RECEP BAHAR / İSTANBUL
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Cem Negrin, bu yıl altıncısı düzenlenen İstanbul Moda Konferansı sırasında Yeni Mesaj’a Türk Hazırgiyim ve Tekstil sektörünü değerlendirdi. Söz konusu sektör ülkemizde en fazla çalışanın istihdam edildiği alan olarak öne çıkmasına rağmen son yıllarda gerek ihracatta, gerekse de iç piyasada ciddi sorunlar yaşıyor.
Uzakdoğu’dan iki kat pahalı satıyoruz
Tekstil ihracatında son 3 ayda yüzde 6 civarında bir yükseliş olduğuna işaret eden Negrin, şunları söyledi: “Türk tekstili, Uzakdoğu’nun da etkisi nedeniyle şu anda ucuza mal yapmayı bıraktı, ‘doğru moda malı, doğru kalitede’ müşteriye pahalı satmaya başladı. Böylece daha fazla katma değer sağlıyor ancak buna karşılık ciroyu o kadar fazla yükseltemiyor. Dolayısıyla cirolarda büyük artış yok... Uzakdoğu’dan aşağı yukarı iki misli mal satıyoruz. Daha kaliteli mal sattığımız için bu parayı ödüyorlar bize. Pahalıya mal satmaya çalışınca, satış hacmini büyütmek daha zor. Çözüm nerede? Çözüm maliyetleri düşürerek ucuza mal etmekten geçiyor. Hazırgiyim sektörü için ABD de çözüm olabilir.”
ABD’nin Türk hazırgiyim ürünlerine yüzde 15 - 30 arasında gümrük vergisi uyguladığını ifade eden Negrin, “Eğer Avrupa Birliği ile ABD ile Serbest Ticaret Anlaşması’na varırsa, bu sefer ABD’den Avrupa’ya vergi olmayacak. Eğer Türkiye bu işin dışında kalırsa işler kötü. O zaman imalatçılarımız eski Doğu Avrupa ülkelerinde fabrika açıp ABD’ye mal satmaya çalışacak. Eğer Türkiye bu işin içine girerse, o zaman teşvik sisteminin gözden geçirilmesi halinde Doğu ve Güneydoğunun büyük işler yapacağını düşünüyorum” dedi.
Teşvik sisteminde sorunlar var
Doğu ve Güneydoğuya yatırım açısından geçen yıl hayata geçirilen Yeni teşvik Sistemini değerlendiren TGSD Başkanı Cem Negrin, “Gayrimenkul yerine tekstilci neden bölgeye yatırım yapsın?” sorumuza şöyle cevap verdi: “Doğru soru bu. Tekstilci elindeki parayı bölgedeki fabrikaya mı yatırsın yoksa başka yere mi? Bana göre, orada Yeni Teşvik Sistemi’nin kuruluşunda bazı yanlışlar yapıldı. Bir kere bina dahil tüm yatırımların tekstilciler tarafından yapılması istendi. İstanbul’daki bir tekstilcinin orada yatırım yapmak için bina yapmasına sebep yok. Sonuçta bu büyük paraya gereksinim duyuyor. Şimdi o büyük yanlıştı, bu düzeltildi. Devlet yardımıyla kiralık yerler bulunabiliyor. İki mecburi ‘yeni makine’ şartı getirilmişti. İnsanlar yeni bir makine ile yeni bir yerde deneme yapmak yerine doğal olarak ellerindeki mevcut makinelerle bunu yapmak istiyorlar. Hâlâ daha bunun önünü açmadılar. Bir de fabrikayı açtığın günden itibaren devlet çalıştırdığın insanın vergisini ödemiyor. ‘Teşviki kapattıktan sonra ödüyor’ diye bir bilgi geldi bize. Eğer böyle bir şey varsa, bunlar bölgeye yatırımı zorlaştırır.”
Doğuya yatırımlar nasıl artar?
Tekstilcinin bölgeye yatırım konusunda kafasının berrak olmadığını hatırlatmamız üzerine Cem Negrin, “Buna şöyle bakmak lazım... Türkiye’nin etrafında ne var? Türk yatırımcılar nerede? Mısır’da, Bulgaristan’da, Gürcistan’da, Romanya’da ve de İstanbul’da... Türk yatırımcılarının o ülkelere gitmek yerine Türkiye’nin Doğusuna gitmeleri için oradaki şartlara yakın şartların olması lazım. Sonuçta bu bir oyun değil. Türk yatırımcı sadece ‘orası kalkınsın’ diye para kaybedeceği bir yere gitmez. Meseleye gidecek olan yatırımcılar açısından bakılması ve o şekilde üzerinde çalışılması gerekiyor. Bunların tesislerinin taşınması masraflı. Bölgeden pazarlara ulaştırmanın daha ucuz olması lazım. Bir sürü ekstra maliyeti olan şeyler var.”
