Savaş enerji ve gıda piyasalarını vurdu

Rusya'nın Ukrayna'ya askeri müdahalesi enerji ve gıda piyasalarında tedirginlik yarattı. Rusya'nın Avrupa'ya sevk ettiği petrol ve doğal gazda üzerinden geçen boru hatlarıyla kritik öneme sahip Ukrayna, başta buğday olmak üzere çelik tedarikinde de önemli bir rol oynuyor. Rusya, Avrupa'nın ithal ettiği doğal gazın yaklaşık üçte birini temin ederken, söz konusu sevkiyatların da yaklaşık yüzde 25'i Ukrayna üzerinden gönderiliyor. Yüzyıllardır önemli bir buğday üreticisi konumunda olan ve Avrupa'nın "ekmek sepeti" olarak bilinen Ukrayna da dünyanın büyük 5'inci buğday ihracatçısı olarak ön plana çıkıyor. Ukrayna'nın ihraç ettiği buğdayın neredeyse tamamı Karadeniz'deki limanlardan sevk ediliyor.

Ukrayna, 2019'da 3.1 milyar dolar buğday ihraç ederken, Mısır, yüzde 22.2 pay ve 685 milyon dolar ithalatla Ukrayna'nın da buğday ihracatında aslan payına sahip konumda bulunuyordu. Yılda yaklaşık 21 milyon ton çelik üreten Ukrayna, üretiminin yüzde 60'ını ise ağırlıklı olarak Avrupa olmak üzere ihraç ediyor. Ülkenin pik demir üretimi de 2021 itibarıyla 20 milyon ton düzeyinde gerçekleşmişti.

Ukrayna enerji güzergahında

Ukrayna'da Sovyetler Birliği döneminde inşa edilen, Kardeşlik ve Birlik adlı boru hatlarında yaşanabilecek aksaklıklar, sevk edilen Rus gazının hacimlerinde önemli düşüşlere neden olabilir. Bölgeden gelen haberlerin ardından Avrupa'da mart vadeli kontratlarda doğal gaz fiyatları yüzde 27 artış gösterdi. Rus enerji şirketi Gazprom, bugün yaptığı açıklamada, sözleşmeler doğrultusunda Ukrayna üzerinden doğal gaz sevkiyatına devam edildiğini duyurdu. Dünyanın en uzun petrol boru hattı olarak bilinen Dostluk da Ukrayna üzerinden Avrupa'ya giden önemli hatlardan birisi olarak ön plana çıkıyor. Günlük yaklaşık 100 bin varil petrol sevk edilen Dostluk boru hattı, ağırlıklı olarak Slovakya ve Çekya gibi Doğu Avrupa ülkelerine enerji sağlıyor. Artan jeopolitik gerilim petrol fiyatlarını da etkilerken, Brent petrolün varil fiyatı yüzde 3'ün üzerinde değer kazanarak 2014'ten bu yana ilk kez 103 doları gördü. Avrupalı çok sayıda şirketin de yatırımlarının bulunduğu Ukrayna'da demir ve çelik sektörünün de Rusya'nın saldırıları nedeniyle tehlikeye girebileceği belirtiliyor.