Termometreler yükseliyor

Meteoroloji verilerine göre Türkiye genelinde etkisini artıran sıcak hava dalgası, vatandaşları sağlık açısından zorlu bir döneme sokuyor. Özellikle günün en sıcak saatlerinde dışarıda uzun süre kalmak, başta güneş çarpması olmak üzere ciddi sağlık risklerine yol açabiliyor. Güneş çarpması, müdahale edilmediğinde organ yetmezliğine ve hatta ölüme kadar ilerleyebilen bir tablo oluşturuyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Nermin Huseyinzade, bu dönemde alınacak basit önlemlerin hayat kurtarıcı olabileceği konusunda uyarıyor.

Güneş çarpması nedir?

Güneş çarpması, vücudun aşırı sıcaklık karşısında ısı düzenleme mekanizmasının bozulmasıyla ortaya çıkar. Vücut ısısının 40°C'nin üzerine çıkmasıyla birlikte beyin ve diğer organ sistemleri zarar görmeye başlar. Sıcak ve nemli havalarda uzun süre güneşe maruz kalmak, yoğun fiziksel aktivite ya da yetersiz sıvı alımı bu durumu tetikleyebilir. Dr. Nermin Huseyinzade "Güneş çarpması sadece halsizlikle sınırlı değildir. Tedavi edilmediği takdirde ciddi nörolojik bozulmalara ve kalıcı sağlık sorunlarına yol açabilir" diyor.

Belirtileri nelerdir?
Güneş çarpması genellikle aniden gelişir ve bazı belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtilerin erken fark edilmesi ve ciddiye alınması, komplikasyonların önlenmesi açısından büyük önem taşır.

En sık görülen belirtiler şunlardır:

Yüksek ateş (39°C üzeri)
Şiddetli baş ağrısı ve bilinç bulanıklığı
Kuru ve sıcak cilt
Kas krampları
Bulantı ve kusma
Hızlı nabız ve solunum
Nöbet geçirme veya bayılma

Risk altındaki gruplar 

Her birey güneş çarpması riskiyle karşı karşıya olsa da bazı gruplar için tehlike daha büyüktür. Yaş, sağlık durumu ve günlük aktiviteler bu riski artırabilir.
Güneş çarpmasına karşı daha savunmasız olan gruplar:

Bebekler ve küçük çocuklar
65 yaş üstü bireyler
Kalp, tansiyon, şeker gibi kronik hastalıkları olanlar
Açık havada çalışanlar (tarım işçileri, inşaatçılar vb.)
Sporcular
Alkol ya da bazı ilaçları kullananlar

Nasıl korunabiliriz?

Güneş çarpmasından korunmak için alınabilecek basit önlemler, ciddi sağlık sorunlarını önlemenin en etkili yolu. Yaz aylarında, özellikle sıcaklıkların 35°C'yi aştığı günlerde yaşam tarzında küçük değişiklikler yapmak gerekiyor. Korunma yolları şunlar:

10.00–17.00 saatleri arasında doğrudan güneşe çıkmaktan kaçının.
Hafif, açık renkli, pamuklu giysiler tercih edin.
Geniş kenarlı şapka ve güneş gözlüğü kullanın.
Bol su tüketin, vücudu susuz bırakmayın.
Gölgelik alanlarda vakit geçirin.
Sık sık serin duşlar alın.
Aşırı fiziksel aktivitelerden uzak durun.
Çocukları ve evcil hayvanları kapalı araçta bırakmayın.

Güneş çarpması yaşanırsa ne yapmalı?

Tüm önlemlere rağmen güneş çarpması yaşandığında hızlı ve doğru müdahale hayat kurtarıcıdır. Dr. Nermin Huseyinzade, "Yanlış müdahale kişinin durumunu ağırlaştırabilir, özellikle bilinç kaybı varsa kişi asla yalnız bırakılmamalıdır" diyor.
Yapılması gerekenler:
Kişi serin bir ortama alınmalı, sırt üstü yatırılmalı.
Vücut soğutulmalı, soğuk kompres uygulanmalı.
Giysiler gevşetilmeli veya çıkarılmalı.
Bilinci açık ise su verilebilir, ancak kusma varsa ağızdan sıvı verilmemeli.
Acil yardım için 112 aranmalı.

Günlük yaşamda serin kalmak için öneriler

Sadece dış ortamda değil, ev içinde de güneş çarpmasını önleyici yaşam alışkanlıkları geliştirilmelidir. Özellikle sıcak günlerde hafif beslenme, yeterli uyku ve bol sıvı tüketimi önem taşır. Uzmanların önerdiği yaşam alışkanlıkları:

Kafeinli ve gazlı içeceklerden uzak durun.
Su içeriği yüksek sebze-meyveleri tercih edin.
Uyku ortamınızı serin ve havadar tutun.
Gündüz vakti fiziksel aktiviteleri azaltın.
Sıcak günlerde beslenmenize dikkat edin, ağır yemeklerden kaçının.