RECEP BAHAR - ANALİZ

Kredi derecelendirme kuruluşları bir ülkeye not verirken belirli verileri esas alırlar. Bu verilerin başında 'cari açık, dış ticaret açığı, enflasyon oranı, işsizlik, kamu borç stoku, özel sektörün dış borç stoku, bütçe açığı, vatandaşların borç stoku" gelmektedir.

Türkiye açısından en dikkate alınması gereken veri cari açık (döviz açığı) olarak öne çıkıyor. Ülkeye giren dövizle ülkeden çıkan döviz arasındaki farkı anlatan cari açık, Türkiye'nin 1959 yılından bu yana yaşadığı belli başlı 8 ekonomik krizin ana müsebbibi olarak kendini gösteriyor. Türkiye şu anda dünya genelinde en fazla cari açığı olan 2. ülke konumunda. Bu veride lider ülke ABD! Şubat 2012 sonu itibariyle 473.4 milyar dolar cari açığı olan ABD'yi Türkiye yine Şubat 2012 sonu itibariyle 75.3 milyar dolarla izliyor.

ABD, hesapsız bastığı dolarlarla bu açığını rahatça kapatabiliyor, ya Türkiye! Çin 197.6 milyar dolar, Japonya 101.1 milyar dolar, Almanya 205 milyar dolar, Rusya 110 milyar dolar cari fazla verirken; Avrupa Birliği'nin kriz içinde olan ülkelerinden Fransa 62 milyar dolar, İtalya 66.3 milyar dolar, İspanya 51.8 milyar dolar, Yunanistan 26.3 milyar dolar, Portekiz 14 milyar dolar "cari açık" verdi. Bu durum Türkiye'nin mevcut yapısıyla cari açık meselesini halletmedikçe tıpkı 2001'de olduğu gibi krizden kurtuluşunun imkansız olduğunu gözler önüne seriyor.

Dış ticaretimiz de dengesiz

Cari açık açısından dünya ikincisi olan Türkiye; dış ticaret açığı liginde de üst sıralarda yer  alıyor. Nisan ayında ihracatın düşmesi bu meselede kaygıları arttırıyor. Dünyada en fazla dış ticaret açığını (ihracat ile ithalat arasındaki fark) 746.4 milyar dolarla ABD verirken, bu ülkeyi 177.3 milyar dolarla Hindistan, 162.3 milyar dolarla İngiltere izliyor. Dördüncü sırada ise Mart 2012 sonu itibariyle 101.6 milyar dolarla Türkiye yer alıyor. Çin 158.7 milyar dolar, Almanya 226.9 milyar dolar, Rusya 207.1 milyar dolar, Suudi Arabistan 202.9 milyar dolar dış ticaret fazlası verirken; krizdeki AB ülkelerinin dış ticaret rakamlarının kötü seyretmesi dikkat çekiyor. Fransa 97 milyar dolar, Yunanistan 34.6 milyar dolar, İtalya 28.8 milyar dolar, İspanya 63.1 milyar dolar, Portekiz 20.1 milyar dolar son bir yılda dış ticaret açığı verdi.

Ya enflasyon, ya işsizlik!

Enflasyona gelince, Türkiye The Economist dergisinin dünya ekonomisinde şöyle ya da böyle bir yere sahip olduğu için dikkate aldığı 56 ülke içinde baştan 3. sırada yer alıyor! Bu alanda Türkiye Venezüella ile Vietnam geçiyor. 

Bütçe açığı açısından pek çok ülkeye nazaran durumu iyi olan Türkiye'nin işsizlik, kamu borç stoku, özel sektörün dış borç stoku, vatandaşların borç stoku gibi verilerde de vaziyeti parlak değil! Türkiye 56 ülke içinde en yüksek oranda faiz ödeyen ülkelerden biri olarak da dikkat çekiyor. Faiz oranlarında Yunanistan (yüzde 20.4), Pakistan (yüzde 13.3) Venezüella (yüzde 12.2) ve Vietnam (yüzde 10.7), Portekiz'in (yüzde 10.6) ardından yüzde 9.24 ile 6. sırada yer alıyor. ABD'nin ödediği faiz oranı ise yüzde 1.93, Japonya'nınki yüzde 0.89, Almanya'nınki ise yüzde 1.62!

TÜİK tarafından yüzde 10.2 olarak açıklanan resmi işsizlik oranı dikkate alındığında ise Türkiye 56 ülke arasında 14. sırada yer alıyor! Türkiye'de yüzde 22 olarak saptanan işsizlik verisi esas alındığında ise sadece İspanya (yüzde 24.1), Güney Afrika (yüzde 23.9) ve Yunanistan (yüzde 22.3) bizi geride bırakabiliyor!