuştu. Ancak, Bakü'nün vatandaşlarının ölümüne gösterdiği sert tepkinin, bölgenin jeopolitiğinde büyük bir değişimin sonucu olduğu belirtiliyor. Sadece birkaç yıl önce, bu tür olayların iki ülke ilişkilerinde böyle bir etkisi olmazdı. Uzmanlara göre Azerbaycan Moskova'nın Güney Kafkaslar'daki hakim gücüne meydan okuyan bölgesel bir güce dönüşüyor. Azerbaycan-Rusya ilişkileri geçen yıl 38 kişinin öldüğü bir Azerbaycan yolcu uçağının düşmesinden bu yana gergindi. Bakü, uçağın yanlışlıkla bir Rus hava savunma sistemi tarafından düşürüldüğünü vurguluyor. Azerbaycan lideri İlham Aliyev Rusya'dan suçu kabul etmesini ve kapsamlı bir soruşturma yapılmasını istedi. Putin özür diledi fakat bu yeterli görülmedi. Bakü, ayrıca Rus Evi adlı oluşumu casusluk suçlamasıyla kapattı ve Rus devlet kanalı Sputnik'in kapatılmasını talep etti. Fakat Sputnik çalışmalarına devam etti. 30 Temmuz'da polis Sputnik ofisinde arama yapıp iki çalışanı FSB ajanları oldukları gerekçesiyle gözaltına aldı. Bakü ofisinin müdürü Igor Kartavik ve çalışanlardan Yevgeni Belousov da maskeli güvenlik güçlerince gözaltına alındı. Yekaterinburg kentinde yaşanan olayların benzeri daha önce de yaşanmış ama böyle bir tepki almamıştı.

Eskiden mesele bu kadar büyümezdi

2021'de 19 yaşındaki Vekil Abdullayev, Novosibirsk bölgesinde vurularak öldürülmüştü. Azerbaycan bölgenin en büyük ekonomisi, nüfusu da Ermenistan ve Gürcistan'ın toplamından fazla. Bakü aynı zamanda Ermenistan'ı ezerek askeri üstünlüğünü de kanıtladı. Rusya'nın daha sonra Ukrayna'yı 2022'de işgal etmesi Güney Kafkasya'daki pozisyonunu zayıflattı. İşgalden birkaç gün önce Putin ve Aliyev bir müttefik işbirliği anlaşması imzalamıştı. İki ülke gerçek anlamda hiç müttefik olmadı. Azerbaycan, Rusya'nın Ukrayna'da aldığı bölgeleri 'işgal altında' diye tanımlıyor ve Kiev'e insani yardım gönderiyor. Moskova, sert yaptırımlar altındayken kendisini dünyaya bağlayan projelere katılımı nedeniyle Bakü'ye hoşgörülü davranıyor. Azerbaycan'dan boru hatları geçerken, Rusya'ya Asya pazarlarına erişim imkanı veren Kuzey-Güney taşıma hattının bir kolu da Azerbaycan'dan geçiyor. HABER MERKEZİ


Aliyev'den Trump'a dikkat çeken mesaj

Öte yandan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, ABD Başkanı Donald Trump'a 4 Temmuz Bağımsızlık Günü dolayısıyla kutlama mesajı gönderdi. Aliyev, ABD'nin Azerbaycan'ın uzun yıllardır enerji alanındaki sadık ortağı olduğunu, bu işbirliğinin sağlam temellere dayandığını ve bugün de başarıyla sürdüğünü ifade etti. Mesajında, "İnanıyorum ki, kararlı siyasi irademiz ve ortak çabalarımız sayesinde dost ve müttefik ülkelerimiz arasındaki ilişkiler, halklarımızın çıkarlarına uygun olarak her yönüyle gelişmeye devam edecektir" ifadelerini kullanan Aliyev, ABD halkına barış ve refah, Trump'a ise sağlık, mutluluk ve başarı temennilerini iletti.