Suriye düğümü: Türkiye-Rusya-ABD (l)

Suriye ve Ortadoğu, ABD ve Rusya için önemlidir. Ortadoğu'nun petrol ve doğalgazına bağımlı olan Avrupa Birliği ve Çin için de önemlidir. O nedenle Suriye'deki çatışmayı, bloklar arası çatışma olarak görmek gerekir. Ortadoğu'daki egemenlik yarışı, kalıcı bir çatışmayı barındırmaktadır. Suriye, tarihte olduğu gibi bugün de ve Anadolu'yla birlikte; Doğu-Batı arasındaki "altın köprü"dür. Amerikalılar bu nedenle, "Suriye'yi kontrol eden Ortadoğu'yu kontrol eder. Ortadoğu'yu kontrol eden Rusya'nın ve İpek Yolu üzerinden Çin'in anahtarını elinde tutar" diyor.(×) 
Suriye'de giderek artan gerilim düğümlenmiştir ve bu düğüm içinde yer alan; Türkiye-Rusya-ABD arasındaki ilişkilerde, yapısal karşıtlıklar vardır. Suriye sorununun, Türkiye yararına sağlam bir çözüme kavuşturulması için, ilişkilerde köklü dönüşümlere gitmek gerekmektedir. Bunun için, yani küresel iki büyük güç arasında siyaset yapmak için; yüksek bilinç, tutarlı çizgi, doğru ve kararlı tutum gerekir. Kamusal değerleri dağıtılmış, üretimden yoksun, borca batmış ve hepsinden önemlisi ulusal birliği zedelenmiş bir ülkede; önlemi alınmamış tepkisel değişimler, yalnızca yararsız değil aynı zamanda tehlikelidir.

ABD ve Ortadoğu
ABD, 1998'de saptadığı ve 21. yüzyılı kapsayan "Yeni Bir Yüzyıl İçin Amerikan Ulusal Stratejisinde", Ortadoğu'dan 2050 yılına dek vazgeçmeyeceğini açıklamıştır. Açıklama yönünde Büyük Ortadoğu Projesi'ni uygulamaya sokmuş ve bugüne getirmiştir. Ortadoğu'dan çekilmeyi aklından bile geçirmemekte, Rusya'nın bölgeye yerleşmesinden rahatsızlık duymaktadır.
Washington'un "nükleer füzyon ve elektrikle işleyen arabalar, petrolü tahtından indirene kadar stratejik önemini koruyacak" dediği Ortadoğu'ya, kesin olarak gereksinimi vardır. Bu nedenle, Ortadoğu'ya egemen olmak için her yolu deneyecek, şiddetin her türünü kullanacaktır.
İki büyük silahlı güç, Türkiye'nin de içinde olduğu Ortadoğu'da, çatışma olasılığı bulunan bir konumda karşı karşıya gelmiştir. Nükleer silahların tehlikeli gücü, tarafları görüşmelerle sağlanacak bir uzlaşmaya zorlamaktadır.

Rusya
Rusya, Avrupa'nın doğalgaz gereksinimini karşılayan ülkedir ve bu konuda rakipsizdir. Durumdan rahatsız olan Avrupa Birliği ve ABD, bu bağımlılığın sona erdirilmesi için yeni seçenekler peşindedir. Günümüz koşullarında bu seçenek, Basra Körfezi'yle Doğu Akdeniz'de bulunan ve dünyanın en zengin yatağı olduğu söylenen doğalgazın, Katar'a düşen kesimden Avrupa'ya taşınmasıdır. Bu tasarıma, şimdi İsrail'in çıkardığı Doğu Akdeniz doğalgazı da eklendi.
Doğu Akdeniz'deki doğalgazın, Avrupa'nın ve bölgenin yüz yıllık gereksinimini karşılayacak düzeyde olduğu söylenmektedir. Büyük güçler, bu bölgeye egemen olma ya da en azından denetleme savaşımı içindedir. Putin'in, "bizi üçüncü dünya savaşına zorluyorlar" sözü, çatışmanın şiddetini göstermektedir.

Suriye'ye neden saldırıldı
Suriye'yi kana bulayan çatışmalar süreci, 2009'da Katar'ın Şam'a, doğalgaz boru hattı inşa etme önerisiyle başladı. Öneriye göre, Katar gazı Rusya'nın inisiyatifi dışında; Suudi Arabistan, Ürdün ve Suriye'den geçip Türkiye'ye dek uzanacak buradan Avrupa'ya ulaştırılacaktı. Öneriyi Katar yapmıştı ama projenin gerçek sahipleri ABD ve AB'ydi.
Suriye, bu öneriyi kabul etmedi ve tam tersi bir tutumla, Rusya'nın içinde bulunduğu rakip bir projeye imtiyaz verdi. 2010'da 10 milyar dolarlık İran-Irak-Suriye "İslami Boru Hattı" tasarısını seçti. Aynı yıl Suriye'nin orta kesimlerinde bulunan doğalgaz, bu hatta bağlanacaktı. Anlaşma, 2011'de yapıldı ve o yıl Suriye kan gölüne döndü. Terör saldırıları sürerken, bu kez 2012'de İran'la bir memorandum imzalandı.(1)
Rusya ve İran'la girdiği ilişki, Batı'nın Beşar Esad'a karşı, gazetecilerin "boru hattı savaşları" adını taktığı terör saldırılarını başlatmasına neden oldu.
Bu gelişmeler, Türkiye'nin aşırı dostlukla başlattığı Suriye ilişkisini, aniden Esad üzerinden aşırı düşmanlığa dönüştürmesine neden oldu. AKP, Batı'dan buyruk almışçasına Şam yönetimine karşı tavır değiştirdi ve ABD yetiştirmesi muhalif gruplara yoğun destek verdi.

Suriye ve Rusya
Rusya, doğalgazda kurduğu tekelin kırılmasını önlemek, Doğu Akdeniz'de var olmak ve Suriye'den çıkmamak için her türlü çatışmayı göze almıştır. Bu amaçla ABD'nin yaptığı gibi, şimdilik çatışmalara dolaylı katılmakta, sürekli olarak işbirliği yapacağı yardımcı güç aramaktadır. Suriye onun en büyük bağlaşığıdır (müttefikidir) ama PYD'ye Moskova'da büro açtırması, İsrail'e karşı yumuşak tutumu, muhaliflerin bir bölümüyle ilişki kurmaya çalışması bu arayışın örnekleridir.
Suriye'de, amacına uygun düşen her türlü yönetim seçeneğine açık. Büyük devlet politikası bunu gerektiriyor. Çarlık Rusya'sının ve Batı sömürgeciliğinin, 19. yüzyıl Kürt politikasının yeniden gündeme gelmesinin nedeni budur.         (devam edecek)...
DİPNOTLAR
(×) "Suriye Üzerindeki Gizli Saçma Suudi-ABD Anlaşması: Petrol Doğalgaz Boru Hattı savaşı" medyadafakat.net
1 "Suriye; Nihai Boru Hatları Ülkesi Savaşı" www.evrensel.net